Những nhà sáng chế từ thực tiễn

“Máy xạ khóm cải tiến 2 trong 1”, giúp tự động hóa công đoạn trồng và chăm sóc cây khóm.

Trong Diễn đàn "Đổi mới sáng tạo khu vực ĐBSCL- Những nhà sáng chế từ thực tiễn", do Trường ĐH Trà Vinh tổ chức vừa qua, chúng tôi có dịp “diện kiến” những nhà sáng chế thành công dù không có kiến thức chuyên môn.

Điểm chung của những nhà sáng chế này là xuất phát từ băn khoăn, trăn trở trong thực tiễn đời sống đòi hỏi phải có những sáng kiến, cải tiến hữu ích cho xã hội; song song đó là chia sẻ, đóng góp và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp đến mọi người.

Sản phẩm sáng tạo từ cuộc sống

Tại diễn đàn, các tác giả giới thiệu về những giải pháp, sáng chế hữu ích, thiết thực, góp phần cải thiện đời sống và thúc đẩy sự phát triển tại địa phương. Đó là “Máy sấy muối ớt ướt”, một sáng chế hữu ích trong ngành chế biến thực phẩm, giúp tăng hiệu quả sản xuất và bảo quản sản phẩm; “Bộ lọc nước tưới vườn công suất lớn”, giải pháp giúp cải thiện hiệu quả tưới tiêu cho các vườn cây ăn trái trong điều kiện khô hạn; “Móc gài, sửa định hình cây kiểng”, công cụ giúp các nghệ nhân và nông dân trong việc chăm sóc và tạo dáng cho cây cảnh, mang lại giá trị thẩm mỹ và kinh tế cao; “Máy cho tôm ăn tự động”, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí trong quá trình nuôi tôm; “Máy xạ khóm cải tiến 2 trong 1”, giúp tự động hóa công đoạn trồng và chăm sóc cây khóm, góp phần nâng cao năng suất;… Những sáng chế này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả sản xuất, tiết kiệm thời gian và công sức, mà còn đóng góp vào việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. 

Thương hiệu muối sấy Ngọc Yến đã không còn xa lạ với nhiều người. Nhưng đằng sau thành công là câu chuyện về hành trình khởi nghiệp gian nan của nông dân Huỳnh Văn Bé ở huyện Thanh Bình (Đồng Tháp). Người đã vươn lên trở thành tỷ phú từ việc… bán muối ớt. 

Là một nông dân chính hiệu, học làm muối Tây Ninh rồi về quê tự trộn muối ớt bán. Từ những ngày tháng đầu phải bán lẻ từng ký muối, gõ cửa từng nhà đến quyết tâm tìm ra một công thức khác muối Tây Ninh. Khi công việc làm ăn ngày càng phát lên, thì nhu cầu tăng sản lượng đáp ứng thị trường mà máy móc đang có không đáp ứng được.

“Tôi muốn làm máy sấy muối ớt công suất cao, mua máy về nhưng không hài lòng nên thay đổi thiết bị. Tôi không biết gì về cơ khí, cũng không biết điện trở là gì, hoạt động như thế nào. Tôi lên Google tìm, cùng con rể làm, nhiều lần tháo ráp thất bại, sau cùng đã nghiên cứu và chế tạo thành công máy sấy muối ớt ướp năng suất cao hơn gấp 10 lần máy cũ”- ông Bé hào sảng kể. Sáng kiến này của ông đã được ghi danh vào sách và sáng tạo Việt Nam năm 2019.

“Dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi tích hợp” của ông Đỗ Văn Út- ở huyện Càng Long (Trà Vinh) cũng là một sáng chế từ đời sống người dân quê ông và chính gia đình ông. Là một người đã gắn bó với nghề chăn nuôi qua nhiều năm, ông Út hiểu rõ sự khó khăn khi chi phí thức ăn chiếm tới 60-70% tổng chi phí chăn nuôi. Trong khi giá bán sản phẩm chăn nuôi còn bấp bênh.

Để giải quyết bài toán này, người chăn nuôi cần một giải pháp giúp họ tự chủ trong sản xuất thức ăn chăn nuôi. “Tôi đã quyết tâm nghiên cứu và chế tạo thành công một dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi tích hợp công đoạn xay nguyên liệu thô, tận dụng nguyên liệu sẵn có tại địa phương thiết kế tối ưu và dễ vận hành, dây chuyền giúp người chăn nuôi giảm bớt khối lượng công việc, đồng thời nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế. Với công suất linh hoạt từ 500kg đến 10 tấn/ngày phù hợp với nhiều quy mô sản xuất, từ hộ gia đình nhỏ lẻ đến nhà máy lớn”.

Lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo 

Diễn đàn là dịp để các nhà sáng chế có thể giao lưu, học hỏi, chia sẻ ý tưởng, kiến thức và kinh nghiệm về đổi mới sáng tạo; đồng thời, góp phần khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo, phát minh sáng chế trong cộng đồng và đặc biệt là những sinh viên tham gia được nghe, thấy “người thật, việc thật”. 

Ông Huỳnh Văn Bé, chia sẻ: “Tôi đã đi chia sẻ về cuộc đời và sáng kiến của mình cho nhiều trường ĐH, CĐ cho nhiều sinh viên. Các em có trình độ hơn tôi nhưng còn thiếu tự tin. Các em hãy tự hỏi mình, ông ba Bé là nông dân trình độ không bao nhiêu, ổng làm được, sao tui không làm được”.

“Người thật, việc thật” góp phần khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo.

PGS.TS Diệp Thanh Tùng- Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh, cho rằng: “Đổi mới sáng tạo không chỉ đến từ các nhà khoa học, mà còn đến từ những người dân, những nhà sáng chế trong cộng đồng. Những sáng kiến từ thực tiễn, từ những nhu cầu cấp bách trong sản xuất và đời sống đã tạo ra những giá trị thực tiễn, ứng dụng ngay vào công cuộc phát triển kinh tế- xã hội của khu vực. Đây là bài học, là động lực để người trẻ tự tin thực hiện suy nghĩ, mơ ước của mình”.

Ông Huỳnh Văn Út cho lời khuyên: “Trong quá trình nghiên cứu làm sao tránh khỏi hư hao, nhưng phải cố gắng làm được để giúp cho xã hội. Tôi 60 tuổi mới bắt đầu nghiên cứu, thành công rồi cũng tìm tòi sửa sang cho sản phẩm ngày càng hoàn thiện hơn. Các em sinh viên hiện nay, hãy cố gắng từ thực tiễn vừa học vừa nghiên cứu tìm tòi những thứ cần thiết trong đời sống để giúp ích cho gia đình và xã hội”.

Nhìn chung, đổi mới sáng tạo có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và hiệu quả sản xuất. Các nhà sáng chế với những chia sẻ, những câu chuyện đầy cảm hứng về hành trình từ ý tưởng đến sản phẩm thực tiễn. Những khó khăn, thách thức và cách họ vượt qua đã trở thành bài học quý báu, tiếp thêm động lực cho những người tham dự, đặc biệt là sinh viên và các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Bài, ảnh: CAO HUYỀN