Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, số hóa nông nghiệp

(VLO) Tại hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân (ND) năm 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh những vấn đề quan trọng mà các chủ thể liên quan cần tiếp tục quan tâm thời gian tới để thúc đẩy “nông nghiệp (NN) sinh thái, nông thôn hiện đại, ND văn minh”. Trong đó, cần quan tâm đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, số hóa NN...

Chuyển đổi số giúp ngành nông nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Ảnh: NGỌC LIỄU

“Số hóa” trong nông nghiệp

Nhận định “KHCN là yếu tố mấu chốt nhằm đưa ND đất nước ta tiến vào kỷ nguyên vươn mình”- ND Võ Quan Huy- Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An (huyện Đức Huệ, tỉnh Long An) đặt vấn đề: Làm sao có thể số hóa NN? Ông cũng kiến nghị Chính phủ có những chương trình đầu tư mang tính chất dẫn dắt.

Ví dụ, hiện nay trong thu hoạch rừng, cao su cành vụn rất nhiều nhưng chưa có ai đầu tư máy móc để thu gom, băm vụn. Nếu có máy móc thì sẽ cải thiện vấn đề môi trường, thất thoát sau thu hoạch.

Bộ trưởng Bộ Thông tin-TT Nguyễn Mạnh Hùng cho hay: Cách đây 40 năm, chúng ta có Nghị quyết (NQ) số 10-NQ/TW trong NN; và mới đây nhất chúng ta có NQ số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. NQ này được ví như NQ số 10 trong lĩnh vực KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, để làm sao chúng ta không chỉ sản xuất đủ nhu cầu trong nước mà còn có thể dư thừa phục vụ xuất khẩu.

Nhiều nông dân đang đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào sản xuất nông nghiệp.

Theo đó, KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là 3 trụ cột chính trong quá trình phát triển đất nước. Lần đầu tiên bộ 3 này đi chung trong một NQ.

Trong đó, NQ số 57 yêu cầu xây dựng một chương trình thông minh trong NN; nền tảng học tập số, kỹ năng số cho ND, hay nói cách khác là “số hóa” nhà nông; tư vấn cho ND qua một trợ lý ảo, app hỏi đáp; xây dựng các nền tảng thương mại điện tử, nền tảng truy xuất nguồn gốc thuận lợi để giúp bà con ND xác nhận sản phẩm do mình làm ra.

Với ứng dụng này, người ND có thể chứng minh được quả cà chua tại vườn nhà mình có sự khác biệt, chất lượng, duy nhất như thế nào so với quả cà chua của nhà khác. Điều đặc biệt là, NQ dành tới 3% ngân sách nhà nước hàng năm cho đổi mới KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

“NQ cũng yêu cầu trợ giúp bà con làm ăn kinh doanh để bà con trở thành doanh nghiệp (DN) một cách dễ dàng hơn, ví dụ cần 10 việc thì phần mềm số có thể giải quyết được 7-8 việc”- Bộ trưởng Bộ Thông tin-TT cho hay.

Khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung

Bày tỏ ấn tượng về hình ảnh Thủ tướng xuống đồng, lội ruộng, lái máy cày cùng người ND, ông Trần Mạnh Báo- Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tập đoàn Thaibinh Seed, cho rằng: “Hình ảnh đó cho thấy sự đồng hành, quyết liệt của Thủ tướng đối với sự phát triển của ngành NN”.

Theo ông Báo, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, ngành NN đã đạt được nhiều thành tựu lớn- trở thành 1 trong 15 nước xuất khẩu nông sản lớn của thế giới. Hiện, một trong những vấn đề ông quan tâm là “làm thế nào để người ND trở thành doanh nhân”.

“Ở đây, chúng tôi cho rằng cần nhấn mạnh đến việc liên kết giữa DN và ND, hoạt động của các HTX phải gắn liền với công nghệ, không thể thiếu công nghệ. Vậy cần có chính sách gì từ Nhà nước để thúc đẩy nguồn lực từ ND?”- ông Báo đặt vấn đề.

Ứng dụng hệ thống tưới phun giúp nông dân giảm chi phí, tăng năng suất.

Theo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, muốn phát triển sản xuất NN thì phải làm mấy việc, mà trước hết là phải xây dựng thương hiệu, việc này Bộ KH-CN, các cơ quan truyền thông và cả người ND phải tham gia.

Vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ ngành, cơ quan đẩy mạnh tìm hiểu, dự báo thị trường, kết nối thị trường. Ví dụ, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như tôm, gạo, cá tra, cà phê… thì phải dự báo thị trường để có chính sách điều tiết, xác định các mặt hàng cần tập trung phát triển.

Thủ tướng nhấn mạnh, hai khâu yếu là nghiên cứu thị trường và chế biến sâu phải nỗ lực hơn. Phải có cơ chế, chính sách khuyến khích DN đầu tư vào NN, như chính sách đất đai, thuế, lệ phí, ưu đãi tín dụng, đào tạo nhân lực… Cùng với đó, đẩy mạnh xâu chuỗi, liên kết phát triển, liên kết giữa DN và ND, các HTX; đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng.

Như vậy, phải xây dựng thương hiệu, tìm hiểu, dự báo thị trường, quy hoạch vùng nguyên liệu, đẩy mạnh chế biến sâu, xây dựng mẫu mã, bao bì, có nguồn vốn với chính sách tín dụng rất linh hoạt từ ngân hàng…

“Khi tình hình thay đổi thì nhiệm vụ thay đổi, khi nhiệm vụ thay đổi thì chính sách phải thay đổi, Nhà nước phải xây dựng chính sách nhưng người ND phải góp ý, đồng thời Nhà nước xây dựng hạ tầng chiến lược”- Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, đầu tiên phải quy hoạch lại vùng trồng, vùng nuôi và áp dụng công nghệ mới trong sản xuất, hay nói cách khác là áp dụng công nghệ trong các khâu sản xuất để sản phẩm có khối lượng lớn, chất lượng ổn định và phù hợp với nhu cầu thị trường- đây là vấn đề quan trọng nhất.

Bên cạnh, phải tổ chức được các chuỗi liên kết trong sản xuất, từ sản xuất cho đến thu hoạch, bảo quản, tiêu thụ. Theo đó, chỉ DN mới có thể chuyển sản xuất từ NN thuần túy sang NN hàng hóa hay sang kinh tế NN. Cùng với đó, “cần khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung. Nếu không có cơ sở dùng chung thì chúng ta không áp dụng được công nghệ AI”- Bộ trưởng Bộ Công Thương đề xuất.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị, cần quan tâm xây dựng cơ sở dữ liệu, nghiên cứu, phát triển trí tuệ nhân tạo trong ngành NN Việt Nam, nghiên cứu, tiếp cận, chuyển giao công nghệ tiên tiến, công nghệ sạch, công nghệ xanh trong tất cả các khâu từ trồng cây gì, nuôi con gì, kinh doanh gì đến xây dựng chỉ dẫn địa lý, đẩy mạnh chế biến sâu, nghiên cứu bao bì, mẫu mã… “Cơ sở dữ liệu sẽ cho giải pháp thông minh, như chỗ nào trồng lúa tốt nhất, giải pháp canh tác nào tốt nhất, thông minh nhất”- Thủ tướng nhấn mạnh.

 Bài, ảnh: XUÂN TƯƠI