Gia đình ba thế hệ thời 4.0

Trong văn hóa Việt Nam, gia đình nhiều thế hệ cùng chung sống dưới một mái nhà luôn được xem là nét đẹp truyền thống, thể hiện tinh thần gắn bó, hiếu nghĩa và đoàn kết. Thời 4.0, mối quan hệ trong gia đình ba thế hệ đã có nhiều thay đổi. So với trước kia, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình có thể nhẹ nhàng, thoải mái hơn, nhưng cũng cần sự khéo léo dung hòa, sự hòa thuận gắn kết cùng nhau.

Cuộc sống hiện đại với nhiều tiện ích đã làm thay đổi không ít “nếp nhà” trở nên tốt đẹp hơn.

Bạn gái trẻ M.H. nói rằng cô đang sống trong gia đình ba thế hệ nhưng gia đình cô sống rất vui vẻ, hạnh phúc và thoải mái. Các thành viên gắn kết hòa thuận, yêu thương nhau. M.H. cũng không quên chia sẻ rằng nếu như ngày xưa thì không được như vậy, mẹ cô làm dâu không hề dễ dàng vì bà nội của M.H. vốn xuất thân gia đình phong kiến xưa, rất xem trọng “công dung ngôn hạnh” và nề nếp gia đình rất khắt khe.

Nhưng từ khi có hai anh em M.H. ngày càng trưởng thành bên cạnh bà thì mọi thứ đã có thay đổi. Hai anh em cô thường xuyên trò chuyện chia sẻ với bà những chuyện thường ngày để bà không thấy bị tụt hậu, cô đơn.

Hai anh em mở phim cho bà coi, mở nhạc cho bà nghe, những lúc rảnh còn mở mạng xã hội cho bà xem những cái mới mẻ của thời đại mới, những tiện ích của cuộc sống hiện đại, những clip hài hước để bà cười vui, tinh thần cũng hào sảng hơn.

Hai người còn thuyết phục được bà đi du lịch cùng cả nhà, thỉnh thoảng cả nhà không cần vất vả nấu nướng mà cùng nhau ra ngoài ăn thay đổi không khí, cùng chở bà đi siêu thị mua sắm. Anh hai cô còn thường xuyên “trêu ghẹo” bà nội cười vui, cho tâm trạng bà thoải mái vui vẻ mà sống.

Một thay đổi rất rõ, đó là bà nội của M.H. đúng chuẩn phụ nữ xưa rất xem trọng “công dung ngôn hạnh”, lối sống lại rất tiết kiệm. Ngày xưa bà yêu cầu mẹ cô phải lo cơm nước chu đáo ngày 3 bữa. Nhà cửa lúc nào cũng phải tươm tất gọn gàng. Hôm nào không như ý bà là giận không ăn cơm.

Nhưng giờ trước sự thay đổi của cuộc sống thời đại mới, chị dâu vừa cưới về nhà của M.H. không còn cảnh “làm dâu” như thế. Bà đã dễ chịu, thoải mái hơn rất nhiều, nấu nướng được gì thì nấu hôm nào bận thì ra ngoài mua hay ăn đơn giản gì đó cũng không sao.

Nhà cửa hôm nay mệt không quét thì hôm sau làm, không cần dậy lúc 5 giờ sáng, không còn câu nệ hờn dỗi những chuyện nhỏ nhặt trong cư xử hàng ngày. Lúc nào rảnh rỗi, buồn chán là bà kêu M.H. mở truyền hình cho bà coi. Bà của cô đang ngày càng sống vui sống khỏe, cả nhà hòa thuận hạnh phúc.

Trước hết, không thể phủ nhận rằng công nghệ đã mang đến nhiều thuận lợi trong việc kết nối giữa các thành viên. Ông bà có thể dễ dàng nhìn thấy con cháu qua cuộc gọi video, kể cả khi chúng đi học xa hay làm việc ở nơi khác. Cha mẹ có thể lập nhóm chat gia đình để chia sẻ hình ảnh, thông tin, lời động viên hàng ngày. Nhờ đó, sự liên lạc trở nên thường xuyên, tình cảm cũng thêm gắn kết.

