Để kịp thời kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS), thời gian qua Vĩnh Long đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm phấn đấu đạt tỷ số giới tính khi sinh (TSGTKS) ở mức bình thường.
 |
| Nhờ triển khai nhiều giải pháp, tỷ lệ chênh lệch giữa nam và nữ ở Vĩnh Long đạt chỉ tiêu đề ra, ở mức 109,4 bé trai/100 bé gái. |
Để kịp thời kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS), thời gian qua Vĩnh Long đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm phấn đấu đạt tỷ số giới tính khi sinh (TSGTKS) ở mức bình thường.
Mất cân bằng giới tính khi sinh đang ở mức cao
Theo ước tính của Tổng cục Thống kê, Việt Nam đạt mốc 100 triệu người vào năm 2023, trở thành quốc gia đông dân thứ 15 trên thế giới. Đây là cơ hội để Việt Nam phát triển kinh tế- xã hội nhưng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đối với phát triển dân số bền vững. Một trong những thách thức đó là tình trạng MCBGTKS đang ở mức cao.
TSGTKS mức sinh học bình thường nằm trong khoảng từ 102-106 trẻ em trai so với 100 trẻ em gái. Song, TSGTKS tại Việt Nam vào năm 2022 đã lên đến 112,1 bé trai/100 bé gái.
Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê, Việt Nam sẽ dư thừa 1,5 triệu đàn ông vào năm 2034 và sẽ tăng lên 2,5 triệu vào 25 năm sau đó.
Theo các nhà khoa học xã hội, tác động chính của hiện tượng mất cân bằng sẽ liên quan tới quá trình hình thành và cấu trúc gia đình, đặc biệt là hệ thống hôn nhân. Nam giới trẻ bị dư thừa, có thể phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng khi tìm kiếm bạn đời, trì hoãn hôn nhân hoặc sống độc thân.
Điều này sẽ tác động ngược lại hệ thống gia đình trong tương lai, nhất là trên thực tế, các xã hội này đều có hệ thống gia đình phụ hệ (theo họ cha) và trước kia hầu hết nam giới đều lập gia đình.
Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 đưa TSGTKS về mức cân bằng tự nhiên, dưới 109. Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) nhận định mục tiêu này rất khó khăn, khi từ nay đến đó, mỗi năm phải giảm 0,4 điểm phần trăm, trong khi 8 năm trước, với nhiều nguồn lực và tác động, nhưng mỗi năm chỉ giảm 0,1 điểm phần trăm.
Vĩnh Long có tỷ số giới tính khi sinh là 109,4 bé trai/100 bé gái
MCBGTKS gây ra nhiều tác động tiêu cực đến cơ cấu dân số, hạnh phúc gia đình. Để từng bước kiểm soát MCBGTKS, ngành dân số Vĩnh Long triển khai nhiều giải pháp tích cực.
Theo bà Phạm Thị Thuận- Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh, công tác thông tin, tuyên truyền được xem là một trong những giải pháp quan trọng nâng cao nhận thức của người dân về hậu quả, hệ lụy của MCBGTKS. Việc truyền thông được Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh phối hợp với các trung tâm y tế huyện, thành phố lồng ghép với các chương trình y tế khác, phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, Sở GD-ĐT trong tỉnh lồng ghép vào các hoạt động truyền thông của các cơ quan đơn vị ngoài ngành.
Nâng cao nhận thức của người dân về hậu quả của vấn đề thừa nam thiếu nữ luôn được các địa phương trên địa bàn tỉnh tập trung thực hiện bằng nhiều hình thức. Qua đó, góp phần thay đổi nhận thức, tâm lý của nhiều người, đặc biệt là những gia đình có con 1 bề là gái.
Chị Trần Thanh Phương (xã Thanh Đức, huyện Long Hồ) cho biết: “Vợ chồng chị có 2 con gái và không có quan niệm sinh con trai để nối dõi tông đường. Con trai, con gái con nào cũng là con. Mình yêu thương, chăm con ăn học, vậy là hạnh phúc lắm rồi”.
Theo chị Mai Thị Ngọc Ngân- Trưởng Trạm Y tế TT Long Hồ, công tác tuyên truyền còn được cán bộ và chuyên trách dân số tập trung vào những gia đình chưa có con và có con đầu lòng hoặc con 1 bề là gái, nội dung đi sâu vào thực trạng MCBGTKS và hậu quả của việc thừa nam thiếu nữ.
Nhờ triển khai nhiều giải pháp kéo giảm tỷ lệ chênh lệch giữa nam và nữ nên 9 tháng của năm 2023, TSGTKS ở Vĩnh Long đạt chỉ tiêu đề ra, ở mức 109,4 bé trai/100 bé gái (4.890 bé trai/4.470 bé gái) đạt chỉ tiêu kế hoạch năm (dưới 111 bé trai/100 bé gái).
Dù vậy, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho rằng, TSGTKS của Vĩnh Long có xu hướng giảm nhưng vẫn còn ở mức cao. Tư tưởng muốn có con trai còn tồn tại trong một bộ phận không nhỏ người dân. Cùng với đó là sự phát triển của khoa học kỹ thuật nên nhiều gia đình đã thực hiện lựa chọn giới tính khi sinh dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ về MCBGTKS.
Vĩnh Long nỗ lực phấn đấu kéo giảm TSGTKS về mức bình thường dao động từ 103-107 bé trai/100 bé gái. Để đạt mục tiêu, bà Phạm Thị Thuận cho biết, công tác tuyên truyền vận động sẽ tập trung vào những địa phương có tỷ lệ MCBGTKS cao.
Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn phổ biến các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi cho các cán bộ y tế; thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định của pháp luật tại các bệnh viện, trung tâm y tế, các cơ sở cung cấp dịch vụ liên quan đến chẩn đoán giới tính thai nhi.
Ngoài ra, đưa nội dung giáo dục về giới tính, sức khỏe sinh sản, bình đẳng giới vào chương trình giáo dục trong và ngoài nhà trường…
Đặc biệt, phối hợp với Trường Chính trị Phạm Hùng đưa nội dung đề án vào chương trình giảng dạy của trường nhằm cung cấp thông tin cho lãnh đạo chính quyền địa phương các cấp về tình trạng TSGTKS của tỉnh, các nguyên nhân, hệ lụy của việc lựa chọn giới tính khi sinh;… để từng bước giảm thiểu MCBGTKS, góp phần nâng cao chất lượng dân số, đảm bảo an sinh xã hội.
Bài, ảnh: SÔNG TRĂNG
