Cá heo kho rốp

(VLO) Chỉ là trùng tên với giống cá heo ngoài biển và cá heo nước ngọt là cá nược, đây là loài cá nhỏ trưởng thành tầm 2 ngón tay, có màu xanh lục hơi nhạt và phần đuôi màu đỏ rất đẹp. Chúng bơi theo từng bầy nhỏ, số lượng ít không nhiều như cá linh.

Chẳng hiểu sao dân miền Tây đặt tên cá heo, người giải thích do chúng phát ra âm thanh thực ra chưa nghe chúng kêu bao giờ, phần đầu nhọn ra hai bên có 2 cái ngạnh giống như nanh heo rừng vậy, khi làm phải cắt bỏ phần này. Loài cá da trơn, nên chỉ cần đánh vẩy giống như cá chạch, lấy ruột rửa sạch là xong.

Cá heo xuất hiện theo con nước đổ từ tháng 7 âl, hồi xưa thường đi kéo lưới một buổi có 4 - 5kg cá nhưng lựa ra cũng tầm chục con cá heo là mừng rồi, những người đóng đáy dưới sông ngày lựa ra nhiều lắm 1 - 2kg là cùng. Phần số lượng ít, phần thịt rất ngon nên cũng được xếp vào hàng quý.

Người miền Tây có thể thưởng thức cá heo trong 3 - 4 tháng mùa nước nổi. Mùa nước nổi nhìn dưới sàn nhà có thể thấy những bầy cá heo lội tung tăng vậy, nhưng chúng không hề ăn câu, chỉ có thể đặt dớn, lờ… thì được chút ít mà thôi.

Thịt cá heo rất ngon, đặc biệt là lớp da và có thể chế biến dễ dàng thành nhiều món như nướng, nấu canh, cho vào nồi mắm kho với các loài cá khác. Nhưng có lẽ kho rốp trong các ơ đất là khoái khẩu nhất.

Có người thích kho kiểu để lửa liu riu, nhưng loài cá này kho lửa lớn cháy bùng lên cho nhanh cạn nước, vị mặn và các gia vị tẩm ướp chỉ vừa áo lớp da bên ngoài, nhưng phần thịt bên trong vừa chín tới.

Cá heo có đặc trưng là khi chế biến thì phần da vẫn còn dai dai, rất béo có thể xem là ngon nhất, thịt chắc có độ béo, thơm.

Ơ cá còn sôi từ bếp nhắc xuống, ăn với cơm nóng chỉ cần dưa leo để nguyên trái, quẹt vào ơ cá sền sệt, độ mặn, độ ngọt, cay của tiêu, thịt cá béo ngậy, ngọt lừ đúng là món ngon của người quê.

Giờ thì cá heo đã trở thành đặc sản có giá “trên trời”, được dân thành thị săn đón. Một thời con nước không còn như xưa, cá mắm ít hẳn đi, thì cá heo gần như vắng bóng, do đó mà càng có giá đắt đỏ. Bạn hàng thu gom người một ít, càng làm cho cá heo trở nên quý hiếm.

Nhưng ngày nay, miệt An Giang đã nuôi được giống cá này, nên cũng góp phần cung cấp cho nhu cầu thị trường, đồng thời giúp cho loài cá ngon này giảm bớt nguy cơ tuyệt chủng.

Cũng nhờ vậy mà người miền Tây có cơ hội thưởng thức món cá heo kho rốp thường xuyên hơn, giá cũng dễ chịu hơn.

Bài, ảnh: NGỌC TRẢNG