Chủ động ứng phó, không lơ là với hạn mặn

Theo ngành chức năng huyện Mang Thít, kết quả độ mặn cao nhất đến thời điểm hiện tại thấp hơn so với cùng kỳ, song, địa phương, người dân vẫn không lơ là, không chủ quan, mà vẫn quyết liệt thực hiện các biện pháp ứng phó hạn mặn để bảo vệ sản xuất, đời sống sinh hoạt.

Cống ấp Ruột Ngựa sẽ được đóng lại để ngăn mặn trữ ngọt khi độ mặn lên cao.

Mặn lên bất thường, không còn theo quy luật

Tại huyện Mang Thít, có 2 mặt giáp sông lớn là sông Cổ Chiên và sông Măng, những năm trước đây, trên địa bàn huyện cũng đã bị ảnh hưởng của xâm nhập mặn. Cụ thể, mùa khô năm 2019-2020, mặn xuất hiện sớm, xâm nhập sâu và độ mặn lên cao mức lịch sử ở các tháng đầu mùa khô và kéo dài đã làm ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân. 

Rút kinh nghiệm từ đợt xâm nhập mặn 2019-2020, những năm gần đây, để phòng chống mặn xâm nhập, ngành chức năng, địa phương huyện Mang Thít đã tăng cường các biện pháp công trình, vận hành tốt những công trình thủy lợi ngăn mặn, trữ ngọt, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong ứng phó hạn mặn.
Tại xã Chánh An- địa phương có độ mặn cao nhất trong huyện, ngay từ đầu mùa khô, ngành chức năng, địa phương, người dân trong xã đã quan tâm, chủ động thực hiện công tác phòng chống hạn mặn.

Xã Chánh An cập nhật độ mặn thường xuyên để thông báo đến người dân.

Có 6 công trồng sầu riêng được hơn 5 năm, cô Bùi Thị Sang (ấp Tân An, xã Chánh An), cho biết: “Đợt mặn năm 2019-2020, do mặn lên bất ngờ, trở tay không kịp nên vườn sầu riêng của tôi bị thiệt hại nhiều. Từ đó đến nay, rút kinh nghiệm, mỗi đầu mùa khô, khi có khuyến cáo của ngành chức năng là tôi kiểm tra độ mặn. Ở gần sông lớn nên phải chủ động, tôi cũng sẵn sàng tâm thế sống chung với hạn mặn nên không lơ là như trước. Tôi đã đào các đường mương trong vườn để trữ nước ngọt, đồng thời, tận dụng ao nuôi cá trước đó để trữ nước ngọt. Khi thấy cảnh báo trong nhóm Zalo của ấp, mặn nhích lên là tôi đo độ mặn trong vườn liền, dưới 0,3‰ mới tưới cho cây, còn độ mặn cao hơn thì tôi đóng bộng, tưới bằng nước ngọt đã trữ. Nhờ đó mà vườn sầu riêng của tôi vẫn an toàn, đang chuẩn bị thu hoạch”. 

Ông Lê Minh Tú- Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Chánh An cho biết: Vào đầu con nước, khi mặn vừa chớm lên, xã tiến hành kiểm tra độ mặn ở trạm quan trắc thông qua app và đo độ mặn bằng máy để kiểm chứng. Khi độ mặn lên 0,3‰, xã sẽ thông báo qua hệ thống loa thông minh, nhóm Zalo cộng đồng gồm 620 thành viên trong và ngoài xã và 7 nhóm Zalo của 7 ấp để người dân kịp thời nắm bắt thông tin. Bên cạnh đó, Hội Nông dân cũng thông báo cho BCH thông tin đến các hộ dân không tiếp cận được công nghệ để ứng phó kịp thời. 

Theo ông Tú, những năm trước mặn lên theo quy luật, tăng theo triều cường, kết hợp với gió. Tuy nhiên, những năm gần đây mặn lên không còn theo quy luật, mà mặn lên bất ngờ, lên theo gió, hoặc có khi vừa theo triều cường, vừa theo gió. Do đó, địa phương cũng dần nắm được quy luật để không bị động như những năm trước đây. 

