Khả năng mặn xâm nhập sớm, sâu ngay từ đầu mùa khô

Nguồn nước cho sản xuất ở mùa khô năm nay tại ÐBSCL được dự báo ở mức tương đương với năm 2020- 2021. Tuy nhiên, khả năng mặn xâm nhập sớm, sâu, nước về ít ngay từ đầu mùa khô và có thể xảy ra những biến động bất thường ở bất cứ thời điểm nào...

 

Đập ngăn mặn trữ ngọt Ông Năm (ấp Phú Thạnh 2- xã Đồng Phú- Long Hồ) đang được gia cố nhằm bảo vệ và phục vụ tưới tiêu cho hơn 80ha vườn cây ăn trái khu vực. Ảnh (N. LIỄU)

(VLO) Nguồn nước cho sản xuất ở mùa khô năm nay tại ÐBSCL được dự báo ở mức tương đương với năm 2020- 2021. Tuy nhiên, khả năng mặn xâm nhập sớm, sâu, nước về ít ngay từ đầu mùa khô và có thể xảy ra những biến động bất thường ở bất cứ thời điểm nào...

Khả năng mặn xâm nhập sớm và sâu

Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, dòng chảy về Châu thổ sông Mê Kông phụ thuộc vào điều tiết thủy điện, dòng chảy đầu nguồn ĐBSCL thay đổi theo triều, Cụ thể, tại trạm Kratie, mực nước trong tuần qua ổn định ở mức 7,20 m. Tính đến 7

giờ ngày 10/2/2022, mực nước ở mức 7,24 m, cao hơn mực nước trung bình nhiều năm, mùa khô 2019- 2020 và 2020- 2021 lần lượt là 0,48 m, 0,55 m và 0,34 m. Tuy nhiên, thấp hơn năm 2015- 2016 và 2017- 2018 là 0,58 m, 0,74 m với cùng thời điểm.

Tại Biển Hồ, dung tích hiện còn lại khoảng 4,53 tỷ m3, cao hơn 0,84, 2,22, 2,24 tỷ m3 lần lượt so với các năm 2020- 2021, 2019- 2020, 2015- 2016. Thấp hơn

0,78 và 1,17 tỷ m3 so với trung bình nhiều năm và mùa khô 2017- 2018 cùng thời kỳ. Tại Tân Châu và Châu Đốc, mực nước đạt 1,32m và 1,46m. Dự báo xu thế mực nước đầu nguồn ĐBSCL sẽ tăng trở lại.

Cũng theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, hiện các hồ chứa thượng nguồn sông Mê Kông tiếp tục xả nước hạn chế, do đó dòng chảy còn giảm nhanh là nguyên nhân có thể làm mặn xâm nhập sớm đầu mùa kiệt 2021- 2022.

Lưu lượng dòng chảy bình quân ở mức cao hơn trung bình ở các tháng 2 và 3. Trong mùa khô, dòng chảy phụ thuộc khá lớn vào vận hành thủy điện ở thượng nguồn, có thể xảy ra các vận hành bất thường.

Vùng thượng ĐBSCL, bao gồm phần đất tỉnh An Giang, Đồng Tháp, thượng nguồn Long An, Kiên Giang và TP Cần Thơ có thuận lợi hơn về nguồn nước so với các vùng khác trên đồng bằng.

Dự báo tháng 2/2022, mực nước bình quân có khả năng thấp  hơn so với trung bình nhiều năm 20- 30 cm. Vùng giữa ĐBSCL, bao gồm phần đất thuộc TP Cần Thơ, tỉnh Tiền Giang, Long An, Kiên Giang, Hậu Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long và vùng được kiểm soát mặn ở Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre.

Tháng 2 mặn với nồng độ 4g/l có thể xâm nhập sâu 40-50 km; tháng 3 mặn với nồng độ 4g/l có thể xâm nhập sâu 50-65 km làm ảnh hưởng đến việc lấy nước của các cống lấy nước.

Vùng ven biển, bao gồm Long An, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và tỉnh Kiên Giang được xem có thể bị ảnh hưởng đến sản xuất cả mặn và ngọt ở vùng này. Mặn bất thường, hạn hán thiếu nước có thể xảy ra ở các vùng chưa có kiểm soát mặn triệt để. Vì vậy, cần tăng cường công tác giám sát mặn và cần cập các bản tin dự báo thường xuyên.

Chuẩn bị các phương án đảm bảo nguồn nước

Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, tiềm năng nguồn nước tự nhiên về đồng bằng mùa kiệt 2021- 2022 xem như ở những năm kiệt nước.

Tuy nhiên, do có điều tiết gia tăng từ các thuỷ điện trên lưu vực, vì vậy nguồn nước cho sản xuất ở mùa kiệt năm nay được dự báo ở mức tương đương với năm 2020- 2021, nguồn nước phụ thuộc vào việc vận hành của các đập thuỷ điện thượng nguồn.

Khả năng mặn xâm nhập sớm, sâu, nước về ít ngay từ đầu mùa khô và có thể xảy ra những biến động bất thường ở bất cứ thời điểm nào do vận hành thuỷ điện. Vì vậy, song song với xây dựng kế hoạch xuống giống phù hợp với điều kiện của vùng, các địa phương cần chủ động chuẩn bị các giải pháp ứng phó, phòng chống hạn mặn.

Vùng giữa ĐBSCL, nguồn nước cơ bản vẫn đảm bảo với vận hành hợp lý các công trình kiểm soát mặn và tích nước, khi lấy ngọt hoặc tưới cho cây trồng cần kiểm tra chặt chẽ độ mặn, nhất là đối với cây ăn quả.

Vùng ven biển ĐBSCL, mặn xuất hiện sớm và kéo dài có thể làm ảnh hưởng đến nguồn nước và sản xuất ở các hệ thống thuỷ lợi ven biển như Gò Công, Bắc Bến Tre, vùng ven biển Trà Vinh và hệ thống Long Phú- Tiếp Nhật. Cần chuẩn bị các phương án đảm bảo nguồn nước trong thời gian hạn mặn.

Cập nhật dự báo dòng chảy về đồng bằng mùa kiệt năm 2021-2022 đến hiện nay

cho thấy, tiềm năng nguồn nước có thuận lợi hơn do ảnh hưởng mưa cuối mùa, tuy nhiên các thay đổi về xâm nhập mặn được xem là ít thay đổi so với các dự báo trước đó do ảnh hưởng của biến đổi lòng dẫn, vận hành tích nước bất thường, xâm nhập mặn mùa khô năm 2022 tương tự như 2020- 2021, mặn xâm nhập sớm, sâu và có thể diễn biến bất thường.

Để đề phòng các rủi ro do hạn, mặn gây ra, các địa phương cần có kế hoạch chủ động sản xuất, bố trí mùa vụ, vận hành hệ thống công trình hợp lý, chuẩn bị các giải pháp ứng phó ngay từ đầu mùa khô. Đồng thời tăng cường công tác giám sát mặn, cập nhật các bản tin dự báo thường xuyên để điều chỉnh kế hoạch phù hợp với các diễn biến nguồn nước.

H.M