Từ những dòng sông Danube, Nile, Rhine, Mississippi… mơ về du lịch bên dòng Cổ Chiên

16:23, 03/02/2025
Một dòng Cổ Chiên rất miền Tây Nam Bộ nhưng cũng rất riêng mình. Trong ảnh: Xuồng ghe hối hả cuối năm đưa hoa về phố. Ảnh: HUỲNH THANH THIỆN
Một dòng Cổ Chiên rất miền Tây Nam Bộ nhưng cũng rất riêng mình. Trong ảnh: Xuồng ghe hối hả cuối năm đưa hoa về phố. Ảnh: HUỲNH THANH THIỆN

Hơn nửa thế kỷ sống, học tập, nghiên cứu, giảng dạy chủ yếu ở nước ngoài, ông đã “chạm mặt”… đa văn hóa trải khắp châu Âu, châu Mỹ, mà trong từng giọng nói, điệu cười vẫn không hề “sứt mẻ” chút gì của đất đai, sông nước, con người đậm chất phù sa vùng đồng bằng châu thổ phương Nam. Ông là GS Chung Hoàng Chương!


Cuộc trò chuyện ngắn ngủi thôi, nhưng đủ để tôi “lãnh hội” cái vấn đề “ý tại ngôn ngoại” của ông, rằng mọi nền văn minh, văn hóa cổ đại của nhân loại đều bắt nguồn từ các dòng sông mẹ. Và trong thế giới hiện đại phát triển tốc độ “tên lửa” ngày nay ai quản trị tốt các dòng sông, người đó nắm ưu thế trong phát triển kinh tế- xã hội, hình thành những đô thị trung tâm hay tối ưu nhất những điểm đến “độc quyền” về văn hóa du lịch của quốc gia mình, quê hương mình.


Buổi hạnh ngộ bên dòng Cổ Chiên

Điểm dừng chân tại quán cà phê Bé Hai, khi khách tham quan làng nghề gạch, gốm đỏ kênh Thầy Cai.


Ly cà phê trên du thuyền La Marguerite một sáng trong veo nắng ấm bên vàm sông Cổ Chiên thơ mộng, với một bên là bờ bãi cù lao vẫn còn nguyên nét tinh khôi mộc mạc, miệt vườn, bên này là phố thị Vĩnh Long nhộn nhịp sắc màu hiện đại, câu chuyện dường như tình cờ, cũng chỉ là “lát cắt” trong cả cuộc đời trải nghiệm, nghiên cứu đồ sộ của ông; nhưng đủ để tôi hình dung những miền văn hóa đã được… bồi đắp tầng tầng phù sa dọc theo các dòng sông.


Êm đềm như một giấc mơ xuân, kỳ vọng như khoảnh khắc bước qua giờ phút giao thừa với những ước nguyện đẹp đẽ của Nguyên đán đầu năm. Tôi hình dung và tin tưởng những nỗ lực không mệt mỏi nhiều năm qua của lãnh đạo tỉnh, các cơ quan ban ngành đã cho chúng ta- những người dân Vĩnh Long, những người quan tâm, yêu quý văn hóa, du lịch Vĩnh Long đã dần hình dung rõ nét hơn “diện mạo” của một di sản đương đại gạch, gốm đỏ Mang Thít, cùng những chiều kích không gian phát triển mạnh mẽ, quyết liệt trong lĩnh vực văn hóa, du lịch. 

Làng nghề gạch, gốm đỏ Mang Thít.
Làng nghề gạch, gốm đỏ Mang Thít.


Và từ cuộc trao đổi trên du thuyền La Marguerite với GS Chung Hoàng Chương, giúp tôi hình dung về một con đường dẫn dắt, hình thành nên những nền văn minh, văn hóa từ dòng chảy của các con sông. Từ những dòng sông Danube, Nile, Rhine, Mississippi, Lưỡng Hà (Tigris và Euphrates), London, Paris, sông Hằng, sông Hoàng Hà,… tôi lại mơ về câu chuyện văn hóa du lịch bên dòng Cổ Chiên quê mình.

