Trung Quốc đang đẩy Đông Nam Á về phía Ấn Độ

Lãnh đạo 10 nước Đông Nam Á đã đến New Delhi để tham gia Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN-Ấn Độ diễn ra trong hai ngày, kể từ ngày 20/12/2012.

Lãnh đạo 10 nước Đông Nam Á đã đến New Delhi để tham gia Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN-Ấn Độ diễn ra trong hai ngày, kể từ ngày 20/12/2012.

Theo dự kiến, hai bên sẽ thông qua một thỏa thuận tự do thương mại trong lĩnh vực dịch vụ, và một văn kiện làm nền tảng cho việc tăng cường và mở rộng quan hệ song phương nhiều lĩnh vực : năng lượng, thương mại, an ninh, văn hóa …

Trên nguyên tắc, theo RFI, đây là một hội nghị mang tính chất kỷ niệm, nhằm đánh dấu 20 năm Ấn Độ được ASEAN kết nạp làm “đối tác đối thoại” và 10 năm tiến hành hội nghị thượng đỉnh song phương.

Theo báo chí Ấn Độ, đỉnh cao của hội nghị lần này sẽ là việc lãnh đạo hai bên chính thức loan báo kết thúc cuộc đàm phán về một thỏa thuận tự do mậu dịch trong lĩnh vực dịch vụ và đầu tư.

Trong vòng 6 năm gần đây, trao đổi thương mại Ấn Độ - ASEAN đã tăng 22%. Sau khi một thỏa thuận tự do mậu dịch về lĩnh vực hàng hóa được ký kết năm 2009 và bắt đầu có hiệu lực kể từ năm ngoái, thương mại song phương trong thời gian 2011-12 đã tăng lên hơn 37%, ước tính khoảng 79 tỷ USD. Hai bên đã đặt ra chỉ tiêu nâng mức này lên thành 100 tỷ USD vào năm 2015.

Trên một bình diện rộng lớn hơn, các nhà lãnh đạo Ấn Độ và ASEAN dự trù sẽ thông qua một văn kiện hoạch định hướng hợp tác trong tương lai trong mọi lãnh vực. Theo The Straits Times ngày 19/12, có nhiều tín hiệu cho thấy là nhân Hội nghị Thượng đỉnh New Delhi, Ấn Độ và 10 nước Đông Nam Á sẽ loan báo việc nâng cấp quan hệ song phương từ đối tác đối thoại hiện nay lên thành “đối tác chiến lược”.

Dự thảo văn kiện mà báo giới đọc được còn nêu lên cam kết của các vị lãnh đạo Ấn Độ và ASEAN là đẩy mạnh quan hệ an ninh, đối phó với các thách thức trên biển.

Vấn đề Biển Đông được cho là cũng sẽ được thảo luận lần này tại New Delhi. Các quan chức ngoại giao Ấn Độ cho biết các nhà lãnh đạo tham dự Hội nghị thượng đỉnh New Delhi cũng sẽ ra một tuyên bố nhắc lại cam kết bảo đảm quyền tự do hàng hải, một vấn đề đang nóng bỏng do tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.

Theo giới phân tích, tham vọng khống chế khu vực của Trung Quốc trong những năm gần đây chính là chất xúc tác thúc đẩy tiến trình xích lại gần nhau hơn giữa Ấn Độ và 10 nước Đông Nam Á. Nhiều quốc gia Đông Nam Á muốn Ấn Độ đóng vai trò lớn hơn trong khu vực.

Theo ông Bhaskar Roy - một chuyên gia phân tích chiến lược tại New Delhi thuộc nhóm nghiên cứu SAAG (Phân tích Nam Á), ASEAN muốn giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.Nhà nghiên cứu này nói: “Bỏ tất cả trứng vào cùng một giỏ là một điều không ổn, nhất là với thái độ hống hách mà Trung Quốc đang bộc lộ. Do đó, rõ ràng là (ASEAN) đang thăm dò nhiều lối thoát”. Và Ấn Độ chính là một trong những hướng này.

Một chuyên gia khác là Tiến sĩ Subhash Kapila, cũng thuộc nhóm SAAG, giải thích: “Ảnh hưởng lan rộng của Trung Quốc trong khu vực Đông Nam Á tạo ra các mối quan ngại về an ninh sau những biểu hiện đe dọa ngày càng nhiều đặc biệt trong lĩnh vực hàng hải. Các nước Đông Nam Á đang tìm kiếm…các nước đối trọng trong khu vực để cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc. Quả đúng là Mỹ đã xoay trục chiến lược qua khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, nhưng chưa đủ sức tại Đông Nam Á vì các cam kết quân sự bị trải rộng ra những nơi khác. Các nước Đông Nam Á ngày càng xem Ấn Độ như là một 'thế lực đối trọng khu vực’ tại châu Á”.

Nước thành viên ASEAN hăng hái nhất trong việc liên kết với Ấn Độ lẽ dĩ nhiên là Philippines. Trong bài trả lời phỏng vấn được nhật báo Ấn Độ Times of India đăng tải vào hôm qua trước lúc ông lên đường qua tham gia Hội nghị Thượng đỉnh tại Ấn Độ, Phó Tổng thống Philippines, Jejomar Cabauatan Binay, đã hoan nghênh phát biểu mới đây của Tư lệnh Hải quân Ấn Độ về việc sẵn sàng triển khai hải quân tại Biển Đông khi cần thiết.

Nhận định chung của giới quan sát là nguyện vọng của phía ASEAN được Ấn Độ tiếp nhận môt cách tích cực trong bối cảnh New Delhi rất muốn thúc đẩy chính sách “Hướng Đông” để tìm vị trí tương xứng tại một khu vực đang phát triển, nhưng đang chịu ảnh hưởng nặng nề của Trung Quốc. Riêng về mặt thương mại, kim ngạch trao đổi ASEAN-Trung Quốc năm ngoái lên đến 363 tỷ USD, cao hơn gấp 4 lần kim ngạch mậu dịch Ấn Độ - ASEAN.

Bên cạnh đó, Ấn Độ cũng là ‘nạn nhân’ của tham vọng bành trướng của Bắc Kinh, không chỉ tại Biển Đông với việc tập đoàn dầu khí ONGC của Ấn Độ làm ăn với Việt Nam bị Trung Quốc hù dọa, hay tàu hải quân Ấn Độ bị sách nhiễu khi đi lại trong vùng, mà cả tại Ấn Độ Dương, vùng ảnh hưởng truyền thống của New Delhi.
New Delhi còn bị Bắc Kinh “chơi trội” khi hai vùng đất mà Ấn Độ tuyên bố chủ quyền bị biến thành lãnh thổ 100% Trung Quốc trong bản đồ in trên hộ chiếu mới được Bắc Kinh cho lưu hành.

Trong một chừng mực nào đó, có thể nói là chính tham vọng khu vực của Trung Quốc đã góp phần thúc đẩy Đông Nam Á tìm đối trọng ở Ấn Độ, trong khi cường quốc Nam Á này tăng tốc độ “Hướng Đông”.

Theo ĐVO