“Công nghệ xanh” cho gốm đỏ

Sở Công thương đang triển khai nghiên cứu công nghệ nung gốm đỏ bằng lò nung liên hoàn Vĩnh Long- công nghệ thân thiện môi trường hơn so với cách nung gốm bằng lò thủ công như hiện nay.

Gốm đỏ Vĩnh Long có nét đặc trưng rất riêng.

Sở Công thương đang triển khai nghiên cứu công nghệ nung gốm đỏ bằng lò nung liên hoàn Vĩnh Long- công nghệ thân thiện môi trường hơn so với cách nung gốm bằng lò thủ công như hiện nay.

Công nghệ nung lạc hậu, gốm đỏ gặp khó

Ngành sản xuất gốm đỏ Vĩnh Long đã hình thành từ năm 1983, là sản phẩm có nét đặc trưng, văn hóa riêng của tỉnh đã xuất sang nhiều nước Châu Âu, Mỹ, Nhật, Úc,… giá cả cạnh tranh hơn so với gốm mỹ nghệ Trung Quốc, Malaysia, Indonesia, Thái Lan.

Thời kỳ vàng son, Vĩnh Long có trên 100 cơ sở sản xuất gốm, sản phẩm gốm đỏ đã đóng góp nguồn thu và giá trị xuất khẩu của tỉnh. Các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất gốm đỏ đã giải quyết được nhiều lao động, góp phần chuyển đổi cơ cấu ngành nghề nông thôn.

Tuy nhiên từ cuối năm 2008 đến nay, ngành gốm đỏ đã gặp những khó khăn, đơn đặt hàng từ nước ngoài giảm hơn 60%, hiện tại số cơ sở sản xuất gốm hoạt động thường xuyên không đến 20 cơ sở. Nguyên nhân chính là do công nghệ nung gốm bằng lò tròn thủ công đã lạc hậu khiến chu kỳ sản xuất kéo dài, năng suất thấp, tốn nhiều nguyên liệu, giá thành sản phẩm cao.

Trong khi giá nguyên liệu sét, nhiên liệu trấu không ổn định, giá nhân công lại tăng đã tác động không nhỏ đến việc sản xuất gốm. Chưa kể, việc nung gốm bằng lò nung thủ công gây ô nhiễm môi trường và trong tương lai loại lò nung này phải xóa bỏ.

Từ thực tế trên, vấn đề đặt ra là cần phải đổi mới công nghệ sản xuất hiệu quả hơn, sản phẩm đủ sức cạnh tranh để duy trì sản xuất theo hướng tiên tiến, hiệu quả và bảo vệ môi trường.

Năm 2012, Sở Công thương triển khai thực hiện đề tài “Nghiên cứu hỗ trợ cơ sở sản xuất, doanh nghiệp sản xuất gạch, gốm cải tiến, đổi mới công nghệ nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường”. Kết quả nghiên cứu của đề tài đã tạo ra lò nung liên hoàn Vĩnh Long.

Công nghệ này xử lý được khí thải đạt tiêu chuẩn môi trường quy định và nâng cao hiệu quả sản xuất một cách vượt trội, đáp ứng kịp thời nhu cầu đổi mới công nghệ cho lò nung gạch.

Lò nung liên hoàn Vĩnh Long được Bộ Xây dựng khảo sát, đánh giá là công nghệ tận dụng được tối đa nhiệt của khí thải, tiết kiệm nhiên liệu, khói thải đã được xử lý trước khi ra ngoài môi trường. Và, công nghệ mới này được UBND tỉnh ra quyết định công bố và triển khai ứng dụng vào tháng 8/2013.

Hiện công nghệ lò nung liên hoàn đang được triển khai nhân rộng cho các doanh nghiệp tại Vĩnh Long và cho kết quả khả quan trong việc nung gạch. Tuy nhiên, để nung được gốm thì công nghệ này cần tiếp tục có những nghiên cứu cải tiến phù hợp.

Nghiên cứu nung gốm bằng lò nung liên hoàn

Từ thành công của công nghệ lò nung gạch liên hoàn Vĩnh Long, Sở Công thương đề xuất mở rộng nghiên cứu và chủ trì thực hiện đề tài nghiên cứu nung sản phẩm gốm đỏ bằng công nghệ mới này, nhằm góp phần giải quyết khó khăn, bức xúc trong ngành sản xuất gốm đỏ Vĩnh Long hiện nay.
 
Mục tiêu nghiên cứu nhằm hỗ trợ các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất gốm đỏ ứng dụng công nghệ lò nung liên hoàn Vĩnh Long vào sản xuất, hạn chế ô nhiễm môi trường, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Cụ thể, nhóm nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chuẩn cơ sở cho các sản phẩm gốm đỏ thông dụng ở Vĩnh Long. Nghiên cứu, xây dựng quy trình, thực hiện nung thử nghiệm, đánh giá và hoàn thiện quy trình nung các sản phẩm gốm đỏ thông dụng bằng công nghệ lò nung liên hoàn.

Tại hội thảo khoa học chủ đề “Tình hình sản xuất gốm đỏ và tiêu chí, tiêu chuẩn chất lượng”, nhóm nghiên cứu nung sản phẩm gốm đỏ bằng lò nung liên hoàn Vĩnh Long (Sở Công thương) đã lấy ý kiến về những tiêu chí đánh giá tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm gốm đỏ như: kiểu dáng, phân loại, yêu cầu kỹ thuật sản xuất, thông tin kiểm tra thành phẩm,…

Đại diện các chủ cơ sở, doanh nghiệp có nhiều kinh nghiệm sản xuất gốm đã thống nhất cao với những tiêu chí mà nhóm nghiên cứu đưa ra và đã có những đóng góp quan trọng để hoàn thiện tiêu chuẩn đánh giá chất lượng sản phẩm gốm đỏ.

Triển vọng nung gốm bằng lò nung liên hoàn Vĩnh Long là rất cao.

Ông Tào Xếu Châu- DNTN Nam Hiệp Hưng, cho biết trên thực tế khi thực hiện các hợp đồng, doanh nghiệp đã đáp ứng khá nhiều yêu cầu mà khách hàng đặt ra về chất lượng, mẫu mã, thời gian giao hàng,… Do đó việc xây dựng bộ tiêu chí là bản lề để tạo dựng uy tín của doanh nghiệp trong kinh doanh cũng như khả năng mở rộng hợp tác làm ăn lâu dài.

Theo ông Trần Văn Sáu- DNTN Hiệp Lợi III, những tiêu chí mà nhóm nghiên cứu đưa ra khá sát với những yêu cầu chất lượng sản phẩm trong thực tế sản xuất hiện nay. Việc xây dựng tiêu chí đánh giá là cần thiết bởi trước nay chỉ dựa vào kinh nghiệm dân gian để đánh giá là chủ yếu.

Ông Vũ Ngọc Tú- Phó Giám đốc Sở Công thương, chủ nhiệm đề tài- cho biết: Những kinh nghiệm của các cơ sở, doanh nghiệp có nhiều năm sản xuất gốm đóng góp xây dựng tiêu chí làm cơ sở xây dựng tiêu chí chất lượng cho nhãn hiệu tập thể gốm đỏ Vĩnh Long.
 
Đây là những đóng góp quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu công nghệ nung gốm bằng công nghệ lò nung liên hoàn Vĩnh Long.

Bài, ảnh: LÊ SƠN