Khi cơm nóng quyện từng miếng cá he kho mía béo ngậy

Mâm cơm chiều tuy đạm bạc nhưng thật ấm lòng trong mùa dịch Covid-19

Một tô canh chua nấu trái me non. Một nồi cơm cháy nấu bằng than gáo dừa. Một con cá khô lù đù như cũng làm no lòng ấm bụng bao kẻ trần gian. Huống hồ gì vào lúc khó khăn này lại có được một ơ cá he kho mía đậm đà bao phong vị rất đồng quê.

Chái bếp nhà ai đã đượm thắm những sương khói chiều tàn trong giăng giăng qua từng bức họa hình đồng quê. Mái nhà yêu dấu lại gợi nhớ bao nỗi niềm bâng khuâng.

Mây trời thôi làm tan nát tim ta khi mưa hoài không dứt. Ngồi bên hiên nhà mà lòng nhớ nhớ thương thương bao mùi vị quê hương đến lưng tròng bên khóe mắt.

Một ơ cá kho với rau dại sau vườn. Một tô canh chua nấu bằng trái me non. Một nồi cơm cháy nấu bằng than gáo dừa. Một con cá khô lù đù như cũng làm no lòng ấm bụng bao kẻ trần gian.

Nhưng để dắt díu nhau đi vào hoài niệm, ta lại tìm về một chút béo bùi từ thịt cá, chút ngọt ngào mật mía từ món cá he được kho cùng mía tươi.

Món ăn đặc trưng, mang hương vị miền quê thôn dã lại dễ làm nhưng nó mang cả một trời ký ức của bao người nơi xứ miệt vườn.

Buổi chợ đông nhưng thật may mắn tìm mua được một con cá he. Loài cá sống nước ngọt, chung họ hàng với cá mè có thịt trắng phau. Mỗi tội là xương dăm rất nhiều, nằm len trong từng thớ thịt.

Xương cá he có hình chữ y, trải dài cặp sống lưng. Người xưa chỉ dạy, muốn ăn cá he ngon thì không đánh vảy, muốn không mắc xương thì khứa dọc sống lưng và trên thân cá trước khi mang đi chế biến.

Cá he làm được rất nhiều món từ nấu canh chua, chiên dầm mắm ớt chua ngọt, hay sốt với cà chua. Nhưng cá he kho mía là món ăn dễ mấy ai quên khi được thưởng thức qua trong những lần trở lại chốn quê nhà.

Cá làm sạch, cắt khúc để ráo nước. Mía của chú tư hàng xóm, mang về róc sạch và chẻ khúc cho vừa với cái ơ đất. Dùng ơ đất kho cá mới đúng chuẩn, phần là sau khi kho cá sẽ tỏa mùi thơm rất đặc trưng và riêng có.

Xếp mía vừa khít dưới đít ơ. Tiếp theo cho cá nằm lên trên và nêm nếm gia vị như nước mắm ngon, hành tím, đường cát hột gà. Một ít nước màu dừa để tạo mùi hương và màu sắc bắt mắt khi kho cá.

Ban đầu để lửa áp cao khi bắt đầu kho. Vài phút sau khi cá đã thấm đều gia vị thì cho nước dừa tươi và để lửa nhỏ liu riu. Trong lúc chờ cá chín thì ra sau vườn hái ít đọt kim thất và mấy trái khế chua để một lát ăn kèm với nước cá.

Sau bốn mươi lăm phút để lửa nhỏ thì cá đã vừa chín tới. Nước sốt trong ơ kéo sợi sền sệt. Nhanh tay tắt lửa, cho ít hành lá và tiêu đen xay nhuyễn để tạo mùi thơm thêm phần quyến rũ. Ơ cá sôi sùng sục trong khi đã nhấc xuống. Cá sau khi kho cùng nước dừa tươi đã trở màu cánh gián nhìn trông rất bắt mắt.

Giờ thì cơm nóng đã quyện lấy từng miếng cá he béo ngậy. Rưới một ít nước sốt thơm mùi mật mía, sóng sánh đậm đà lên chén cơm trắng. Từng lát khế chua song hành kèm theo đã làm bật tung lên nhiều niềm xúc cảm. Buổi cơm chiều nơi miền quê xa xứ chỉ có ơ cá he kho mía cùng ít rau vườn nhưng lại no đến căng bụng.

Ngoài trời mưa cứ mưa rơi, mặc cho đời làm sóng gió, để lòng người thêm ngã nghiêng. Trong này ta như thèm thuồng, hít hà, cảm từng phong vị bên ơ cá he kho mía mà như nghiêng ngả theo từng nhịp đập của thời gian. Cá he kho mía như đang dìu dắt ta đi vào hoài niệm mà chơi vơi đến bấn loạn để tìm mãi quên cả lối về.

Theo Quách Duy Thịnh (Báo Tuổi Trẻ)