Chuyển nhượng đất không làm giấy tờ nên thua kiện

Người bị kiện cho rằng thửa đất đang sử dụng là do chuyển nhượng nhưng qua 2 cấp xét xử đều không có chứng cứ chứng minh nên thua kiện.

(VLO) Người bị kiện cho rằng thửa đất đang sử dụng là do chuyển nhượng nhưng qua 2 cấp xét xử đều không có chứng cứ chứng minh nên thua kiện.

Trong đơn gửi TAND TP Vĩnh Long, ông T.V.B. trình bày: Thửa đất 12, diện tích 635m2 là loại đất trồng cây lâu năm được ông B. đăng ký kê khai theo diện hộ gia đình. Năm 1991, khi thấy gia cảnh bà Đ.T.H. khó khăn, vợ chồng ông B. đã cho bà H. cất nhà ở tạm tại thửa đất trên.

Từ năm 2011 - 2012, bà H. tháo dỡ nhà tạm, cất nhà kiên cố nên xảy ra tranh chấp và ông B. có báo chính quyền địa phương nhưng không được giải quyết. Do đó, ông B. khởi kiện, yêu cầu bà H. tháo dỡ nhà trả lại đất. Trường hợp bà H. có nhu cầu sử dụng đất thì hoàn trả giá trị theo giá thị trường là 3 triệu đồng/m2.

Bà H. không đồng ý với lý do: Tháng 8/1991, bà H. có bán cho em ruột của ông B. chiếc xe đạp giá 280.000đ nhưng mới thanh toán 80.000đ, còn nợ 200.000đ.

Sau đó, ông B. mua máy cassette của người em, không rõ giá nhưng thỏa thuận cấn trừ vào số tiền 200.000đ người này còn thiếu bà H. và ông B. sẽ là người có nghĩa vụ trả số tiền trên.

Cùng thời gian, ông B. chuyển nhượng cho bà H. diện tích đất ao ngang khoảng 6,5m, dài 13m với giá 270.000đ và được trừ vào số tiền 200.000đ.

Bà H. trả thêm cho ông B. 70.000đ coi như đã thanh toán đủ số tiền chuyển nhượng đất nhưng đôi bên không làm giấy tờ. Sau khi mua đất, bà H. san lấp ao và cất nhà tạm để ở. Đến năm 2011, bà H. làm đơn xin UBND Phường 8 cho sửa nhà và đã xây nhà kiên cố ở cho đến nay.

Căn nhà này là đồng sở hữu của các thành viên trong gia đình bà H. nhưng không thực hiện được thủ tục xin cấp quyền sử dụng đất (QSDĐ) vì ông B. không hợp tác làm giấy tờ chuyển nhượng. Tuy nhiên, bà H. là người đóng thuế hàng năm theo diện đất ao. Ngoài nơi ở này, gia đình bà H. không có nơi ở nào khác nên không đồng ý trả lại đất và mong muốn tiếp tục sinh sống, cư trú trên phần đất này.

Qua 2 cấp xét xử, HĐXX sơ thẩm và phúc thẩm đã chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông B. và tuyên công nhận cho hộ bà H. được quyền quản lý, sử dụng phần đất tranh chấp đồng thời buộc bà H. có nghĩa vụ hoàn giá trị đất cho ông B. hơn 27,4 triệu đồng.

Theo HĐXX: Thửa đất 12 do ông B. ghi tên vào sổ đăng ký địa chính từ năm 1993 nên việc kê khai này được coi là hợp lệ theo Luật Đất đai và có đủ căn cứ xác định ông B. là chủ sở hữu hợp pháp.

Việc bà H. cho rằng phần diện tích đất 84,7m2 mà gia đình bà đang sử dụng là do ông B. chuyển nhượng vào năm 1991. Nhưng thời điểm này, Luật Đất đai nghiêm cấm việc mua bán, lấn chiếm đất đai, phát canh thu tô dưới mọi hình thức.

Đến năm 1993, Luật Đất đai có hiệu lực thì Nhà nước cho phép chuyển nhượng khi có giấy chứng nhận QSDĐ nhưng việc chuyển nhượng phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Đến thời điểm hiện tại, bà H. không có bất kỳ giấy tờ mua bán hay hợp đồng chuyển nhượng nào với ông B. về phần đất trên.

Qua các thời kỳ thay đổi của Luật Đất đai, phía bà H. cũng không đăng ký kê khai hoặc thực hiện thủ tục chuyển nhượng QSDĐ nên không có cơ sở bảo vệ quyền lợi cho bà. Vì vậy, việc ông B. cho rằng đã cho gia đình bà H. ở tạm trên phần đất đang tranh chấp là có cơ sở.

Trên phần đất này hiện có căn nhà cấp 4, cây trồng, nền láng xi măng thuộc sở hữu của bà H. và bà cũng là người thực hiện nghĩa vụ thuế hàng năm. Hiện gia đình bà H. cũng có nhu cầu về nhà ở nên công nhận cho bà H. tiếp tục sử dụng phần đất diện tích 84,7m2 nhưng phải có nghĩa vụ hoàn trả giá trị đất cho ông B. là hợp lý.

Quá trình giải quyết vụ kiện, tòa đã yêu cầu ông B. cung cấp giá đất thị trường nhưng ông B. không thực hiện nên không có căn cứ áp dụng giá 3 triệu đồng/m2 như đề nghị của ông B. và HĐXX đã áp dụng bảng giá đất do UBND tỉnh Vĩnh Long ban hành, buộc bà H. hoàn trả cho ông B. theo đơn giá 324.000 đ/m2.

Quyết định này được xem là có lợi cho bà H. nhưng bà vẫn không đồng ý bồi thường với lý do phần đất trên bà nhận chuyển nhượng chứ không ở nhờ. Tuy nhiên, do bà H. chỉ nói chứ không có giấy tờ chứng minh nên bị xử thua kiện và buộc phải chấp hành theo quyết định của tòa.

DIỄM PHƯỢNG