Phát triển cây trồng chủ lực, tiềm năng

Để phát triển các cây trồng chủ lực, ngành nông nghiệp tỉnh đã thực hiện các giải pháp tập trung đất đai, tạo vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn. Đồng thời, thu hút các doanh nghiệp đầu tư liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm cho nông dân, xây dựng thương hiệu, nhằm tăng lợi thế cạnh tranh cho các sản phẩm cây trồng chủ lực, tiềm năng của tỉnh.

Cần tập trung xây dựng vùng nguyên liệu cho xuất khuẩu và đầu tư cho các loại cây chủ lực.

Hiệu quả kinh tế cao

Thời gian qua, ngành chức năng, địa phương trong tỉnh đã vận động và khuyến khích nông dân thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tập trung phát triển cây trồng chủ lực, có tiềm năng theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư sản xuất vào lĩnh vực trồng trọt, phối hợp thực hiện các chuỗi liên kết sản xuất bền vững, sản xuất theo hợp đồng, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Tại huyện Trà Ôn, theo ngành nông nghiệp huyện, công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sử dụng linh hoạt đất trồng lúa để phát triển rau màu và cây ăn trái đã giúp kinh tế nông nghiệp của huyện tiếp tục phát triển, góp phần nâng cao thu nhập và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân. Các vùng chuyên canh cây ăn trái với sản lượng lớn: chôm chôm, sầu riêng, nhãn, ổi… đem lại thu nhập ổn định cho nông dân.

Đến nay, diện tích các cây trồng chủ lực (cây lúa, khóm, cây có múi: cam sành, bưởi năm roi, bưởi da xanh) trên 12.400ha; diện tích nhóm cây tiềm năng trên 5.200ha (cây xoài, nhãn, chôm chôm, sầu riêng, mít, ổi, măng cụt, dừa và cây ăn trái khác). Huyện cũng tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất cho các sản phẩm nông sản chủ lực và tiềm năng của huyện thông qua việc xây dựng mã số vùng trồng, sản phẩm OCOP…

Tại huyện Vũng Liêm, theo ông Lê Văn Thăm- Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện, thời gian qua, ngành nông nghiệp huyện đã duy trì, phát triển và bảo vệ diện tích cây ăn trái chủ lực, tiềm năng, cây công nghiệp lâu năm hiện có.

Theo đó, huyện tiếp tục cải tạo diện tích vườn kém hiệu quả, tập trung đầu tư theo hướng áp dụng các giống chất lượng, sạch bệnh, hình thành vùng sản xuất tập trung, chuyên canh, sản xuất theo chuẩn VietGAP, tiêu chuẩn hữu cơ và liên kết với doanh nghiệp trong tiêu thụ sản phẩm. Tiếp tục rà soát thực hiện cấp mã số vùng trồng trên các loại cây trồng; tăng cường liên kết tiêu thụ nông sản qua các sàn giao dịch, kênh thương mại điện tử.

Tính đến quý I/2025, toàn huyện có gần 24ha cải tạo vườn kém hiệu quả, ban phá 61ha, lập vườn mới 2,6ha, nâng tổng số diện tích vườn toàn huyện là trên 11.400ha, chiếm 47,1% diện tích đất nông nghiệp. Trong đó, một số loại cây trồng chủ lực của huyện như: trên 5.170ha dừa, gần 3.000ha cam sành, trên 1.950ha bưởi da xanh, trên 1.260ha sầu riêng, gần 1.000ha xoài…

Trồng dừa theo hướng hữu cơ gần 5 năm, chú Nguyễn Văn Phước (xã Trung An, huyện Vũng Liêm) cho hay: “10 công dừa của tôi trồng theo hướng hữu cơ, không sử dụng phân thuốc hóa học mà dùng phân hữu cơ, nhờ vậy mà năng suất dừa ổn định, ít bị sụt giảm, nhất là vào tháng nắng, kích cỡ dừa trái đồng đều, được thương lái thu mua bao tiêu nên tôi an tâm trồng, mở rộng thêm diện tích ”.

Ông Hà Văn Thái- Bí thư Đảng ủy xã Trung An, cho hay: Thời gian qua, xã đẩy mạnh cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp, phát triển nông nghiệp toàn diện theo hướng nâng cao giá trị, hiệu quả và bền vững, thực hiện có hiệu quả cơ cấu kinh tế nông nghiệp, chuyển dịch đúng hướng; giảm diện tích trồng lúa, tăng diện tích trồng màu, cây ăn trái.

