Nghĩa trang nhân dân “làm khó” tiêu chí môi trường!

Tính đến thời điểm này trên địa bàn tỉnh, kể cả 22 xã điểm vẫn chưa có xã nào đạt tiêu chí (17) về môi trường. Tiêu chí được BCĐ cũng như Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường- Roãn Ngọc Chiến xác định là “khó xơi” nhất, vì trọng tâm là phải “có nghĩa trang nhân dân được xây dựng theo quy hoạch được duyệt”.

Một số nơi đã có đất để quy hoạch nghĩa trang nhân dân.

Tính đến thời điểm này trên địa bàn tỉnh, kể cả 22 xã điểm vẫn chưa có xã nào đạt tiêu chí (17) về môi trường. Tiêu chí được BCĐ cũng như Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường- Roãn Ngọc Chiến xác định là “khó xơi” nhất, vì trọng tâm là phải “có nghĩa trang nhân dân được xây dựng theo quy hoạch được duyệt”.

Lộn xộn nhà- mồ

Rõ ràng là như vậy, qua thăm dò của chúng tôi, tại các xã điểm chọn xây dựng nông thôn mới (NTM) đều cho rằng: cái khó của những tiêu chí khác mặc dù khó thật, nhưng nếu có quyết tâm, có kinh phí đầu tư thì có thể thực hiện được trong một thời hạn nhất định, còn đối với tiêu chí về môi trường, phải có nghĩa trang nhân dân thì không hề đơn giản.

Theo các bậc cao niên ở nông thôn: Trước đây việc quản lý điền địa chỉ tập trung vào một số ít người, còn lại phần đông là những người trực canh làm nghĩa vụ nộp tô cho địa chủ. Khi gia đình họ có người thân qua đời thường phải đi mua đất hoặc phải chôn cất vào những nơi do chủ đất quy định. Vì vậy, việc chôn cất người quá cố thường tập trung vào một số nơi nhất định. Sau này, khi ruộng đất được chia cho dân cày và gần đây đất đai tiếp tục được Nhà nước cấp quyền sử dụng cho từng người dân, hộ dân, mà đặc biệt là dân nông thôn làm cho họ rất yên tâm ra sức bảo vệ và đầu tư để sử dụng, canh tác lâu dài giúp cho đời sống không ngừng được cải thiện và nâng cao. Song song đó, khi được Nhà nước cấp quyền sử dụng đất, hầu hết những gia đình nông thôn có người thân qua đời thường tổ chức an táng tại đất nhà.

Trong vài thập niên trở lại đây, trên khắp các làng quê của chúng ta đang sống hôm nay đâu đâu cũng có thể bắt gặp cảnh nhà cửa ở gần mồ mả. Không ít những ngôi mộ của ông bà, người thân của họ qua đời được đặt ngay cạnh cửa hoặc sát sau hè nhà. Thực tế này cho thấy, một phần do mối quan hệ tình cảm thiêng liêng giữa người sống và người đã khuất, một phần vì lý do khách quan của xã hội chưa có những quy chuẩn ràng buộc nên việc tự do an táng người thân tại đất nhà trở thành chuyện bình thường.

Thực trạng nói trên làm cho cảnh quan từng bước trở nên ô hợp, kém văn minh, môi trường sống bị ô nhiễm trầm trọng.

Để có bộ mặt nông thôn văn minh sạch đẹp, việc phải có nghĩa trang nhân dân là điều cần thiết được đặt ra và bắt đầu thực hiện trong tiến trình xây dựng NTM hiện nay.

Việc khó- phải kiên trì

Ông Roãn Ngọc Chiến- Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường xác định tiêu chuẩn nghĩa trang “làm khó” cho tiêu chí môi trường ở xã NTM. Trong tiêu chí môi trường có 5 tiêu chuẩn gồm: Tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh 90% trở lên; các cơ sở sản xuất kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường 80% trở lên; không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh- sạch- đẹp; có nghĩa trang nhân dân xây dựng theo quy hoạch được duyệt; chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định. Ông cho rằng những tiêu chuẩn khác có sự đầu tư xây dựng, tập trung tuyên truyền vận động người dân nâng cao ý thức và đăng ký là có thể sớm thực hiện được. Còn tiêu chuẩn nghĩa trang nhân dân là khó thực hiện hơn, bởi nó phụ thuộc rất nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó đất dùng cho quy hoạch nghĩa trang rất khó tìm ra, nếu có tìm được cũng vấp phải những phản ứng khó tránh khỏi. Bởi không mấy ai muốn nhà mình ở gần nghĩa địa và bãi rác và điều đặc biệt quan trọng là người dân có chịu đưa người thân của mình vào an táng, nếu thiếu các chế tài cần thiết?

Ở nông thôn, người chết thường được đưa về chôn cất ở vườn- ruộng nhà.

Tuy nhiên, dù có khó khăn, nhưng tại một số xã điểm NTM cũng đã và đang có những động thái tích cực như dành một số diện tích đất cho quy hoạch nghĩa trang nhân dân của cụm liên xã. Trong đó, xã Bình Hòa Phước chọn khu vực giáp các xã Hòa Ninh, Đồng Phú; Trung Hiếu chọn khu vực gần giáp xã Trung Hiệp; Long Mỹ liên kết xã Mỹ An; cụm xã Đông Thạnh, Đông Thành; cụm xã Thành Trung, Nguyễn Văn Thảnh;… Nói chung BCĐ Xây dựng NTM các địa phương đã có hoạch định một số nghĩa trang nhân dân phù hợp cho riêng mỗi khu vực, từng bước xây dựng và tạo các điều kiện thuận lợi để người dân nâng cao nhận thức ra sức ủng hộ và xây dựng bộ mặt nông thôn đạt tiêu chí về môi trường.

Bài, ảnh: TRẦN ÚT