Đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng hợp tác xã nông nghiệp

Toàn tỉnh hiện có 135 HTX nông nghiệp (NN). Bên cạnh những HTX hoạt động hiệu quả, vẫn còn nhiều HTX yếu kém cần giải pháp để vực dậy kinh tế hợp tác. 

HTX Thanh trà ngọt Đông Thành- một trong những HTX tiêu biểu của tỉnh. Ảnh: Tư liệu

Doanh thu HTX hơn 1,2 tỷ đồng

Toàn tỉnh hiện có 86 HTX trồng trọt, 5 HTX chăn nuôi, 11 HTX thủy sản, 33 HTX tổng hợp. Theo kết quả đánh giá phân loại HTX năm 2024, có 29 HTX xếp loại tốt, 6 HTX xếp loại khá. Các HTX NN đã và đang thể hiện vai trò thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hình thành liên kết chuỗi giá trị trong sản xuất và cung cấp dịch vụ thiết yếu lĩnh vực NN.

Doanh thu bình quân năm 2024 của HTX NN đạt hơn 1,2 tỷ đồng/HTX, lãi bình quân từ 180-200 triệu đồng/HTX. Nhiều HTX hoạt động hiệu quả đã tạo việc làm, thu nhập ổn định cho người lao động như HTX Sản xuất- Dịch vụ NN Tấn Đạt, HTX NN Hậu Thành, HTX NN Gà sạch Miền Tây KOT… Trong đó, hình thành chuỗi giá trị với các sản phẩm như: lúa gạo, ca cao, khóm, đu đủ, xoài, mít ruột đỏ, cá điêu hồng, cá tra, gà… 

Theo BCĐ Phát triển kinh tế tập thể tỉnh, nhiều HTX NN ngày càng phát triển nổi bật, giúp nâng cao thu nhập cho người nông dân, góp phần vào sự thành công của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Điển hình như HTX NN An Hưng (xã Mỹ An, huyện Mang Thít) mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa sang các loại nông sản phù hợp như: củ cải trắng, khoai mỡ, hành lá.

HTX có 5ha trồng củ cải trắng đạt tiêu chuẩn VietGAP và sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Định hướng tới, HTX phát triển sản phẩm hành lá đạt chứng nhận OCOP góp phần gia tăng mức độ tin cậy của người tiêu dùng đối với nông sản địa phương, nâng cao thu nhập cho thành viên.

Là HTX chuyên cung cấp cây giống và các sản phẩm được chế biến từ cây thanh trà, vừa qua, tỉnh đã đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho giống thanh trà ngọt Năm Cập của HTX Thanh trà ngọt Đông Thành (TX Bình Minh).

Cùng với đó, việc định hướng liên kết sản xuất thanh trà ngọt theo quy trình an toàn, đạt tiêu chuẩn VietGAP đã góp phần phát triển sản phẩm nông sản đặc trưng của tỉnh. Thanh trà ngọt Đông Thành đã được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhập OCOP 4 sao. Ông Huỳnh Văn Cập- Giám đốc HTX, đã vinh dự đón nhận danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2024. 

Ông Đoàn Văn Tài- Giám đốc HTX Sản xuất- Dịch vụ NN Tấn Đạt, cho biết, năm 2024, HTX mạnh dạn liên kết với doanh nghiệp và thấy hiệu quả rất cao. Theo đó, HTX chỉ lo về mảng sản xuất và chế biến, doanh nghiệp chuyên lo mảng truyền thông, quảng bá sản phẩm của HTX. Nhờ vậy, trong quản lý điều hành dễ dàng, trong quảng bá sản phẩm cũng được nâng tầm.

Ông Tài cho biết thêm, thời gian qua, sản phẩm của HTX không đủ đáp ứng thị trường nên trong năm nay, HTX dự định mở rộng vùng nguyên liệu 100-300ha, hiện đã được tỉnh xây dựng hạ tầng. Tuy nhiên, HTX còn thiếu trạm bơm để điều tiết mực nước trong vùng nguyên liệu, mong được quan tâm hỗ trợ trạm bơm. Đối với vùng nguyên liệu mở rộng này, HTX sẽ chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ.

Nâng cao năng lực của các HTX

Bên cạnh kết quả đạt được, ông Lê Văn Dũng- Phó Giám đốc Sở NN và Môi trường, nêu thực trạng số lượng HTX NN tham gia liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị chưa nhiều, vai trò của các HTX trong chuỗi liên kết còn mờ nhạt. Nguyên nhân là do đa số các HTX NN quy mô nhỏ, thiếu các nguồn lực cho sản xuất, kinh doanh, tổ chức tiêu thụ… Mặt khác, vẫn còn HTX điều hành chủ yếu theo kinh nghiệm, ngại thay đổi, chưa mạnh dạn ứng dụng khoa học, công nghệ.

Để phát huy vai trò của HTX trong chuỗi giá trị, ông Dũng cho rằng, các HTX cần thay đổi tư duy về tổ chức hoạt động, sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm, khẳng định vai trò “cầu nối” bền chặt của mình trong sản xuất và tiêu thụ nông sản.

Đồng thời, cần củng cố và tăng cường 4 chức năng của HTX như: xây dựng kế hoạch trung hạn, tiêu thụ tập trung qua HTX, cung ứng tập trung qua HTX và tín dụng nội bộ cho HTX. Theo đó, cần đào tạo nhân lực cho HTX, đặc biệt chú trọng đào tạo cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật và nông dân. Mặt khác, cần hợp nhất các HTX cùng lĩnh vực để tập trung sức mạnh, nguồn lực cho sản xuất, tiêu thụ…

Hỗ trợ HTX nâng giá trị sản phẩm gắn với tổ chức sản xuất quy mô lớn, chuỗi giá trị.

Ông Nguyễn Quốc Phong- Chủ tịch Liên minh HTX, Phó Trưởng BCĐ Phát triển kinh tế tập thể tỉnh, cho biết năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu có khoảng 10 HTX NN có liên kết sản xuất, tiêu thụ với doanh nghiệp. Theo đó, tỉnh tiếp tục duy trì, hỗ trợ, khuyến khích HTX tăng quy mô, tăng tính liên kết, mạnh dạn tham gia vào chuỗi giá trị, phát triển sản phẩm mới, ứng dụng khoa học công nghệ...

Bên cạnh, xây dựng mô hình HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, chương trình OCOP. Đồng thời, huy động, cân đối và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của địa phương; huy động mọi nguồn lực xã hội thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể.

Để nâng cao chất lượng HTX, hướng đến nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững, ông Nguyễn Văn Liệt- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, nhấn mạnh, các HTX cần thay đổi tư duy trong sản xuất, kinh doanh; nỗ lực tự cải thiện các tiêu chí về tài chính; quản trị, điều hành, năng lực của HTX, đảm bảo lợi ích thành viên và cộng đồng. 

Bài, ảnh: NAM ANH