Phát triển công nghiệp hỗ trợ hướng đến sản xuất xanh

Trong định hướng phát triển công nghiệp (CN) bền vững, tỉnh đang tập trung thúc đẩy CN hỗ trợ gắn với chuyển đổi xanh- sạch- tuần hoàn, tạo nền tảng cho CN chế biến, chế tạo phát triển vững chắc và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp (DN) địa phương.

Hiện toàn tỉnh có khoảng 40 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, chiếm gần 3% tổng số doanh nghiệp sản xuất công nghiệp.

Tạo nền tảng phát triển công nghiệp hỗ trợ

Những năm qua, CN hỗ trợ của tỉnh từng bước hình thành và phát triển, tập trung chủ yếu ở các lĩnh vực: cơ khí, linh kiện điện- điện tử, vật liệu xây dựng, bao bì, nhựa, chế biến nông sản… Đây là các ngành đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng sản xuất, giúp DN giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu, đồng thời nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Theo Sở Công Thương, hiện nay, nhiều DN đã chủ động đầu tư đổi mới công nghệ, ứng dụng số hóa trong sản xuất, tăng năng suất, tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải. Tỉnh chủ động kết nối DN địa phương với các tập đoàn, DN đầu tàu trong vùng ĐBSCL và TP Hồ Chí Minh nhằm mở rộng thị trường cung ứng sản phẩm CN hỗ trợ.

Nhiều DN trẻ của tỉnh đang tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng linh kiện, bao bì, phụ tùng cho các nhà máy chế biến, thủy sản, dệt may, da giày… Để tạo bước đột phá, tỉnh tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư, hỗ trợ mặt bằng sản xuất, đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật, xúc tiến thương mại và chuyển giao công nghệ.

Đây là những yếu tố then chốt giúp DN địa phương đủ sức cạnh tranh, từng bước chuyển sang mô hình sản xuất xanh, thân thiện môi trường.

Theo ông Trần Quốc Tuấn- Giám đốc Sở Công Thương, hiện toàn tỉnh có khoảng 40 DN hoạt động trong lĩnh vực CN hỗ trợ, chiếm gần 3% tổng số DN sản xuất CN, đáp ứng khoảng 10% nhu cầu cung ứng linh kiện, phụ trợ tại chỗ.

“Thời gian qua, tỉnh đã triển khai chương trình phát triển CN hỗ trợ với tổng kinh phí hơn 40 tỷ đồng, tập trung vào đổi mới công nghệ, đào tạo nhân lực, kết nối chuỗi cung ứng và phát triển nhãn hiệu tập thể. Song song đó, chương trình khuyến công địa phương và quốc gia đã hỗ trợ nhiều DN ứng dụng máy móc thiết bị hiện đại, đặc biệt trong lĩnh vực chế biến nông sản, thực phẩm và cơ khí chính xác, giúp tăng năng suất 25-30%, giảm chi phí 15% so với trước đây. Nhờ những chính sách đồng bộ này, nhiều sản phẩm CN nông thôn của tỉnh đã vươn lên đạt cấp khu vực và quốc gia, khẳng định thương hiệu “Made in Vĩnh Long”- vừa giữ bản sắc địa phương, vừa đáp ứng tiêu chuẩn thị trường hiện đại”- ông Tuấn cho biết.

Trong khi đó, về công tác khuyến công, ông Nguyễn Văn Đông Phương- Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại cho biết, việc hỗ trợ DN đầu tư thiết bị mới đã giúp nâng cao năng suất, chất lượng, tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí sản xuất. Khuyến công không chỉ hỗ trợ về máy móc mà còn là chất xúc tác để DN mạnh dạn đổi mới, từng bước tiếp cận công nghệ tiên tiến.

Các mô hình được hỗ trợ đều phát huy tốt hiệu quả, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh trong cộng đồng DN. Việc ứng dụng thiết bị mới còn giúp cải thiện điều kiện làm việc của người lao động, đặc biệt là phụ nữ, đồng thời góp phần nâng cao giá trị sản xuất CN địa phương.