Câu chuyện thật lạ lẫm mà lại vừa rất thân quen như máu thịt, nó vừa hiện đại, vừa sang trọng tầm vóc của những chiếc du thuyền hạng sang thế giới; lại vừa mộc mạc, chân quê sông nước miệt vườn. Nó cũng giống y như con người của ông vậy- nhà khoa học, văn hóa (tôi mạn phép gọi thế) GS Chung Hoàng Chương, với rất nhiều công việc chuyên môn chính cho các tổ chức khoa học trong ngoài nước, ông đang được mời làm cố vấn cho các chương trình của các du thuyền trên sông Mekong.


Cách tiếp cận vấn đề, cũng như cách tiếp xúc của ông với mọi người, nó là một bài học về văn hóa khiêm nhường. Nhưng điều mà tôi học được bài học lớn đó là cách mà ông tiếp cận với những câu chuyện vừa xưa cũ, mà cũng vừa như mới mẻ với ông là câu chuyện về những dòng sông. Tuổi ngoài bát tuần, ông vẫn như giữ được niềm vui trong trẻo thiếu thời của người “trở về” bên những nhánh sông quê và vẫn còn đó hừng hực ngọn lửa đam mê nghiên cứu về những miền văn hóa trải dài theo dòng chảy Mekong.


Và đó cũng chính là cái tinh thần cốt lõi mà những “ông chủ” các du thuyền sang trọng như: La Marguerite, River Cruise, Mekong Navigator… đang đặc biệt quan tâm và xây dựng trong quá trình muốn khai thác sâu hơn văn hóa bản địa trong các hành trình du lịch trên dòng Mekong. Hơn cả một chương trình tour du lịch kết nối qua những làng mạc của hạ nguồn châu thổ ĐBSCL, ngược xa lên về phía thượng nguồn các nước bạn Thái Lan, Lào, Campuchia, mà đó là hành trình kết nối và lan tỏa văn hóa đa sắc màu xuyên qua những miền sông.


Du lịch sông Cổ Chiên “học hỏi nhưng cần khác biệt”


Cổ ngữ Trung Quốc có câu nổi tiếng: “Thanh xuất ư lam, nhi thanh ư lam” (màu xanh xuất phát từ màu lam, nhưng nó xanh hơn màu lam). Người Nhật Bản… giỏi nhất bài học này, họ học tập nhưng không bắt chước, mà “lặp lại” ở đỉnh cao hơn, nhất là trong lĩnh vực văn hóa. Trong quá trình xây dựng sản phẩm du lịch đường sông kết nối di sản, chúng ta cần học hỏi nhưng phải khác biệt.


Những chuyến khảo sát văn hóa du lịch về Vĩnh Long; với mối quan tâm đặc biệt về tuyến du lịch trên vàm sông Cổ Chiên kết nối về kênh Thầy Cai (Mang Thít), GS Chung Hoàng Chương khiêm tốn cho rằng, với sự hiểu biết chưa nhiều về vùng đất lắm di sản, nhiều hiền tài của xứ sở Vĩnh Long, ông sẽ tiếp tục nghiên cứu sâu hơn và nhận định ban đầu là chúng ta cần tham khảo những mô hình thế giới để xây dựng một bản sắc của riêng mình.

Chúng ta không chỉ có dòng sông mẹ Mekong, mà cả một hệ thống sông ngòi và cả những con kênh lịch sử do sức người tạo dựng nên, ẩn chứa sâu thẳm những “lớp trầm tích văn hóa” rất độc đáo của vùng đất phương Nam này. 
Đó là bản sắc văn hóa ngàn năm của dân tộc Việt từ phương Bắc, tiếp biến văn hóa trải dọc dài theo con đường Nam tiến, cho đến sự giao thoa đón nhận văn hóa bản địa phương Nam vốn đã suy tàn, hoang địa sau thời kỳ phát triển rực rỡ hàng ngàn năm của nền văn hóa Óc Eo.

