NGÀNH GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO

Định hướng phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện cho học sinh

Sau 5 năm triển khai Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, từ diện mạo đến nội hàm giáo dục của tỉnh đã thay đổi rõ nét. Từ cách dạy, cách học đến quản lý, kiểm tra, đánh giá, tất cả đều hướng tới mục tiêu phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Trường lớp khang trang, thầy cô tích cực đổi mới, học sinh hứng thú tiếp nhận tri thức… là những dấu ấn quan trọng khẳng định sự chuyển mình của ngành.

Học sinh Trường THPT Bình Minh tổ chức hoạt động trải nghiệm rèn luyện kỹ năng thảo luận, giao tiếp và làm việc nhóm.

Đổi mới từ phương pháp

Chương trình GDPT 2018 áp dụng từ năm học 2020-2021 và đã hoàn tất với tất cả các khối lớp vào năm học 2024-2025. Trong tiến trình này, nhiều trường học ở Vĩnh Long đã trở thành
điểm sáng. 

Tại Trường Tiểu học Hàm Giang A (xã Hàm Giang), nhiều năm liền đạt chuẩn phổ cập, kiểm định chất lượng cấp độ 2. Hiệu trưởng Cao Minh Hải chia sẻ: “Điểm sáng trong thực hiện chương trình mới là sự đồng hành ngày càng tích cực của phụ huynh, giúp nâng cao chất lượng giáo dục; mỗi giáo viên chủ động xây dựng kế hoạch dạy học linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tế. Cơ sở vật chất được đầu tư khang trang, mỗi lớp có phòng học riêng, trang bị tivi, bàn ghế đúng quy chuẩn. Giáo viên nỗ lực đổi mới, ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức hoạt động trải nghiệm, STEM/STEAM, khơi dậy năng lực, phẩm chất
học sinh”.

Cô Huỳnh Thị Thùy Dung- Hiệu trưởng Trường THPT Bình Minh cho biết, điểm nổi bật của trường là “chuyển từ tiếp cận nội dung sang phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện của học sinh.

Các môn học linh hoạt theo tổ hợp, gắn thực tiễn địa phương, đồng thời đẩy mạnh trải nghiệm, ứng dụng công nghệ thông tin, khuyến khích sáng tạo.

Nhiều học sinh đạt giải cao ở các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia và tham gia cuộc thi khoa học kỹ thuật với sản phẩm có tính ứng dụng thực tiễn. Kết quả thi tốt nghiệp và xét tuyển ĐH ngày càng ổn định, khẳng định chất lượng đào tạo của nhà trường. Riêng năm học 2024-2025, toàn trường giành 90 giải thưởng văn hóa và phong trào cấp tỉnh, cấp khu vực, trong đó có 60 giải học sinh giỏi tỉnh về văn hóa”.

Cô Phan Thị Thúy Hằng- Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Huệ (xã Phú Túc) nhấn mạnh: “Chương trình được thiết kế tích hợp, gắn lý thuyết với thực hành, cho phép học sinh lựa chọn môn học và chuyên đề phù hợp sở trường, định hướng nghề nghiệp.

Phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, kiểm tra- đánh giá linh hoạt, kết hợp cả điểm số lẫn nhận xét, đồng thời coi hoạt động trải nghiệm và dự án học tập là một phần đánh giá”. Theo cô Hằng, sách giáo khoa chỉ còn là “học liệu để tổ chức hoạt động dạy học, không phải là nguồn kiến thức duy nhất”.

Đến nội dung giảng dạy

Cô Lâm Mai Thi- giáo viên Toán Trường THPT Nguyễn Huệ, có 7 năm đứng lớp, trong đó 3 năm giảng dạy chương trình mới, cho rằng chương trình “định hướng bồi dưỡng cho học sinh phát triển năng lực và phẩm chất”. Nhờ đó, học sinh chủ động, hứng thú hơn.

Cô nhấn mạnh: “Không còn áp lực về điểm số nữa. Đánh giá cả quá trình chứ không phải chỉ qua bài kiểm tra thôi”. Được tập huấn kỹ, giáo viên có thêm phương pháp để triển khai linh hoạt, khuyến khích thảo luận, phản biện và gắn bài học với thực tiễn.

Học sinh Đào Lâm Hữu Duy- lớp 12A8, Trường THPT Nguyễn Huệ, nhận xét: “Chương trình mới vừa kế thừa kiến thức liên môn, vừa gắn với thực tế. Đề thi yêu cầu vận dụng nhiều môn, điển hình như Hóa kết hợp Sinh. Môn Ngữ văn cũng thay đổi, trước đây đề thi thường lấy tác phẩm trong sách giáo khoa, còn chương trình mới yêu cầu học sinh phân tích tác phẩm ngoài sách giáo khoa, buộc học sinh phải tự cảm nhận, theo dõi thời sự và gắn với thực tế”.

Tuy nhiên, Chương trình GDPT 2018 cần sự đầu tư kịp thời về trang thiết bị, đội ngũ. Để chương trình hiệu quả hơn, cô Thúy Hằng đề nghị tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, đổi mới sinh hoạt tổ và hình thức đánh giá, hoàn thiện cơ sở vật chất, tuyển đủ giáo viên, huy động phụ huynh và xã hội hỗ trợ.

Cô Thùy Dung cũng kiến nghị cần “đầu tư thêm cơ sở vật chất, đặc biệt là hạ tầng internet, tivi, cùng với bồi dưỡng giáo viên theo hướng chuyên sâu để xây dựng môi trường học tập hiện đại, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”. Theo thầy Hải, Trường Tiểu học Hàm Giang A khó khăn vẫn còn như thiếu giáo viên Tin học, Ngoại ngữ; thiết bị chưa đồng bộ; một số thầy cô lớn tuổi chậm đổi mới; học sinh Khmer còn hạn chế tiếng Việt.

Sở GD-ĐT nhận định thành công lớn nhất chính là sự chuyển đổi từ dạy học theo nội dung sang phát triển phẩm chất, năng lực. Bà Nguyễn Thị Ngọc Bích- Phó Giám đốc Sở GD-ĐT, khẳng định: “Đây là bước thay đổi mang tính đột phá về triết lý giáo dục, phù hợp xu thế hiện đại và đặt người học vào vị trí trung tâm”.

Thành quả đạt được nhờ sự quan tâm của hệ thống chính trị, phụ huynh và nỗ lực của đội ngũ nhà giáo. Tuy vậy, khó khăn vẫn là thiếu giáo viên ở một số môn Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật; cơ sở vật chất ở vùng sâu, vùng khó khăn chưa đáp ứng yêu cầu; một số thầy cô còn lúng túng khi tiếp cận công nghệ thông tin, cơ sở vật chất vùng sâu còn hạn chế.

Từ những đổi mới mạnh mẽ và thành tựu đạt được, có thể khẳng định Chương trình GDPT 2018 đã tạo nền tảng quan trọng cho giáo dục- đào tạo tỉnh nhà phát triển theo hướng toàn diện, nhân văn và hiện đại. Những ghi nhận từ lớp học, từ thầy cô đến học sinh, đã cho thấy chương trình không chỉ thay đổi cách dạy và học, mà còn khơi dậy niềm tin, động lực và trách nhiệm xã hội.

Bài, ảnh: CAO HUYỀN