Hướng đến tăng trưởng xanh

Trong bối cảnh cả nước chuyển hướng sang mô hình tăng trưởng xanh, tỉnh xác định CN hỗ trợ là một trong những thành phần quan trọng giúp thực hiện mục tiêu này. Nhiều chương trình khuyến công, hỗ trợ đổi mới công nghệ, khuyến khích DN đầu tư thiết bị tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường... đã và đang triển khai.

Tỉnh ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ với các nhóm ngành chủ lực là dệt may.

Song song, các khu, cụm CN mới được quy hoạch theo hướng “xanh hóa”- tích hợp hạ tầng kỹ thuật hiện đại, đảm bảo tiêu chí kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên, tái sử dụng chất thải. KCN Bình Minh, Hòa Phú,… được xem là điểm nhấn, hướng đến thu hút DN CN hỗ trợ “sạch” trong lĩnh vực cơ khí chính xác, điện tử, chế biến sâu nông sản...

Điều cần quan tâm là hiện nay, phát triển ngành CN hỗ trợ của tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn, trong đó, khó khăn lớn nhất là quy mô DN còn nhỏ, năng lực tài chính và công nghệ hạn chế, tỷ lệ nội địa hóa thấp (mới đạt khoảng 15-20%), phần lớn nguyên phụ liệu vẫn phụ thuộc nhập khẩu.

Ngoài ra, thiếu nguồn nhân lực kỹ thuật cao và công tác nghiên cứu- đổi mới sáng tạo trong DN chưa tương xứng với tiềm năng.

Theo ông Trần Quốc Tuấn, những thách thức này đòi hỏi một hướng đi bài bản, đột phá hơn, để Vĩnh Long không chỉ “sản xuất nhiều hơn” mà phải “sản xuất thông minh, xanh và có giá trị gia tăng cao hơn”.

Qua đó, ngành công thương đặt mục tiêu đến năm 2030, tỉnh phấn đấu trở thành trung tâm chế biến nông-thủy sản và logistics của vùng ĐBSCL, theo mô hình “CN xanh- Nông nghiệp sạch- Thương mại điện tử hiện đại”.

“Mỗi sản phẩm của Vĩnh Long không chỉ là hàng hóa, mà còn là kết tinh của công nghệ, văn hóa và trí tuệ địa phương. Ngành cam kết đồng hành cùng DN, phát huy sức mạnh của CN hỗ trợ, thương mại điện tử và chuyển đổi số, biến đây thành động lực tăng trưởng bền vững, góp phần xây dựng tỉnh phồn thịnh và hội nhập sâu rộng”- ông Tuấn nhấn mạnh.

Để thực hiện mục tiêu phát triển CN xanh, trong giai đoạn 2025-2030, ngành xác định các nhóm giải pháp trọng tâm.

Trong đó, tập trung phát triển CN chế biến nông sản- thực phẩm theo hướng hiện đại, tuần hoàn và xanh, phấn đấu đến năm 2030, giá trị gia tăng ngành chế biến chiếm 70% giá trị sản xuất CN.

Bên cạnh phát triển CN hỗ trợ ưu tiên 3 nhóm ngành chủ lực là dệt may- da giày xanh, cơ khí chính xác, linh kiện điện- điện tử. Dần hình thành cụm CN hỗ trợ gắn với vùng nguyên liệu nông sản, thúc đẩy liên kết với DN FDI và vùng lân cận.

“Tỉnh thúc đẩy thương mại điện tử và chuyển đổi số trong lĩnh vực công thương, xây dựng nền tảng thương mại điện tử, số hóa các sản phẩm OCOP và CN nông thôn tiêu biểu. Đặc biệt là huy động và tận dụng tối đa các chương trình hỗ trợ quốc gia và địa phương, chương trình khuyến công, xúc tiến thương mại, đổi mới công nghệ, giúp DN vừa và nhỏ tiếp cận công nghệ, vốn, thị trường một cách bền vững… Phối hợp với các trường ĐH, viện nghiên cứu đào tạo kỹ sư, chuyên viên kỹ thuật cao, khuyến khích DN ứng dụng AI, IoT, công nghệ sạch và mô hình kinh tế tuần hoàn…”- ông Tuấn cho biết thêm.

Bài, ảnh: KHÁNH DUY