Góc nhìn văn hóa: “Tổ quốc bay lên”

(VLO) Đó là chủ đề Ngày Thơ Việt Nam lần thứ 23 năm 2025, sẽ diễn ra tại tỉnh Ninh Bình vào ngày 12/2 (tức Rằm tháng Giêng năm Ất Tỵ). “Tổ quốc bay lên” được lấy cảm hứng từ câu thơ “Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân” của nhà thơ liệt sĩ Lê Anh Xuân.

Chủ đề ngày thơ năm nay đặc biệt đúng 50 năm đất nước giành được độc lập tự do; cũng là thời sự khi đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Ý nghĩa “bay lên” thực sự là một cảm hứng lớn về Tổ quốc, mùa xuân, tương lai và tràn đầy niềm tin hy vọng.

Khác với 22 lần trước, thay vì tổ chức tại Thủ đô Hà Nội, Ngày Thơ Việt Nam 2025 được đưa về Ninh Bình. Mà theo Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều việc “dịch chuyển” này là chủ trương nhằm đưa ngày thơ quốc gia đến với rộng rãi công chúng cả nước.

Hơn thế nữa, theo thiển nghĩ của chúng tôi việc chọn địa điểm này đã gợi lên trong lòng công chúng những liên tưởng về lịch sử vùng đất cố đô Hoa Lư và nó thật tinh tế thể hiện được cảm hứng chủ đề lịch sử, Tổ quốc của ngày thơ năm nay.

Điều này đã thể hiện rất rõ trong cách chọn lọc để tôn vinh những nhà thơ qua các thế hệ đại diện những giai đoạn lịch sử. Nổi bật trước tiên là thế hệ các nhà thơ thuộc thế hệ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, rồi đến thế hệ sau ngày thống nhất đất nước (1975) đến những năm đầu đổi mới (2000) và các nhà thơ trẻ thế hệ từ 2001 đến nay.

Người yêu thơ cả nước sẽ được nghe tác phẩm thơ của các nhà thơ: Nguyễn Đình Thi, Nguyễn Khoa Điềm, Hữu Thỉnh, Lệ Thu, Trần Đăng Khoa, Phan Hoàng, Nguyễn Việt Chiến, Trần Kim Hoa, Đinh Thị Như Thúy, Bình Nguyên… và các nhà thơ trưởng thành sau Đổi mới đang tạo được ấn tượng trên văn đàn: Nguyễn Bảo Chân, Nguyễn Tiến Thanh, Nguyễn Quang Hưng, Phùng Thị Hương Ly…

Bên cạnh việc tác giả trực tiếp đọc thơ, có các tiết mục ngâm thơ: “Nguyên Tiêu” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Dục Thúy Sơn” của Trương Hán Siêu, “Dáng đứng Việt Nam” của Lê Anh Xuân, “Chúng con chiến đấu cho người sống mãi Việt Nam ơi” của Nam Hà.

Trong khuôn khổ chương trình sẽ có các bài hát phổ thơ của các nhà thơ Việt Nam như: “Đường chúng ta đi” (thơ Xuân Sách, nhạc Huy Du), “Tổ quốc gọi tên mình” (thơ Nguyễn Phan Quế Mai, nhạc Đinh Trung Cẩn)… Đặc biệt sự kiện năm nay có sự tham gia của nhà thơ cựu chiến binh Mỹ Bruce Weigl với bài thơ gửi một người mẹ Việt Nam.

Tại diễn đàn trao đổi học thuật, sáng 12/2, Hội Nhà văn Việt Nam sẽ tổ chức tọa đàm “Trách nhiệm và khát vọng của nhà thơ” để bàn luận xung quanh vấn đề tư cách người cầm bút, khát vọng khám phá và chinh phục những chân trời nghệ thuật của các nhà thơ. Bên cạnh đó, trong tư cách một công dân, người cầm bút bằng sáng tác của mình phải thể hiện trách nhiệm với đất nước, dân tộc và nhân loại tiến bộ trên thế giới...

Từ chủ đề ngày thơ lấy cảm hứng về lịch sử, Tổ quốc, người yêu thơ mong mỏi xuất hiện những gương mặt trẻ cùng thế hệ nhà thơ mới đại diện cho những người tiếp nối hiện tại và tương lai dưỡng nuôi dòng chảy thơ ca bất tận trong lòng dân tộc. Những tác phẩm thơ ca đủ tầm vóc để “bay lên” cùng Tổ quốc bát ngát tương lai.

NGỌC TRẢNG