Kinh tế tập thể- phát triển đa dạng

Kinh tế tập thể (KTTT) đã xuất hiện những nhân tố phát triển mới, tạo thêm sự đa dạng trong lĩnh vực, ngành nghề. Dù chịu ảnh hưởng khó khăn chung của nền kinh tế, nhưng KTTT vẫn từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.

Kinh tế tập thể (KTTT) đã xuất hiện những nhân tố phát triển mới, tạo thêm sự đa dạng trong lĩnh vực, ngành nghề. Dù chịu ảnh hưởng khó khăn chung của nền kinh tế, nhưng KTTT vẫn từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.

Các HTX công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp tạo hàng trăm công ăn việc làm cho lao động nông thôn.

Những nhân tố mới

Theo Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh, 6 tháng đầu năm 2013, hoạt động của HTX ở các lĩnh vực giao thông vận tải, công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp (TTCN), xây dựng, tín dụng nhân dân khá ổn định về quy mô, năng lực và chất lượng hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ.

Các HTX tiếp tục phát huy nội lực, phát triển thông qua các hoạt động đầu tư vốn, mở rộng quy mô, ngành nghề sản xuất kinh doanh dịch vụ. Bên cạnh, một số mô hình HTX mới được thành lập, bước đầu hoạt động đạt hiệu quả khá cao như mô hình HTX quản lý, kinh doanh, khai thác chợ, HTX dịch vụ công cộng.

Với lĩnh vực nông nghiệp, các HTX hoạt động theo loại hình dịch vụ, hỗ trợ nguyên liệu đầu vào và dịch vụ đầu ra sản phẩm, như sản xuất và tiêu thụ rau củ quả, trái cây, lúa giống… mang lại hiệu quả kinh tế cho xã viên.
 
Tạo mối liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với các doanh nghiệp, hoạt động sản xuất gắn kết với thương mại, dịch vụ. HTX đã tham gia vào các chương trình đầu tư sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

HTX trong lĩnh vực công nghiệp- TTCN hoạt động ổn định và có chiều hướng phát triển khá tốt, với các ngành nghề: sản xuất gia công hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu, kinh doanh điện.

Qua đó, giải quyết việc làm cho nhiều lao động nông thôn, tận dụng nguyên liệu sẵn có ở địa phương như HTX TTCN An Phú, HTX TTCN Nhân Trí, HTX TTCN Đồng Tiến, HTX TTCN Thương mại Thanh Thanh.

HTX có điều kiện đầu tư vốn, mở rộng quy mô sản xuất, phát triển thêm ngành nghề, liên kết giữa sản xuất và thương mại, phát triển các vệ tinh sản xuất và gia công cho các doanh nghiệp lớn trên địa bàn tỉnh và TP Hồ Chí Minh. Các chương trình khuyến công hỗ trợ đắc lực để các HTX ứng dụng, đổi mới thiết bị công nghệ trong sản xuất.

Các HTX lĩnh vực giao thông vận tải duy trì được hoạt động, hiệu quả kinh doanh dịch vụ của HTX và xã viên từng bước nâng lên. Nhiều xã viên HTX đã đầu tư vốn mua sắm mới phương tiện, nâng chất lượng dịch vụ phục vụ. Các HTX Thương mại- dịch vụ, nhất là HTX quản lý kinh doanh khai thác chợ trở thành mô hình chuyển đổi được đánh giá cao về hiệu quả.

Trong khi đó, các quỹ tín dụng nhân dân tiếp tục phát huy ưu thế, khắc phục hạn chế, góp phần tích cực trong phát triển kinh tế- xã hội ở địa phương.

Đáng chú ý, HTX dịch vụ công cộng Ngọc Trinh (TX Bình Minh), được xem là nhân tố mới trong hoạt động của KTTT. Theo đánh giá của Liên minh HTX, lĩnh vực vệ sinh môi trường, chăm sóc cây xanh khá mới mẻ và phù hợp với yêu cầu ở các đô thị. Bước đầu hoạt động của HTX đã dần ổn định.

Vượt khó để bước tới

Ông Huỳnh Trung Đông- Chánh Văn phòng Liên minh HTX cho rằng, khó khăn nhất hiện nay của các HTX là thiếu vốn. Chẳng hạn, HTX xây dựng thiếu vốn khó cạnh tranh với các doanh nghiệp khác trong đấu thầu thi công những công trình có vốn đầu tư lớn trên địa bàn.

Các HTX công nghiệp- TTCN thiếu vốn để đầu tư đổi mới công nghệ, nên tính cạnh tranh và giá trị sản phẩm còn thấp. Trong khi đó, khả năng tiếp cận các nguồn vốn vay của HTX rất hạn chế, do hầu hết các HTX không có tài sản thế chấp.

Nhiều HTX dịch vụ nông nghiệp góp phần tiêu thụ hàng hóa nông sản của nông dân.

Mặt khác, theo Liên minh HTX, thực lực các HTX mặc dù được nâng lên nhưng quy mô còn nhỏ, vốn chưa đáp ứng nhu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh.

Việc liên kết, liên doanh giữa các HTX với các thành phần kinh tế khác hoặc giữa các HTX với nhau, hầu như chưa làm được. Vì thế, chưa phát huy được thế mạnh để nâng cao chất lượng hoạt động và hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Thời gian qua, vốn hoạt động của các HTX không ngừng tăng lên, hiện đạt trên 335 tỷ đồng. Sản xuất kinh doanh ngày càng hiệu quả, trong 6 tháng đầu năm, giá trị sản xuất kinh doanh các HTX đạt trên 221 tỷ đồng (tăng trên 10% so với cùng kỳ năm 2012).
 
Đời sống của xã viên và người lao động nhiều HTX tiếp tục được nâng lên, thu nhập bình quân của xã viên đạt trên 4 triệu đồng/tháng, thu nhập của người lao động đạt 2,86 triệu đồng/tháng (tăng trên 11% so với năm 2012). Qua đây cho thấy, hoạt động KTTT ngày càng phát huy hiệu quả và tạo được niềm tin đối với dân.

Tuy nhiên, những hạn chế nhất định về năng lực điều hành yếu, trình độ quản lý kém, từ đó “chưa xây dựng được phương án sản xuất kinh doanh khả thi của HTX”. Theo nhận xét ông Nguyễn Thanh Long- Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh: “Bản thân các HTX chưa phát huy hết nội lực của mình. Hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX phát triển chưa được như mong muốn”.
 
Đó là thực trạng ở nhiều HTX hiện nay, HTX góp vốn Điều lệ chưa đủ, còn trông chờ vào vốn vay và sự hỗ trợ của Nhà nước. Chính vì thế, để phát triển bền vững, KTTT cần được quan tâm và tích cực thực hiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích.