Đau đáu “giữ lửa” đờn ca tài tử

Trong những lúc nhàn rỗi, nghệ nhân Thu Hương ngẫu hứng sáng tác.

Đờn ca tài tử (ĐCTT) không chỉ là tài sản chung của Việt Nam, mà còn được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Thành quả tốt đẹp này là do công lao đóng góp của nhiều thế hệ nghệ nhân.

Hiện nay ở Vĩnh Long có gần 900 CLB ĐCTT với hơn 8.000 thành viên. Họ là những người yêu ca hát thuộc mọi lứa tuổi, mọi thành phần, có những người được kế thừa từ tài năng của thân tộc, có những người được truyền nghề từ những bậc đàn chú đàn anh, cũng có những người học lóm qua bạn bè thân hữu, nhưng họ có chung niềm đam mê và gắn bó với nhau rất mật thiết qua những lần sinh hoạt CLB. Ngoài lòng đam mê ca hát tài tử, nhiều người muốn loại hình nghệ thuật văn hóa này luôn được lưu truyền và bảo tồn vĩnh cửu.

Với lòng đam mê ca tài tử và sáng tác bài ca tài cử, vọng cổ, nghệ nhân Thu Hương còn mong mỏi có lớp trẻ đam mê để kế thừa và gìn giữ loại hình nghệ thuật này. Chị tên thật là Nguyễn Thu Hương, sinh năm 1958 tại TT Trà Ôn. Hiện chị sinh sống tại Phường 8, TP Vĩnh Long và làm chủ nhiệm các CLB ĐCTT Đình Tân Hữu và Chủ nhiệm CLB Sân khấu thuộc Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Vĩnh Long.

Nghệ nhân Thu Hương sinh ra trong gia đình có truyền thống đam mê nghệ thuật cải lương và ĐCTT. Ông ngoại chị từng là nghệ nhân dạy đờn cổ. Má chị từng tham gia ca diễn không chuyên đoàn văn công, văn nghệ ở TT Trà Ôn trong những năm đầu thống nhất đất nước. Tuy nhiên, từ nhỏ, chị Thu Hương chỉ thích thơ, tập làm thơ và ca tân nhạc. Rồi duyên lại tới, năm 1995, huyện Trà Ôn xây dựng Trung tâm Văn hóa huyện, nhà ở cạnh hàng rào trung tâm, đêm đêm nghe các anh, chị ĐCTT… rồi chị “nhiễm” với loại hình nghệ thuật này lúc nào không hay.

Khi lòng đam mê ca tài tử trỗi dậy là lúc ông ngoại đã qua đời, mẹ đã già yếu, nên chị theo học ca, giữ nhịp với thầy Năm Thê, thầy Bảy Đông… rồi tham gia CLB ĐCTT Trung tâm Văn hóa huyện Trà Ôn. Tại CLB này, chị được các anh Hoàng Oanh, Quang Trưởng, Bảy Đông hướng dẫn thêm về cách luyến lái, cảm âm. Năm 2004, Trung tâm Văn hóa huyện Trà Ôn mở lớp truyền dạy đờn ca và sáng tác bài ca tài tử, chị Thu Hương được tham dự với sự hướng dẫn của thầy Kim Thành và cô Kim Loan. Bên cạnh đó, chị còn theo học những tiền bối ở các CLB khác.

Từ người chưa biết ĐCTT, nhưng nhờ sự đam mê, học hỏi và trau dồi, dần dần chị Thu Hương gặt hái được nhiều thành công với những giải thưởng cao như tiết mục ca ra bộ “Điêu Thuyền bái nguyệt”, ca nhịp 4 đoạt giải diễn viên xuất sắc Liên hoan ĐCTT tỉnh Vĩnh Long, Diễn viên xuất sắc hội thi tuyên truyền lưu động tỉnh Vĩnh Long, giải nhất hội thi Tiếng hát người cao tuổi tỉnh Vĩnh Long và nhiều giải cao ở cấp huyện, cấp tỉnh, khu vực…

Ngoài đam mê ca hát, chị Thu Hương còn sáng tác. Bài ca tài tử đầu tay của chị viết về phong trào xây dựng NTM, bài Khóc Hoàng Thiên 2 lớp. Lớp 1 mở đầu “Vĩnh Long quê tôi đã có nhiều đổi mới. Từ ngày nước nhà giải phóng, già trẻ gái trai một lòng dựng xây. Quê hương tôi lớn lên từng ngày, màu xanh phủ lên cánh đồng. Thật vui mừng biết bao…”. Đến nay chị đã sáng tác hàng chục bài ca tài tử và nhiều bài vọng cổ. Trong đó có nhiều bài chị sáng tác để tự biểu diễn, tham gia các hội thi, như Tiểu khúc “Vĩnh Long một khúc tình ca” đạt giải ĐCTT cấp huyện.

Tuy đang sinh sống ở TP Vĩnh Long, nhưng hàng tháng chị vẫn về sinh hoạt với CLB ĐCTT huyện Trà Ôn. “Các anh chị, các chú đã cao tuổi, tôi về sinh hoạt vừa vui với các anh chị, vừa cùng “giữ lửa” cho các em, cháu và gìn giữ loại hình nghệ thuật truyền thống này!”- chị Thu Hương tâm sự.

Ngoài thời gian tham gia các CLB, chị còn nhận hướng dẫn miễn phí các cháu đam mê ĐCTT. Đặc biệt, trong đó có cháu ngoại của chị năm nay học lớp 8, từ nhỏ đã theo ngoại đi tham gia ca hát ở các CLB, tham gia biểu diễn và các hội thi. Những dịp nghỉ hè cháu đều theo ngoại ca hát và được ngoại hướng dẫn, truyền cảm hứng ca tài tử, vọng cổ, cải lương… Hiện chị Thu Hương đang hướng dẫn cho nhiều cháu từ 10-15 tuổi ở các khu vực lân cận Phường 8, xã Tân Hạnh, xã Phước Hậu,…

“Hiện nay, các bạn trẻ đa phần hướng đến tân nhạc, rất ít người đam mê ĐCTT. Tôi hy vọng ngày càng nhiều em, cháu đam mê ĐCTT và tôi sẵn sàng truyền lại để góp phần bảo tồn và phát huy loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống này!”.

Bài, ảnh: HẠNH UYÊN