Suy thận mạn ở giới trẻ- cảnh báo về thói quen sống

(VLO) Nếu như trước đây, bệnh suy thận (ST) mạn chỉ xuất hiện ở nhóm người 60 tuổi, thì hiện nay, tỷ lệ người trong độ tuổi từ 18-30 chiếm đến 25%. Tình trạng bệnh nhân (BN) ST mạn đang ngày càng trẻ hóa, số người cần phải lọc máu tiếp tục có xu hướng tăng là thách thức không hề nhỏ đối với ngành y tế và là hồi chuông cảnh báo về lối sống cho tất cả mọi người.

Nhiều bệnh nhân phát hiện bệnh suy thận mạn khi còn trẻ và buộc phải gắn mình với máy móc để lọc máu...

Phát hiện bệnh đã đến giai đoạn cuối

Theo thống kê của Bộ Y tế, nước ta có khoảng hơn 10 triệu BN ST mạn, trong đó khoảng 26.000 BN ST mạn tính giai đoạn cuối, và mỗi năm có gần 8.000 ca bệnh mắc mới.

Tỷ lệ mắc bệnh thận ở Việt Nam đang ở mức cao trong khu vực châu Á- Thái Bình Dương và đây là gánh nặng lớn về bệnh tật, kinh tế của gia đình BN cũng như của cả xã hội. Tử vong do bệnh thận mạn đứng thứ 8/10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam.

Tại BVĐK tỉnh Vĩnh Long, thống kê Khoa Lọc máu, hiện đang tiếp nhận trên 250 BN lọc máu chạy thận định kỳ, trong đó có gần 100 người tuổi dưới 45 chiếm 40%. Mỗi tuần, các BN này phải đến khoa chạy thận lọc máu 3 lần với thời gian lọc máu kéo dài từ 3,5-4 tiếng đồng hồ/ca.

Chưa đầy 30 tuổi nhưng anh N.V.L. (huyện Mang Thít) đã có 4 năm chạy thận nhân tạo tại BVĐK Vĩnh Long. Căn bệnh ST mạn được phát hiện tình cờ khi anh đi bệnh viện khám bệnh do huyết áp cao liên tục và được bác sĩ chẩn đoán bị ST giai đoạn cuối phải lọc máu định kỳ để điều trị và duy trì sức khỏe.

“Tôi vô cùng bất ngờ vì chủ quan nghĩ lâu lâu huyết áp có lên do công việc căng thẳng nên không điều trị sớm. Mới 28 tuổi mà tôi đã chạy thận 4 năm, cứ tuần 3 buổi. Sức khỏe cũng giảm nhiều, buồn lắm”- anh L. tâm sự.

Các chuyên gia cho hay đa số BN có các bệnh đồng mắc và tăng nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm như suy tim, ST... Ghép thận là biện pháp cho giai đoạn cuối cùng khi không còn phương pháp điều trị.

Đầu tháng 12/2024, BVĐK Trung ương Cần Thơ thực hiện ca ghép thận khác huyết thống thành công cho anh L.V. (39 tuổi, ở Vĩnh Long). Vào tháng 3/2024, BN V. thấy khó thở, nên đã được nhập viện với chẩn đoán ST mạn giai đoạn cuối có chỉ định lọc máu cấp cứu. Sau đó, BN được chạy thận nhân tạo định kỳ tại đây.

Với mong muốn được trở về cuộc sống bình thường, hai vợ chồng anh V. đã đăng ký ghép thận với người hiến là vợ của BN. Ca phẫu thuật đã diễn ra thành công bằng phương pháp lấy thận bên phải của người hiến, ghép vào hố chậu phải của người nhận.

Thay đổi lối sống phòng ngừa suy thận mạn

Theo các chuyên gia, bệnh thận thường diễn biến rất âm thầm, giai đoạn đầu thường không có triệu chứng. Việc ăn nhiều protein, dầu mỡ, thức khuya cũng có mối liên quan đến suy giảm chức năng thận.

Ghép thận là biện pháp cho giai đoạn cuối cùng khi không còn phương pháp điều trị.

Lối sống thiếu khoa học, lạm dụng chất kích thích, hút thuốc lá, ít vận động, ăn uống nhiều chất béo, chất đường… ở giới trẻ dễ dẫn đến các hội chứng chuyển hóa (đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, gout, béo phì…). Biến chứng của những căn bệnh chuyển hóa này lên cơ quan thận là một trong những nguyên nhân khiến ST gia tăng ở người trẻ.

Ngoài ra, thói quen lạm dụng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng sinh, thuốc đông y, thuốc không rõ nguồn gốc, thực phẩm chức năng cũng là nguyên nhân dẫn đến gia tăng người bị ST.

Theo TS.BS Nghiêm Trung Dũng- Giám đốc Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai, xu hướng trẻ hóa người bị ST liên quan đến nhiều vấn đề, trong đó ngoài nguyên nhân do viêm cầu thận thì thói quen ăn uống, sinh hoạt không điều độ của người trẻ cũng là yếu tố nguy cơ thúc đẩy các bệnh lý chuyển hóa sớm gây ra nhiều bệnh lý trong đó có bệnh ST mạn.

Theo ThS.BS Tăng Văn Mến- Phó Trưởng Khoa Lọc máu BVĐK tỉnh Vĩnh Long, ST được chia làm 5 giai đoạn. Ở các giai đoạn từ 1, 2, 3, 4, nếu được phát hiện sớm và tuân thủ điều trị, BN có thể kéo dài thời gian bảo tồn thận trong 5-10 năm, trì hoãn giai đoạn lọc máu định kỳ. Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn 5 thì phải ghép thận hoặc lọc máu định kỳ. Nếu không, ST mạn giai đoạn cuối có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Theo ThS.BS Tăng Văn Mến- Phó Trưởng Khoa Lọc máu BVĐK tỉnh Vĩnh Long, người mắc bệnh ST mạn ít được phát hiện sớm, đa phần bệnh xuất hiện và tiến triển âm thầm ít có triệu chứng rầm rộ, thường khi được phát hiện đã ở giai đoạn nặng.

“Do đó, người dân cần đi khám sức khỏe định kỳ ngay cả khi mình cảm thấy khỏe mạnh, là cách tốt nhất để phát hiện sớm và phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm. Việc phát hiện sớm sẽ giúp có biện pháp dự phòng và điều trị để làm chậm tiến triển của bệnh ST mạn tính”- BS Văn Mến khuyến cáo.

Người đã mắc bệnh cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp bảo tồn chức năng thận, kéo dài thời gian vào chạy thận, đồng thời giúp hạn chế biến chứng của bệnh ST mạn hay đợt cấp ST mạn và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, làm chậm diễn tiến đến ST mạn giai đoạn cuối.

Bài, ảnh: THÚY QUYÊN