Khi nào cần thay khớp gối?

Theo BS.CK2 Huỳnh Hữu Nhân- Giám đốc BVĐK Trà Vinh, khớp gối là một trong những khớp vận động nhiều nhất nên rất dễ bị tổn thương và thoái hóa. Song, bệnh ở giai đoạn đầu không có triệu chứng rõ ràng nên người bệnh thường chậm trễ trong việc điều trị. Khi đó, bệnh tiến triển nặng, khớp biến dạng, đi lại khó khăn. Vì vậy, thay khớp gối được chỉ định khi khớp gối bị hư hại, đau kéo dài, chân bị biến dạng nặng, giúp người bệnh tránh nguy cơ tàn tật vĩnh viễn.

Y học hiện nay đạt được nhiều tiến bộ trong chẩn đoán hình ảnh tiên tiến như MRI cho phép bác sĩ đánh giá chi tiết tình trạng của sụn khớp, dịch khớp và cấu trúc xương xung quanh, giúp phát hiện sớm và đánh giá chính xác mức độ thoái hóa.

Đi lại tự nhiên sau khi thay khớp nhân tạo

Mới đây, Khoa Chấn thương Chỉnh hình BVĐK Trà Vinh tiếp nhận bệnh nhân (BN) nữ 55 tuổi (xã Long Hiệp) nhập viện vì đau khớp gối phải nhiều năm. Dù đã điều trị thuốc, châm cứu và tập vật lý trị liệu nhưng tình trạng không cải thiện, BN đi lại khó khăn, ảnh hưởng sinh hoạt và công việc.

Khám lâm sàng cho thấy khớp gối phải biến dạng, biên độ vận động hạn chế. Kết quả X-quang xác định thoái hóa khớp gối giai đoạn cuối. Các biện pháp trước đó như nghỉ ngơi tương đối, tập phục hồi chức năng chưa mang lại cải thiện đủ để duy trì sinh hoạt.

Sau khi được hội chẩn và đánh giá kỹ lưỡng, BN được chỉ định thay khớp gối toàn phần. Ca mổ tập trung vào phục hồi trục, cân bằng phần mềm và cố định vững thành phần khớp nhân tạo.

Sau mổ các bác sĩ triển khai phục hồi sớm cho BN như giáo dục tư thế; co, duỗi chủ động nhẹ; tập đi đứng hỗ trợ. Cách tiếp cận này nhằm rút ngắn thời gian phụ thuộc và giảm nguy cơ cứng khớp.

Sau những ngày đầu, BN giảm mức độ đau so với trước phẫu thuật, biên độ gấp cải thiện dần, tự tin phối hợp bài tập và việc phục hồi chức năng sớm giúp hạn chế nguy cơ cứng khớp, teo cơ.

Từ năm 2018, Khoa Chấn thương Chỉnh hình BVĐK Trà Vinh tiến hành phẫu thuật thay khớp cho BN trong và ngoài tỉnh. Bệnh viện còn được trang bị khoa vật lý trị liệu phục hồi chức năng hiện đại để có thể tiến hành tập vật lý trị liệu cho BN ngay sau khi được phẫu thuật thay khớp.

Thực tế cho thấy hiệu quả rất rõ rệt sau khi được thay khớp gối. Nhiều BN trước đây phải chống gậy, đi lại khó khăn, sau phẫu thuật có thể đi lại bình thường, tự chăm sóc bản thân, thậm chí còn tập thể dục. Họ cảm thấy như được “trẻ lại”, tự tin hơn và có cuộc sống chất lượng hơn.

Cô Nguyễn Thị Hồng Hoa (65 tuổi, xã Tân An) chia sẻ: “Trước khi được thay khớp thì đầu gối của cô bị đau nhức rất nhiều, nó cọt kẹt giữa 2 đầu xương khớp nhức lắm. Đi khám thì bác sĩ nói là 2 cái đầu khớp bị bong tróc không còn chất nhựa nữa, với lại dịch tồn khớp gối, cô đi hút cũng nhiều lần quá rồi nên bác sĩ chỉ định cô nên thay khớp gối nhân tạo.

