Nâng chất lượng, đa dạng thị trường lúa gạo

Trước thông tin Philippines và Indonesia tạm dừng nhập khẩu gạo từ đầu tháng 9, thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam được dự báo có thể chịu tác động trong ngắn hạn. Tuy nhiên, nhờ chuỗi sản xuất- tiêu thụ trong nước vận hành thông suốt, sự chỉ đạo kịp thời của các bộ, ngành và địa phương, thị trường này vẫn duy trì ổn định, các giải pháp bình ổn giá, mở rộng kênh tiêu thụ tiếp tục được tăng cường.

Thị trường gạo duy trì ổn định nhờ sự chỉ đạo kịp thời và các giải pháp bình ổn, mở rộng kênh tiêu thụ.

Có kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa phát hành thông cáo về việc Philippines và Indonesia tạm dừng nhập khẩu gạo xay xát trong 60 ngày, nhưng dự kiến không gây tác động lớn đến thị trường gạo Việt Nam.

Nguyên nhân là nhờ chuỗi sản xuất- tiêu thụ trong nước vẫn vận hành ổn định, nguồn dự trữ quốc gia kịp thời tham gia điều tiết và cơ hội xuất khẩu đang được mở rộng sang nhiều thị trường mới.

Tại Vĩnh Long, Sở Công Thương đã có văn bản gửi đến các doanh nghiệp (DN) kinh doanh, xuất khẩu gạo.

Ông Phạm Phước Trãi- Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết: “DN cần bình tĩnh, thận trọng trong mọi tình huống. Tuyệt đối tránh tâm lý nóng vội, chủ quan hoặc thờ ơ trước các diễn biến mới về chính sách thương mại quốc tế. Cạnh đó, phải chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất- kinh doanh phù hợp, đa dạng hóa kênh tiêu thụ để phân tán rủi ro và tăng khả năng thích ứng”.

Sở Công Thương cũng khuyến khích DN tăng cường thu mua tạm trữ lúa cho nông dân, thực hiện nghiêm các quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo.

Công ty TNHH Lúa- gạo Hồng Tân (phường Tân Ngãi) hiện canh tác khoảng 280ha lúa hữu cơ và lúa an toàn, năng suất 5-6 tấn/ha trong vụ Hè Thu. DN này đang đẩy mạnh tiêu thụ 10 sản phẩm gạo tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi, đại lý; đồng thời liên kết thực hiện các dự án xuất khẩu gạo hữu cơ sang các nước châu Á, châu Âu.

Theo bà Lưu Thị Yến Hằng- Giám đốc công ty, khoảng 1 tháng trước, giá lúa có giảm ngắn hạn nhưng đã nhanh chóng phục hồi nhờ hoạt động thu mua của thương nhân và chương trình dự trữ quốc gia. Thời điểm này, công ty thu mua lúa chất lượng cao ở mức khoảng 7.500 đ/kg, lúa thường khoảng 6.000 đ/kg.

“DN sẵn sàng đồng hành cùng nông dân, song rất cần chính sách hỗ trợ về nguồn vốn. Một số DN e ngại thu mua vì khó khăn tài chính, trong khi kho dự trữ đòi hỏi chi phí bảo quản cao, thuê mướn nhân công, vận chuyển... Nếu có nguồn vốn phù hợp, DN sẽ mạnh dạn hơn trong thu mua tạm trữ, tạo đầu ra ổn định cho bà con”- bà Hằng chia sẻ.

Bà Hằng cũng cho rằng cần khuyến khích DN chế biến sâu để tạo ra nhiều sản phẩm giá trị gia tăng từ hạt gạo, từ đó mở rộng thêm kênh cung ứng trong nước và “xoay xở” khi thị trường quốc tế biến động.

Đồng thời, DN cũng mong muốn được tạo điều kiện tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối cung- cầu và mở rộng thị trường, nhằm tìm kiếm thêm cơ hội hợp tác, đa dạng hóa đầu ra cho sản phẩm.

Khuyến khích nâng chất lượng, đa dạng thị trường xuất khẩu

Trên thực tế, giá lúa tại nhiều địa phương đang có dấu hiệu nhích lên so với nửa tháng trước. Cách nay 1 tuần, lúa OM5451 tươi vụ Hè Thu và Thu Đông được thương lái thu mua ở mức 5.100-5.600 đ/kg, lúa OM18 và Đài thơm 8 đạt 5.700-5.800 đ/kg, tăng 100-200 đ/kg so với trước.

Giá lúa tăng nhờ hoạt động thu mua được đẩy mạnh, đặc biệt sau khi Thủ tướng ban hành công điện về việc tăng cường thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và ổn định thị trường gạo.

Tuy vậy, giá lúa hiện vẫn thấp hơn so với cùng kỳ năm trước, khiến nông dân khó đạt lợi nhuận như kỳ vọng.

Ngành chức năng khuyến khích áp dụng quy trình sản xuất an toàn, truy xuất nguồn gốc và đa dạng hóa chủng loại gạo.

Ông Tạ Văn Khen (xã Hiếu Phụng) cho biết: “Vụ rồi tôi bán lúa OM5451 chỉ được 5.000 đ/kg, giảm hơn 2.000 đ/kg so với năm trước. Gần đây giá có nhích lên nhưng phần lớn bà con đã bán hết lúa nên không hưởng lợi. Lúa được mùa nhưng lời ít vì chi phí vật tư tăng cao”.

Trong khi đó, giá gạo bán lẻ ổn định. Theo cô Ngô Thị Ngọc Mai- tiểu thương tại chợ Vĩnh Long, giá gạo thường như một bụi, trắng tép dao động 13.000-16.000 đ/kg; thơm Thái hạt dài 20.000-22.000 đ/kg; hương lài 22.000 đ/kg. Các loại gạo đặc sản như thơm Đài Loan, ST24, ST25 được bán với giá 20.000-40.000 đ/kg.

“So với trước đây, giá có nhích nhẹ ở một số loại gạo ngon, còn gạo phổ thông nhìn chung vẫn ổn định”- cô Mai cho biết.

Sở Công Thương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và hiệp hội ngành hàng để thông tin kịp thời đến DN, hỗ trợ mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Song song đó, theo ông Phạm Phước Trãi, ngành thúc đẩy kết nối cung- cầu trong nước, khuyến khích DN đẩy mạnh thu mua, tạm trữ, góp phần ổn định giá cả và bảo đảm lợi ích cho nông dân.

Bên cạnh việc định hướng nâng cao chất lượng, khuyến khích DN áp dụng quy trình sản xuất an toàn, truy xuất nguồn gốc và đa dạng hóa chủng loại gạo. Công tác xúc tiến thương mại, tham gia kênh tiêu thụ mới trên nền tảng số cũng được xem là giải pháp quan trọng để gia tăng giá trị xuất khẩu.

Bài, ảnh: THẢO TIÊN