Riêng Vĩnh Long lại được sông mẹ Mekong… ưu ái trong quá trình hơn sáu vạn năm bồi lắng nên nguồn nguyên liệu đất sét đặc trưng mà hình thành nên di sản một làng nghề gạch, gốm đỏ hôm nay. Đó là sự tiếp thụ và tiếp biến văn hóa trải trăm năm của hành trình lao động, cần cù, sáng tạo mà kết tinh, có sự chắt lọc của dòng chảy văn hóa cùng với dòng chảy của sông ngòi, kênh rạch trải rộng trên mấy ngàn mẫu đất vùng Mang Thít, xoay quanh “cái lõi” của con kênh Thầy Cai.

Như mọi dòng sông trên thế giới, Cổ Chiên sản sinh nên những miền văn hóa miên man sông nước. Trong ảnh: Một chuyến phà ngang trên dòng Cổ Chiên. 
Ảnh: TRẦN THANH SANG
Như mọi dòng sông trên thế giới, Cổ Chiên sản sinh nên những miền văn hóa miên man sông nước. Trong ảnh: Một chuyến phà ngang trên dòng Cổ Chiên.  Ảnh: TRẦN THANH SANG


Đó là tinh hoa, hồn cốt, đó là những câu chuyện cần được tiếp nối như những dòng sông chưa bao giờ dừng lại; đó cũng là cách chúng ta làm văn hóa du lịch. Cần có những câu chuyện cho mỗi một di sản văn hóa, câu chuyện cho mỗi làng nghề và câu chuyện cho mỗi sản phẩm du lịch của tương lai. Tạo dựng nên những không gian văn hóa, thấm đẫm trong mỗi chuyến đi, trong lòng từng du khách mỗi khi trải nghiệm với vùng đất Vĩnh Long này.

Cùng với bản sắc của quê hương xứ sở, là sự quyến rũ, hấp dẫn và tiện nghi của những công trình hiện đại mang đến sự tiện nghi, sự… phóng khoáng trong chi tiêu trong những ngày lưu lại bên những vàm sông, bờ bãi cù lao. Đó là sự mộc mạc miệt vườn được “dẫn dắt” bằng chuyên môn, chuyên nghiệp cao trong lĩnh vực làm dịch vụ, giải trí, vui chơi du lịch.

Những món quà lưu niệm từ gạch, gốm đỏ Mang Thít.
Những món quà lưu niệm từ gạch, gốm đỏ Mang Thít.

Một điều đáng mừng với biết bao kỳ vọng mà chúng ta có thể chia sẻ với nhau trong những ngày đầu xuân này, đó là các du thuyền trên dòng sông Mekong này, có chung mong muốn “neo đậu” lâu hơn bên vàm sông Cổ Chiên và mong muốn xây dựng Vĩnh Long trở thành trung tâm du lịch đường sông của ĐBSCL.

Ông Đặng Bảo Hiếu - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Du lịch Trọng Điểm (Focus Travel), khẳng định Vĩnh Long có nhiều tiềm năng phát triển và trở thành trung tâm du lịch đường sông của ĐBSCL. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu cao của dòng khách du thuyền, tỉnh Vĩnh Long cần hoàn thiện hệ thống hạ tầng cơ sở, cùng nhiều vấn đề rất cần tiếp tục nhận được những đóng góp có tính chuyên môn, chuyên nghiệp cao. Và chúng ta cần xây dựng những câu chuyện văn hóa bên những dòng sông kết nối các vùng di sản; điều này tạo nên sự khác biệt đặc trưng cho những sản phẩm du lịch.

 

Bài, ảnh: NGỌC TRẢNG 
 
 

Đường dây nóng: 0987083838.

Phóng sự ảnh