Cô thay khớp gối phải trước rồi 1 năm sau cô thay tiếp bên trái. Thay xong cô tập vật lý trị liệu tại bệnh viện, nhờ vậy giờ việc đi đứng của cô rất bình thường như trước, hỏng còn đau nhức nữa”.

Khi nào cần thay khớp gối?

Theo các bác sĩ Khoa Chấn thương Chỉnh hình, thoái hóa khớp gối là căn bệnh mạn tính, chiếm tỷ lệ cao trong các bệnh lý xương khớp hiện nay, gây đau đớn kéo dài, giảm và mất khả năng vận động ở người cao tuổi.

Khi bị thoái hóa, khớp gối sẽ đau nhức, sưng, co cứng… khiến người bệnh đi lại khó khăn. Mục tiêu chính của điều trị thoái hóa khớp gối là giảm đau và phục hồi khả năng vận động cho người bệnh.

Thay khớp là biện pháp điều trị cuối cùng, dùng để sửa chữa khớp gối bị hư hỏng nặng và không còn đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn, giúp BN cải thiện triệu chứng đau, tránh được nguy cơ tàn tật vĩnh viễn và đưa người bệnh trở lại với sinh hoạt, lao động thường ngày.

“Phẫu thuật thay khớp gối được khuyến nghị trong các trường hợp sau viêm thoái hóa khớp không đáp ứng với liệu pháp bảo tồn (thuốc giảm đau trong 3-6 tháng trở lên); các biện pháp phục hồi chức năng, tiêm chất nhờn,… mà vẫn cứng khớp và hạn chế vận động kéo dài; giảm chức năng khớp gối; không thể ngủ suốt đêm vì đau hay nói cách khác là chất lượng cuộc sống giảm nghiêm trọng do rối loạn chức năng khớp gối thì có chỉ định phẫu thuật thay khớp gối”-BS.CK2 Huỳnh Hữu Nhân cho biết.

Theo BS Hữu Nhân, sau thay khớp, người bệnh rất cần được chăm sóc kỹ lưỡng. Ngoài chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất, tập vật lý trị liệu cũng rất quan trọng. Phục hồi chức năng sau thay khớp sẽ giúp người bệnh giảm đau, kiểm soát tình trạng sưng nề, tăng cường phạm vi vận động khớp, phục hồi sức mạnh và sự dẻo dai của khớp, phục hồi dáng đi, khôi phục sức mạnh các cơ chi dưới, lấy lại khả năng thực hiện các công việc hàng ngày.

Để phòng ngừa, giảm đau nhức cơ xương khớp, BS Hữu Nhân khuyến cáo người dân nên tập thể dục hợp lý, đặc biệt người cao tuổi nên đi bộ để giúp xương chắc khỏe, giảm tiến triển loãng xương. Ăn đủ chất, bổ sung canxi, vitamin D; giữ lối sống lành mạnh hạn chế rượu, bia, bỏ thuốc lá; người mắc bệnh gout thì giảm ăn thịt đỏ, hải sản; lòng động vật.

“Khi bị bệnh về cơ xương khớp, người dân cần đến khám tại các cơ sở y tế để thăm khám bệnh kịp thời; không được tùy tiện sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc cũng như các phương pháp phản khoa học để tránh các tai biến xảy ra đáng tiếc. Và quan trọng nhất hiện nay, y học ngày càng có nhiều phương pháp từ bảo tồn đến phẫu thuật có thể giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, mang lại cuộc sống khỏe mạnh, vận động tốt hơn cho người dân”- BS.CK2 Huỳnh Hữu Nhân nhấn mạnh.

Bài, ảnh: THÚY QUYÊN