Chiếc bánh đơn mộc
(VLO) Đúng thế. Chắc không có chiếc bánh nào đơn giản hơn và mộc mạc hơn. Chỉ với bột gạo xay nhuyễn thêm ít đường, nước cốt và vài muỗng đường thì đã xong phần nguyên liệu rồi.
Lại nghe cái tên chẳng giống các loại bánh dân gian khác, chẳng như bánh da lợn thơm lừng với lớp xanh lớp trắng đục và dai dai, thoạt nhìn miếng bánh giống “da heo” vì vậy bánh có tên “da lợn”.
Hay như bánh lọt, khi bột khuấy chín đều, lấy vá múc bột đặt vào giữa chiếc sàng hay chiếc rổ tre nhỏ dùng vá chà mạnh miếng bột thì từng miếng bánh nhỏ lọt xuống nên gọi là bánh lọt,... Thêm miếng đường thắng, miếng nước cốt… Ôi, ngon làm sao.
Trí não tôi lại chạy xa quá rồi, giờ quay lại với chiếc bánh đơn mộc thôi. Chiếc bánh này được làm từ gạo là nguyên liệu chính, chiếc bánh hình ống vì được đổ bột vào trong ống chuối. Rọc lá chuối phơi heo héo và lau sạch, lấy sóng lá chuối cuốn và cột thành ống.
Công đoạn làm ống cần sự tỉ mỉ và khéo léo nhất vì không khéo ống sẽ bị xì góc, không giữ được bột. Vậy mà bánh không được gọi tên bánh gạo hay bánh ống mà tên là bánh “cúng”.
Đem thắc mắc này hỏi những cụ U.80 trong xóm. Các cụ có chung giải đáp, thường người ta làm bánh vào những ngày rằm, ngày giỗ để cúng, chắc vậy nên bánh có tên gọi là bánh cúng.
Giờ món bánh này nhiều người làm ăn chơi, hay đi chợ chúng ta bắt gặp những chiếc bánh cúng được cột thành bó một chục nằm chung sề với bánh bò, bánh tiêu,…
Khách đến miền Tây thưởng thức bánh lần đầu nghe tên thì bảo “lạ lùng”, “ngộ”. Tôi nhớ, cô người miền Bắc vào Nam chơi, gặp dịp ăn lẩu cua đồng với rau dân dã, ăn rau thấy ngọt ngon, cô chỉ vào cọng rau hỏi rau gì.
Bảo rau cải trời, cô cười và nói “rau gì tên ngộ thế, “cải trời” à. Ở trong Nam có nhiều tên lạ lùng nào là bánh cúng và rau cải trời”.
Còn người miền Tây khi nhắc đến bánh cúng thì họ bảo “đơn giản- nhanh- ăn ghiền”. Nhắc là nhớ và thèm. Ăn cả chục cái mới đã thèm.
Bánh cúng là loại bánh dân dã, người lớn hay trẻ nhỏ đều ưa thích. Khác với các loại bánh khác, bánh cúng khi hấp chín ăn nóng không ngon, chờ nguội ăn mới ngon, mới cảm nhận được độ dai của bánh.
Cầm chiếc bánh trên tay, mở miếng lá chuối từ từ thưởng thức từng miếng bánh thơm mùi lá dứa, beo béo nước cốt và dai dai. Bánh cúng gắn bó với đời sống văn hóa người miền Tây sông nước bao đời nay.
MAI KHA
