Chuyển nhượng tài sản chung, buộc phải bồi thường

Phát hiện chồng chuyển nhượng thửa đất là tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân, người vợ khởi kiện và đòi được đất nhưng người chồng phải bồi thường do hợp đồng chuyển nhượng trái pháp luật bị vô hiệu.

Chị L.T.M.L. và anh T.M.T. (ở TP Vĩnh Long) đăng ký kết hôn vào năm 2002. Đến năm 2003, chị L. và anh T. nhận chuyển nhượng thửa đất 259, diện tích 272,3m2 được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) và đã cất nhà ở trên phần đất này. Sau đó, chị L. phát hiện chồng cờ bạc dẫn đến nợ nần và lén lấy giấy chứng nhận QSDĐ thửa 259 chuyển nhượng cho ông N.T.T. nên gửi đơn khởi kiện ra tòa đòi lại đất.

Theo chị L. trình bày: Tháng 12/2014, do không có tiền trả nợ cờ bạc nên anh T. đã thế chấp giấy chứng nhận QSDĐ thửa 259 cho ông N.T.T. vay 350 triệu đồng, lãi suất 5 %/tháng. Sau đó, anh T. không có khả năng trả vốn và lãi nên ông N.T.T. buộc anh T. ra công chứng ký hợp đồng chuyển nhượng thửa đất 259 với giá 400 triệu đồng mà không có sự đồng ý của chị. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình thì thửa đất trên là tài sản chung của vợ chồng nhưng anh T. tự ý chuyển nhượng là không hợp pháp nên yêu cầu vô hiệu hợp đồng ngày 30/12/2014 giữa anh T. và ông N.T.T..

Ông N.T.T. không đồng ý trả lại đất nên ngày 24/8/2020 đã có đơn phản tố với nội dung: Hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ thửa 259 ngày 30/12/2014 được công chứng và ông đã đứng tên trên giấy chứng nhận QSDĐ. Đây là hợp đồng chuyển nhượng đã được đôi bên đồng ý, không phải để che đậy hợp đồng vay. Do sau khi chuyển nhượng, gia đình anh T. khó khăn chưa có nhà để di dời đi nơi khác nên ông cho ở thêm vài tháng. Khi Nhà nước thi công công trình đường vào trường THCS trên địa bàn, thửa đất 259 cùng tài sản gắn liền trên đất bị giải tỏa, được bồi thường và hỗ trợ tái định cư thì đôi bên phát sinh tranh chấp. Do đó, ông yêu cầu được nhận giá trị bồi thường nhà đất và tài sản trên đất tranh chấp.

Tại phiên tòa sơ thẩm, HĐXX đã bác đơn khởi kiện của chị L., chấp nhận cho ông N.T.T. được nhận giá trị bồi thường đất cùng tài sản trên đất theo kết quả đã được cơ quan chức năng xét duyệt.

Vợ chồng chị L. không đồng ý đã gửi đơn kháng cáo. Viện Kiểm sát nhân dân TP Vĩnh Long cũng có quyết định kháng nghị đề nghị cấp phúc thẩm vô hiệu một phần hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ ngày 30/12/2014 do trên thửa đất 259 có căn nhà kiên cố thuộc quyền sở hữu của mẹ ruột chị L. và giải quyết hậu quả của phần hợp đồng vô hiệu, mỗi bên chịu 1/2 lỗi trong việc bồi thường thiệt hại.

Từ những chứng cứ đã thu thập được, HĐXX cấp phúc thẩm cho rằng: Ngày 17/3/2011, vợ chồng chị L. đã cho mẹ ruột 93,9m2 đất thuộc thửa 259 để cất nhà, có xác nhận của chính quyền địa phương. Mặc dù phần đất này chưa được tách thửa nhưng mẹ chị L. đã xây nhà kiên cố trên đất, có số nhà riêng biệt hợp pháp nên khi xác lập hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ thửa 259 phải được mẹ chị L. đồng ý và cùng ký kết thì hợp đồng mới đảm bảo giá trị pháp lý theo quy định. Mặt khác, QSDĐ thửa 259 còn là tài sản chung hợp nhất của vợ chồng chị L. nên việc anh T. và ông N.T.T. tự xác lập hợp đồng chuyển nhượng thửa đất 259 là không đúng quy định nên vô hiệu toàn bộ. Theo đó, vợ chồng chị L. và mẹ ruột chị L. được QSDĐ thửa 259 cùng tài sản gắn liền trên đất. Ông N.T.T. được nhận lại 400 triệu đồng tiền chuyển nhượng đất nhưng phải chịu 1/2 thiệt hại tương ứng với phần lỗi dẫn đến hợp đồng vô hiệu.

Cụ thể, HĐXX đã tuyên công nhận cho mẹ ruột chị L. là chủ sử dụng hợp pháp phần đất diện tích 93,9m2 thuộc thửa 259. Vợ chồng chị L. được quyền sở hữu và liên hệ cơ quan có thẩm quyền nhận giá trị bồi thường QSDĐ và tài sản trên đất tổng cộng hơn 1 tỷ đồng. Anh T. cùng vợ có nghĩa vụ trả lại ông N.T.T. số tiền 400 triệu đồng đã nhận chuyển nhượng đất và phải bồi thường thiệt hại hơn 79,3 triệu đồng do giao kết hợp đồng vô hiệu.

DIỄM PHƯỢNG