Nhớ con cá bống

Con cá bống có xa lạ gì đâu. Vì ai chẳng nằm lòng câu "Bống bống bang bang, lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta, chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người". Câu chuyện cổ tích Tấm Cám đã đi sâu vào ký ức của mỗi người. Và nhắc đến câu chuyện người ta sẽ nhớ ngay đến con cá bống.

Cá bống kho sền sệt, vị mằn mặn, ngòn ngọt và rất cay cay rất đưa cơm

(VLO) Con cá bống có xa lạ gì đâu. Vì ai chẳng nằm lòng câu “Bống bống bang bang, lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta, chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người”. Câu chuyện cổ tích Tấm Cám đã đi sâu vào ký ức của mỗi người. Và nhắc đến câu chuyện người ta sẽ nhớ ngay đến con cá bống.

Nói đến con cá mình nhỏ, tròn và dài, thịt chắc, miệng rộng thì có nhiều chuyện để bàn vì có rất nhiều loại.

Đầu tiên phải kể con cá bống có kích thước tương đối lớn, khoảng bằng ngón chân cái, sống ở sông, có các điểm đen lốm đốm dọc theo đường giữa hông và vây lưng, vây đuôi, phần bụng có màu vàng nhạt, vảy trắng nhỏ màu nâu cát. Chắc tại cái vảy màu nâu cát nên nó có cái tên là cá bống cát?

Hay do chúng thích sống chủ yếu ở cửa sông, kênh, ao hồ và những nơi có nền đáy với cát và sỏi.

Vì thế cũng có thể, do tập tính thích sống ở đáy cát và sỏi nên chúng có tên gọi cá bống cát. Thịt cá trong, ít xương, thơm ngon nên được nhiều người ưa thích.

Con cá bống giống như cá bống cát nhưng có vảy màu nâu, thường sống trong các đám dừa nước ở mé sông, kinh rạch. Và chắc cũng vì thế nên nó có tên gọi cá bống dừa. Cá bống dừa rất dễ bắt. Khi con nước bắt đầu lớn, người ta đặt lọp, đi câu.

Còn nước cạn, bắt bằng cách chọt bẹ dừa. Người có kinh nghiệm nhìn vào bẹ dừa nào sẽ có cá bống dừa đang trú ngụ.

Vì bẹ dừa có nước và nước đục là biết ngay cá bống có mặt trong đó. Những con cá bống dừa ú ấy về nấu canh với lá bồ ngót hay lá mỏ quạ ăn không còn gì để chê, ai ăn rồi sẽ mê.

Hễ thấy con cá bống nào mang cặp trứng ở bụng, nhỏ bằng đầu đũa ăn cơm đó là cá bống trứng. Cá bống trứng là loài cá nhỏ nhất trong các loài cá bống.

Đa phần con nào cũng chứa trứng ở bụng và sống từng đàn. Đến mùa nước lớn từng đàn cá bống về nguồn nên ở ĐBSCL người dân bắt được rất nhiều loài cá này. Cá này ngon cơm với món cá bống trứng kho tiêu.

Thịt cá chắc và trứng cá rất dẽ, béo. Đặc biệt, món cháo trắng ăn với cá bống kho tiêu, ngon hết sảy con bà bảy.

Nếu cá bống trứng có thân hình nhỏ nhất thì cá bống tượng ngược lại, có thân hình to nhất trong các loài cá bống nước ngọt.

Cá bống tượng thoạt nhìn vào có nhiều hoa văn và màu sắc, tạo bởi những mảng màu đen và màu xám đỏ trên thân hình.

Thịt cá trắng, thơm ngọt. Cá bống tượng là loại hảo hạng nhất trong các loại cá bống. Cá bống tượng có giá rất đắt. Cá này đem chưng tương và bún tàu ăn là nhất dương chỉ rồi.

Con cá bống xệ mình tròn, sống ở hang có ngách ở bãi bùn. Nghĩ, chắc tại cái hàm dưới của cá nhô ra và hơi xệ về phía dưới nên được gọi với cái tên cá bống xệ.

Những con cá bống xệ mần sạch đem kho sền sệt có màu cánh gián, cho thêm vài miếng tiêu xay thì bắt cơm lắm.

Những loại cá bống có điểm chung với thân hình thon dài, miệng rộng, hàm dưới hơi nhô ra, vây tròn dài, thịt chắc và ngọt.

Và là món nhớ cơm nhà. “Nhớ ơi là nhớ” món ăn gắn với sản vật miền sông nước đồng bằng. Cũng như người bạn gửi Zalo những tấm ảnh ở quê, với cảnh đang bắt cá, nồi cá sặt kho với trái giác đang sôi trên bếp. Nhìn lại những tấm ảnh làm người xem thèm vị quê.

Khó lòng mà giữ được cơn thèm thuồng, hễ thấy ai ăn me, ăn xoài là… chảy mồ hôi lưỡi. Tuổi thơ đi qua với biết bao ký ức ngọt ngào như xước khúc mía đường, mát trong như nước dừa xiêm với những buổi trưa hè.

Vì vậy, ăn cơm với món cá bống là tự tặng mình những giây phút thoải mái, yên bình.

Bài, ảnh: MAI KHA