Cha qua đời, các con phải trả nợ

Vay tiền nhưng khi chưa hoàn thành việc trả nợ thì người cha đã qua đời. Để đảm bảo quyền lợi, chủ nợ làm đơn kiện ra tòa yêu cầu các con của người này có trách nhiệm trả nợ thay cha theo quy định của pháp luật về thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.

Theo các chuyên gia pháp lý, trong thực tiễn xét xử hiện nay, tranh chấp liên quan đến thừa kế xảy ra rất phổ biến và đa dạng, hầu như tòa án địa phương đều có các vụ án liên quan đến quan hệ tranh chấp này. Bên cạnh quan hệ tranh chấp liên quan đến thừa kế thì cũng không ít các vụ án liên quan đến thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại hoặc quan hệ tranh chấp thực hiện nghĩa vụ người chết để lại đi song hành cùng quan hệ tranh chấp về quyền thừa kế.

Nhiều ý kiến cho rằng khi người vay qua đời thì xem như nghĩa vụ trả nợ đã chấm dứt, vì thế xảy ra nhiều vụ việc tranh chấp kéo dài phải nhờ đến tòa án giải quyết, như trường hợp của nguyên đơn là chị L.T.D.T. (ngụ huyện Mang Thít), bị đơn là V.T.N.H. và các anh chị em ruột. Theo trình bày của chị T., khoảng tháng 4/2021, chị có cho ông P. (cha ruột của chị H.) vay 180 triệu đồng trong thời hạn 2 tháng, lãi suất 1,75 %/tháng nhưng chỉ thỏa thuận miệng, không ghi trong hợp đồng. Đồng thời, thay vì lập hợp đồng vay thì giữa đôi bên lại lập hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, nội dung ông P. thế chấp sổ đỏ phần đất gần 200m² cho chị T..

Đến hạn, ông P. không trả nợ như cam kết mà cố tình né tránh, mặc cho chị T. nhiều lần đến tận nhà đòi. Vụ việc kéo dài ảnh hưởng quyền lợi, chị T. làm đơn khởi kiện ra tòa án yêu cầu xử lý tranh chấp nhưng chưa được giải quyết thì ông P. qua đời. Thông cảm cho sự mất mát của gia đình, chị T. rút đơn. Thời gian này, chị T. nhiều lần gặp các con của ông P. yêu cầu họ phải có trách nhiệm trả nợ thay cha nhưng chỉ nhận lại sự thờ ơ, thậm chí bị xúc phạm danh dự. Vì vậy, chị tiếp tục khởi kiện, yêu cầu tòa án giải quyết theo hướng buộc chị H. và các anh chị em ruột là hàng thừa kế thứ nhất phải trả nợ thay ông P., gồm tiền gốc 180 triệu đồng và lãi hơn 43 triệu đồng, căn cứ theo phạm vi di sản mà ông P. để lại. Tuy nhiên, tòa án tống đạt văn bản tố tụng, triệu tập hợp lệ nhưng các bị đơn vắng mặt không có lý do. Đến khi cơ quan chức năng tiến hành thẩm định giá trị tài sản thì họ ngăn cản.

HĐXX căn cứ vào Điều 615 Bộ luật Dân sự quy định “Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác” để giải quyết tranh chấp. Cụ thể, chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc chị H. và các anh chị em ruột liên đới trả cho chị T. tiền gốc 180 triệu đồng và lãi hơn 43 triệu đồng. Đối với hợp đồng thế chấp giữa chị T. và ông P. vi phạm về hình thức và chỉ nhằm đảm bảo cho khoản tiền vay nên bị vô hiệu toàn bộ. Do vậy, chị T. phải trả lại sổ đỏ cho các con của ông P..

TRUNG HƯNG