“Trên địa bàn xã cây trồng chủ lực là cây sầu riêng- loại cây rất nhạy cảm với độ mặn, do đó, người dân luôn chủ động các giải pháp để phòng chống xâm nhập mặn, bảo vệ vườn cây ăn trái có giá trị kinh tế cao này. Dự báo, trong những ngày tới độ mặn sẽ tăng cao nên xã đã tăng cường tuyên truyền đến người dân 7 ấp trữ nước ngọt, gia cố đê bao, đóng cống, bộng… Theo đó, hệ thống đê bao của xã cũng cơ bản khép kín, trong đó, có 2 hệ thống cống khép kín là cống Ruột Ngựa 1 và cống Ruột Ngựa 2. Khi độ mặn tăng vượt mức cho phép sẽ đóng 2 cống này để ngăn mặn, trữ ngọt”- ông Tú cho hay. 

Chủ động ứng phó, đảm bảo an toàn trong sản xuất

Theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Mang Thít, trong thời gian qua, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các xã và thị trấn đã tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về cách phòng, chống hạn mặn, thích ứng với biến đổi khí hậu và ứng phó rủi ro do thiên tai gây ra bằng nhiều hình thức như: tiếp âm qua sóng phát thanh tại các cụm loa không dây; thông qua các buổi họp sinh hoạt các chi tổ hội, hệ thống tin nhắn qua Zalo, mạng xã hội…

Từ đó, tạo cho người dân và cộng đồng có nhận thức đúng đắn hơn trong công tác phòng, tránh ứng phó với thiên tai góp phần đảm bảo sản xuất cho Nhân dân trên địa bàn huyện.

Năm 2024, huyện đã triển khai thực hiện 18 danh mục công trình từ nguồn vốn cấp bù miễn thủy lợi phí, vốn quỹ phát triển đất trồng lúa, vốn dự phòng ngân sách và nguồn quỹ phòng, chống thiên tai tỉnh với tổng chiều dài trên 21,2km, kinh phí trên 8,8 tỷ đồng, đến cuối năm 2024 đã hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Cụ thể một số công trình như: nạo vét, kết hợp đắp bờ bao kênh thủy lợi nội đồng ấp Phú Thạnh A (xã Nhơn Phú), tu sửa đoạn sạt lở bờ sông Cổ Chiên (xã Chánh An), sửa chữa, gia cố sạt lở đê bao sông Cái Nứa (xã Long Mỹ), gia cố, sửa chữa khẩn cấp đoạn sạt lở bờ sông Chánh Thuận (TT Cái Nhum)…

Người dân luôn chủ động các giải pháp để phòng chống xâm nhập mặn, bảo vệ vườn cây ăn trái.

Ông Hồ Phước Dư- Phó Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Mang Thít cho biết: Toàn huyện hiện có 3 trạm quan trắc đặt ở xã Mỹ An, TT Cái Nhum và xã Chánh An, được đo độ mặn hàng ngày, khi độ mặn lên cao sẽ thông báo đến người dân để kịp thời ứng phó.

Hệ thống đê bao của huyện cũng đã cơ bản khép kín, tuyến đê bao sông Măng cũng đã đưa vào sử dụng giúp người dân an tâm hơn. Song song với các biện pháp của ngành chức năng, hiện nay, người dân cũng đã nâng cao ý thức trong phòng chống hạn mặn, tự trang bị máy đo độ mặn, gia cố bờ bao để bảo vệ sản xuất. 

“Đến thời điểm hiện tại, nhờ thực hiện tốt các biện pháp công trình và phi công trình nên trên địa bàn huyện chưa ghi nhận thiệt hại do hạn, mặn gây ra”- ông Dư cho biết thêm. 

Năm 2025, để ứng phó với hạn mặn, huyện tiếp tục phối hợp với địa phương kiểm tra hệ thống thủy lợi, kịp thời triển khai các biện pháp khắc phục nhằm giảm thiệt hại đến mức thấp nhất cho người dân. Theo đó, huyện cũng lập kế hoạch thực hiện 14 công trình thủy lợi nội đồng, nạo vét kênh mương để trữ nước ngọt trong đồng khi độ mặn lên cao. Dự kiến các công trình sẽ được đưa vào sử dụng trong năm 2025 sẽ bảo vệ hơn 1.000ha diện tích sản xuất. 

Bài, ảnh: THẢO LY