Theo đó, xã tập trung chỉ đạo chăm sóc diện tích cây dừa hiện có và diện tích trồng cam, tắc, mít trên đất ruộng. Hiện toàn xã có trên 300ha cây ăn trái chiếm 24,5% diện tích đất nông nghiệp. Xã cũng phối hợp với Công ty Thapico Tiền Giang tổ chức tuyên truyền, vận động xây dựng được mô hình dừa hữu cơ đạt chuẩn organic với diện tích 125ha ở 6/6 ấp và được cấp mã số vùng trồng dừa An Hậu, diện tích 10,2ha.

Tạo vùng nguyên liệu đáp ứng nhu cầu thị trường

Tuy nhiên, việc phát triển cây trồng chủ lực còn gặp không ít khó khăn. Theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Vũng Liêm, việc chuyển đổi đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng cây ăn trái vẫn còn theo phong trào tự phát không đúng quy hoạch gây khó khăn trong điều tiết nước, quản lý dịch hại.

Trong khi đó, việc thực hiện sản xuất liên kết chuỗi giá trị nông sản (lúa, cây ăn trái) với doanh nghiệp còn hạn chế về diện tích, sản lượng thu mua theo hợp đồng, vật tư đầu vào, thị trường tiêu thụ trái cây trong nước cũng như xuất khẩu còn gặp nhiều khó khăn ở một số loại cây trồng chủ lực của huyện như: cam, xoài, bưởi da xanh, dừa…

Theo ngành nông nghiệp, để phát triển cây trồng chủ lực, tiềm năng đạt hiệu quả bền vững, các địa phương cần thống nhất các phương án liên kết để tạo ra vùng nguyên liệu rộng lớn, đáp ứng nhu cầu lớn của khách hàng. Việc quy hoạch cần có sự tham gia của nhà quản lý về công tác BVTV, đất đai, khí hậu... nhằm phục vụ cho sự phát triển diện tích cây ăn trái cũng như xây dựng thương hiệu cho trái cây trong tỉnh.

Nông dân phải mạnh dạn áp dụng những tiến bộ kỹ thuật, phải tham gia liên kết để sản xuất và tích cực hưởng ứng sản xuất theo tiêu chuẩn GAP. Cần đẩy mạnh phong trào cải tạo lại vườn cây ăn trái, loại bỏ những cây bệnh, cây già cỗi, cho hiệu quả kinh tế kém, trồng mới hoặc bổ sung các loại cây thích hợp để vừa tiết kiệm chi phí và công lao động, vừa tăng hiệu quả kinh tế.

Kết hợp cải tạo với thâm canh vườn cây ăn trái, chú ý cải tạo vườn nhà, vườn tạp thành vườn đặc sản, thực hiện chương trình phát triển kinh tế vườn, tập trung xây dựng vùng nguyên liệu cho xuất khẩu và đầu tư cho các loại cây chủ lực như bưởi năm roi, cam sành, nhãn, chôm chôm... Việc đầu tư phát triển vườn dựa trên nguyên tắc là phải chọn vùng đất trồng thích hợp, nông dân phải đủ vốn đầu tư và thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, tránh chạy theo phong trào dễ thất bại.

Thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ tập trung cơ cấu lại mùa vụ theo hướng khuyến khích tăng diện tích trồng cây màu, cây ăn trái. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sản phẩm phù hợp với lợi thế và nhu cầu thị trường, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Năm 2025, dự kiến diện tích cây lâu năm 73.237ha (trong đó, diện tích và sản lượng tăng chủ yếu ở sản phẩm: mít (6,9%), sầu riêng (5,3%) và tăng sản lượng cam sành (do chăm sóc tốt hơn), sản lượng cây lâu năm tăng 4% so với năm 2024. Đồng thời, phát triển vườn cây ăn trái có khả năng đáp ứng đa dạng nhu cầu tiêu dùng của thị trường trong nước và xuất khẩu; tập trung phát triển vùng nguyên liệu cây có múi theo khu vực thích nghi.

Xây dựng vùng nguyên liệu theo hướng đảm bảo sản xuất an toàn thực phẩm để tiến tới được chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP… Đẩy mạnh công tác quản lý vùng trồng, xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói gắn với chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc để mở rộng thị trường nông sản và phục vụ xuất khẩu…

Bài, ảnh: TRÀ MY