Bên cạnh đó, thời kỳ 4.0 đã hình thành nên lối tư duy cởi mở hơn trong cách ứng xử giữa các thế hệ. Nếu như trước đây, cha mẹ thường có quyền uy tuyệt đối trong gia đình, con cái phải nghe lời răm rắp, thì nay, nhiều gia đình áp dụng cách giáo dục dân chủ, tôn trọng ý kiến của trẻ.

Ông bà cũng dần hiểu rằng sự khác biệt giữa các thế hệ là điều tất yếu, do đó bớt khắt khe hơn trong việc áp đặt quan niệm truyền thống. Chính sự thay đổi này khiến bầu không khí gia đình nhẹ nhàng, thoải mái hơn so với những năm tháng trước kia.

Ngoài ra, nhịp sống hiện đại cũng làm thay đổi cách các thành viên hỗ trợ lẫn nhau. Ông bà không chỉ đóng vai trò là chỗ dựa tinh thần mà còn tích cực giúp đỡ việc chăm sóc cháu để cha mẹ an tâm công tác. Ngược lại, con cháu dùng các ứng dụng y tế, thiết bị thông minh để theo dõi và chăm sóc sức khỏe ông bà. Sự hỗ trợ hai chiều này khiến quan hệ gia đình thêm phần hài hòa, gắn bó.

Tuy nhiên, không phải lúc nào công nghệ và lối sống hiện đại cũng mang lại sự dễ chịu. Một trong những vấn đề nổi bật là khoảng cách thế hệ. Ông bà nhiều khi cảm thấy bị bỏ rơi vì không quen với công nghệ, trong khi con cháu mải mê với điện thoại, máy tính.

Ngoài ra, nhịp sống bận rộn của thời kỳ 4.0 khiến các thành viên ít có thời gian thực sự dành cho nhau. Công nghệ tuy giúp kết nối, nhưng đôi khi lại biến thành rào cản khi mỗi người chìm đắm vào thế giới riêng. Nếu thiếu sự sẻ chia trực tiếp, những bữa cơm quây quần hay những cuộc trò chuyện mặt đối mặt sẽ dần mai một.

Vì thế, để gia đình ba thế hệ vừa giữ được truyền thống, vừa thích ứng với thời đại, mỗi thành viên cần học cách tôn trọng và lắng nghe. Cha mẹ và con cái nên kiên nhẫn giải thích, hướng dẫn ông bà tiếp cận công nghệ để họ không bị cảm giác lạc lõng. Ngược lại, thế hệ trẻ cần biết trân trọng kinh nghiệm sống, những bài học đạo đức mà ông bà truyền lại.

Bên cạnh đó, cần duy trì những hoạt động gắn kết trực tiếp như bữa cơm chung, những chuyến đi chơi gia đình, hay đơn giản là những buổi trò chuyện không công nghệ. Đây chính là “chất keo” giữ ấm tình cảm, giúp mỗi thành viên cảm nhận được sự hiện diện của nhau.

Quan trọng hơn cả, tình yêu thương và sự bao dung vẫn là nền tảng. Chỉ cần có tình thương, mọi khác biệt giữa các thế hệ đều có thể dung hòa.

Có thể khẳng định rằng, trong thời kỳ 4.0, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình ba thế hệ nhìn chung đã trở nên nhẹ nhàng, thoải mái hơn nhờ sự cởi mở trong tư duy và tiện ích của công nghệ.

Tuy nhiên, đi kèm với đó là những thách thức mới về khoảng cách thế hệ, lối sống và sự gắn kết thực tế. Vì vậy, để giữ cho gia đình luôn là tổ ấm bền chặt, mỗi thành viên cần biết dung hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa công nghệ và sự gắn bó trực tiếp. Chỉ khi đó, gia đình ba thế hệ mới thật sự trở thành mái nhà hạnh phúc, nơi mỗi người đều tìm thấy sự bình yên và sẻ chia trong dòng chảy của thời đại 4.0.

Bài, ảnh: LAM NGỌC