Nước sạch về khắp vùng quê

Những năm qua, ngành nông nghiệp của tỉnh tập trung triển khai thực hiện các giải pháp nhằm đưa nước sạch (NS) về phủ kín vùng nông thôn (NT). Dự kiến đến cuối năm nay sẽ có 100% xã đạt chuẩn xã NTM, tương đương 100% xã đạt chỉ tiêu NS.

Xây dựng NTM làm chuyển đổi hình thức cấp nước và gia tăng tỷ lệ hộ dân nông thôn sử dụng nước sạch. Trong ảnh: Trạm cấp nước nông thôn Hiếu Phụng ở ấp Nhơn Ngãi, xã Hiếu Phụng, huyện Vũng Liêm.

Chuyển đổi hình thức cấp nước và gia tăng tỷ lệ nước sạch

Trước đây, Chương trình mục tiêu quốc gia về NS và vệ sinh môi trường (VSMT) NT trên địa bàn tỉnh thực hiện nhờ sự tài trợ từ các tổ chức quốc tế và của Nhân dân đóng góp để làm giếng khoan bơm tay đơn lẻ, bể lọc cát chậm và lu xi măng chứa nước.

Từ 2000-2019, Chương trình NS và VSMT NT trên địa bàn tỉnh tập trung đầu tư các trạm cấp nước tập trung ở các cụm, tuyến dân cư vùng ngập lũ và ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Nhà nước hạn chế phát triển cấp nước nhỏ lẻ. 

Kể từ năm 2010, tỉnh chuyển hướng đầu tư tập trung phục vụ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Đây là giai đoạn cấp NS NT của tỉnh đang trong xu hướng chuyển nhanh sang cấp NS đạt quy chuẩn quốc gia (QCVN). Những trạm xuống cấp, công suất nhỏ dần được kết nối hòa mạng đường ống cấp, nâng cấp mở rộng các trạm có công suất lớn (hơn 1.000 m3/ngày đêm) và công nghệ xử lý nước hiện đại. 

Bên cạnh Nhà nước đầu tư, tư nhân cũng tham gia vào lĩnh vực cấp NS NT. Đã có 13 doanh nghiệp, hộ tư nhân đầu tư xây dựng nhà máy NS với một số nhà máy nước có công suất lớn 900 m3/ngày đêm, cung cấp NS cho hơn 2.000 hộ. Các nhà máy nước sinh hoạt ở các đô thị trong tỉnh cũng mở rộng cấp NS cho vùng NT lân cận.

Đến cuối năm 2024, trên địa bàn tỉnh này có 103 công trình cấp NS NT tập trung đang hoạt động với công suất khai thác thực tế là 112.509 m3/ngày đêm, phục vụ cho 83 xã và một số vùng ven của 6 thị trấn trên toàn tỉnh. Trong đó, Trung tâm NS và VSMT NT tỉnh được giao quản lý, vận hành khai thác 92 công trình với tổng công suất thiết kế 91.130 m3/ngày đêm, tổng công suất khai thác thực tế 109.049 m3/ngày đêm, tổng chiều dài tuyến ống chính 3.945,7km.

Hiệu quả rõ rệt nhất của chương trình được thấy qua những con số: 14 năm qua kể từ năm 2010, tỷ lệ hộ dân NT trên địa bàn tỉnh sử dụng NS qua các trạm cấp nước tập trung tăng nhanh, từ 32% vào cuối năm 2011 tăng lên 95,5% vào cuối năm 2023 và 96% vào cuối năm 2024 (tương đương 215.508/224.488 hộ).

Đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 83/83 xã đạt tiêu chí 17 (Môi trường và an toàn thực phẩm, trong đó có chỉ tiêu về NS) trong Bộ tiêu chí xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 của tỉnh Vĩnh Long; trong đó, có 36/37 xã đạt tiêu chí 18 (chất lượng môi trường sống) trong Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao.

Nỗ lực phủ kín hộ sử dụng nước sạch

Ngày 11/2/2025, UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Vĩnh Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 về lĩnh vực cấp NS NT. Theo đó, đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ hộ dân NT toàn tỉnh sử dụng NS qua các công trình cấp nước tập trung phấn đấu đạt 97% và đến năm 2050 phấn đấu 100% người dân NT được sử dụng NS và vệ sinh an toàn, bền vững, đạt chất lượng theo quy định của Bộ Y tế và quy chuẩn kỹ thuật địa phương.

Để đảm bảo đạt mục tiêu này, kế hoạch đưa ra nhiều giải pháp, trong đó tập trung giải pháp đầu tư cấp nước tập trung, cấp nước quy mô hộ gia đình, cấp nước an toàn thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý vận hành an toàn, hiệu quả công trình hiện có để nâng cao tỷ lệ hộ dân NT sử dụng NS đạt chuẩn theo mục tiêu đề ra.

Trong giai đoạn 2025-2030, sẽ đầu tư 12 công trình cấp nước liên xã và nâng cấp công suất mở rộng tuyến ống của 30 trạm cấp nước hiện có với tổng mức đầu tư 166,5 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài, vốn tín dụng, vốn của doanh nghiệp và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác. Dự tính có thêm 7.674 hộ NT sử dụng NS.

Trong số này, có một số công trình cấp nước tập trung có quy mô và tổng vốn đầu tư lớn như: xây dựng mới hệ thống cấp nước tập trung liên xã Mỹ An 3 phục vụ cho 406 hộ của 5 xã: Mỹ An, Mỹ Phước, An Phước, Chánh An (huyện Mang Thít) và Quới An (huyện Vũng Liêm); hệ thống cấp nước tập trung liên xã Tân An Luông phục vụ cho 554 hộ của 8 xã: Tân An Luông, Trung Chánh, Trung Hiệp, Trung Hiếu, Tân Quới Trung, Trung Ngãi, Trung Nghĩa, Trung An (huyện Vũng Liêm)… Mỗi hệ thống, trạm cấp nước có tổng mức đầu tư trên 7-12 tỷ đồng. 

Riêng năm 2025, Trung tâm NS và VSMT NT tỉnh có kế hoạch đầu tư hơn 35 tỷ đồng để chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư xây dựng mới và cải tạo, nâng cấp 13 trạm cấp NS; lắp đặt mới 2.500 đồng hồ nước; và tổ chức tập huấn cho nhân viên về quản lý, vận hành trạm cấp nước; thực hiện công tác nội, ngoại kiểm chất lượng nước, cấp nước an toàn định kỳ tại 92 trạm cấp nước đang quản lý, khai thác. Phấn đấu đến cuối năm, toàn tỉnh có 99,9% hộ dân NT sử dụng nước hợp vệ sinh, trong đó có 96,5% hộ sử dụng NS từ các trạm cấp nước tập trung, tăng 0,5 điểm % so với cuối năm 2024.

Bài, ảnh: TRUNG CHÁNH