Tận dụng và ứng xử với mùa nước nổi

(VLO) Người dân đồng bằng sắp “tạm biệt” mùa nước nổi (MNN) năm nay, mỗi khu vực sẽ diễn ra những thời điểm nước cạn khác nhau và những sinh hoạt theo MNN cũng khác nhau. Thường những khu vực thượng nguồn MNN sẽ kết thúc sớm hơn phía hạ nguồn và các hoạt động đánh bắt cá đồng cũng diễn ra nhộn nhịp hơn.

Ngày xưa thì toàn bộ cánh đồng đều... mở cửa đón nước tràn đồng, nhưng sau khoảng thời gian bế nước, những năm gần đây thì mở nước theo từng khu vực, từng cánh đồng khác nhau, chủ yếu là luân phiên từng năm.

MNN đem lại 2 lợi ích cực kỳ quan trọng đối với đồng bằng này- không kể đến việc đánh bắt thủy sản, đó là quá trình cải tạo đất theo 2 quy trình “ngược nhau”. MNN vừa mang đến lợi ích; đồng thời “lấy đi” phần không tốt của đất đai. Đó là quá trình vừa bồi đắp phù sa màu mỡ, vừa rửa phèn cho đất.

Dân gian hay ca câu “nước trong”, thì thực ra nước trong vắt của MNN chính là chỉ dấu cho thấy chất phèn từ đồng ruộng đã tiếp sức vào sự bồi lắng phù sa của đồng bằng. Nó như hiện tượng “lóng phèn” (lắng phèn) trong các lu nước uống ngày xưa của người dân đồng bằng.

Đó là những bản chất rất đặc biệt của MNN, như một sự “trợ lực” cùng người dân đồng bằng trong quá trình cải tạo đất đai trải qua mấy trăm năm nay. Tuy nhiên, quá trình “hợp tác” giữa con người và MNN giờ đây đã bị... đứt đoạn, khi con người gần như... ngó lơ MNN phía hạ nguồn và chặn dòng tác động xấu đến MNN ở phía thượng nguồn.

Tác động cùng với dần cạn kiệt hệ sinh thái thủy sản, là “cắt đứt” quá trình tham gia cải tạo đất của MNN. Bởi bản chất phần lớn đồng bằng chứa những vùng phèn rộng lớn, nhiễm phèn nặng. Giờ thì đất cũng trở nên bạc màu kém sự màu mỡ tự nhiên.

Những vấn đề này tác động đến gánh nặng chi phí cho từng cọng rau, cây lúa của nông dân, khi mà chi phí đầu vào các loại phân bón tăng... chóng mặt, trong khi nông sản thì giá cả không ổn định.

Vấn đề MNN nhắc chúng ta về thái độ ứng xử và vận dụng MNN nên trở về với thuận theo lẽ tự nhiên hơn.

Hailua@.com