Long Hồ có nghĩa gì?

Ở vùng ĐBSCL, địa danh Long Hồ, nay là đơn vị hành chính cấp huyện của tỉnh Vĩnh Long, đã trải qua những thăng trầm gợi nhớ dấu ấn lịch sử của một vùng đất. 

 

Ở vùng ĐBSCL, địa danh Long Hồ, nay là đơn vị hành chính cấp huyện của tỉnh Vĩnh Long, đã trải qua những thăng trầm gợi nhớ dấu ấn lịch sử của một vùng đất.

Xét nguồn gốc địa danh, tên gọi Long Hồ khởi đầu không phải là một địa danh hành chính: dinh, trấn, huyện; mà chỉ là tên gọi định danh cho một vùng đất, địa hình mang tính “linh thiêng, kỳ vĩ” như mong muốn của người xưa gọi tên.

Địa danh Long Hồ, lần đầu tiên được ghi nhận trong “Gia Định thành thông chí” của Trịnh Hoài Đức với tên Long Hồ giang (sông Long Hồ) và được tác giả ghi nhận như sau:

“Sông này chảy đến quanh co, chảy đi vòng vèo, dòng ngang uốn lượn, nước đọng trong ngần, bốn mùa ngon ngọt, cồn cát cao thấp xa gần, thôn xóm la liệt khắp đông tây ẩn hiện như rừng, như động, như vực, như đầm, nên mới gọi là Long Hồ (Hồ Rồng)”.

Như vậy, tên gọi này có nguồn gốc Hán Việt, không thể bắt nguồn từ tiếng Khmer, dù trước đây địa phương này có tên gọi “Tầm Bào”, nhưng hoàn toàn không có mối liên hệ ngữ âm hay ngữ nghĩa nào giữa 2 tên gọi trước và sau của nó.

Từ tên gọi này, Long Hồ còn được dùng chỉ những đơn vị hành chính lần lượt qua thời gian:

Năm Nhâm Tý (1732), chúa Nguyễn Phúc Chu (năm thứ 7) thấy địa thế Gia Định rộng rãi, bèn chia đất Tây Nam dinh Phiên Trấn, đặt châu Định Viễn, dựng dinh Long Hồ, vẫn lệ vào phủ Gia Định.

Dinh Long Hồ buổi đầu đóng tại xứ Cái Bè, về sau dời qua ấp Long An ở thôn Long Hồ. Năm Mậu Ngọ (1739), chúa Nguyễn Phúc Khoát (năm thứ 2), Long Hồ dinh lại được mở rộng, vùng đất Nam Bộ được chia thành 3 dinh, 1 trấn: Trấn Biên dinh (vùng Biên Hòa), Phiên Trấn dinh (vùng Gia Định), Long Hồ dinh (vùng Vĩnh Long) và Hà Tiên trấn (vùng Hà Tiên).

Nhưng rồi, cũng thời ngũ trấn, Long Hồ chỉ còn là thôn, thuộc tổng Vĩnh Trường, huyện Vĩnh Bình, phủ Định Viễn, trấn Vĩnh Thanh. Đến thời Lục tỉnh, thời chính quyền thực dân Pháp và chính quyền Sài Gòn, Long Hồ cũng không còn gắn với một đơn vị hành chính nào quan trọng.

Năm 1911, Long Hồ chỉ còn là tên một làng thuộc tổng Bình Long, tỉnh Vĩnh Long. Mãi sau năm 1975, tên gọi Long Hồ mới được dùng lại để chỉ đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc tỉnh; đó là huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long hiện nay.

THẠCH THẢO