Sống dở chết dở vì hàng đa cấp

Người bán hàng đa cấp bỏ ra chi phí quảng cáo, tiếp thị và được nhà sản xuất chia sẻ lợi nhuận. Thế nhưng, thực tế hình thức này nhiều khi bị biến tướng để đẩy giá sản phẩm lên cao ngất, thậm chí nhiều người còn bị lừa gạt.

Dùng chiêu trò lôi kéo bán hàng đa cấp những tưởng “xưa rồi diễm” nhưng hiện vẫn là miếng mồi hấp dẫn của nhiều công ty. Mạng lưới này đang “tủa vòi” khắp mọi ngóc ngách từ thành thị đến nông thôn.

Nhân viên với mác bảnh bao, quảng cáo mua hàng “một đồng vốn, chục đồng lời”, đã khiến nhiều người cả tin mất trắng tiền bạc của cải. Không ít công ty kinh doanh đa cấp trái luật bị xử phạt nhưng thực tế vẫn có nhiều người “dính bẫy” vì mua hàng ảo.

Kỳ 1: Ma trận hàng đa cấp

Đối tượng thường được mạng lưới bán hàng đa cấp nhắm đến là người cao tuổi, sinh viên, người ít hiểu biết.

Bán hàng đa cấp là một hình thức phân phối tiên tiến. Thông qua mạng lưới đa cấp, nhà sản xuất đưa hàng hóa đến người tiêu dùng không qua trung gian.

Người bán hàng đa cấp bỏ ra chi phí quảng cáo, tiếp thị và được nhà sản xuất chia sẻ lợi nhuận. Thế nhưng, thực tế hình thức này nhiều khi bị biến tướng để đẩy giá sản phẩm lên cao ngất, thậm chí nhiều người còn bị lừa gạt.

Đa cấp khắp nơi

Ghé vào quán cà phê H.S. trên đường Phạm Hữu Lầu (TP Cao Lãnh- Đồng Tháp), ngồi chừng 15 phút, thì có nhóm nam nữ chừng 25- 30 tuổi ăn mặc chỉnh tề (nam áo vét, cà vạt, nữ mặc váy đồng phục) bước vào.

Sau khi kêu nước uống, họ bắt đầu “dợt” lại bài cũ chuẩn bị cho việc tuyển người, mở rộng mạng lưới. Như đã hẹn trước, lúc sau có vài sinh viên bước vào, hỏi han sơ sơ rồi sau đó chia nhiều nhóm nhỏ ngồi rải rác khắp quán cà phê.

Em Cao Thị Thu Dung- sinh viên một trường trên địa bàn này- cho biết, từng là “con mồi” hình thức kinh doanh làm giàu “ảo” này. Họ dùng những lời “có cánh” về công ty để chào mời tham gia.

Khi thấy con mồi chưa thể “cắn câu” thì họ tiếp tục đưa ra mức thu nhập khủng từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng mỗi tháng của những người đã tham gia, sau đó là những tấm ảnh du lịch ở Malaysia, Singapore.

“Một nhân viên bán hàng đa cấp còn khoe với em làm mới hơn 2 năm nhưng nếu đạt doanh số vài tháng nữa công ty tài trợ sang tận Châu Âu du lịch.”- Dung kể lại.

Hình thức khá phổ biến mà các công ty đa cấp thường áp dụng là hợp đồng bán chuỗi sản phẩm do công ty đưa ra.

Sau thời gian đó, nếu khách hàng giới thiệu được thêm người sẽ được công ty “thoái vốn” (trả tiền lại) dần. Trong trường hợp không giới thiệu được người, muốn được thoái vốn khách hàng buộc phải ký tiếp hợp đồng để được tiếp tục là thành viên công ty.

Qua tìm hiểu, để mở rộng mạng lưới, các công ty đa cấp thường đánh vào tâm lý muốn kiếm tiền nhanh, vốn ít. Đặc biệt, với khẩu hiệu “Làm giàu và làm giàu thật nhanh, thật dễ dàng mà không mất công sức”, họ thường đánh vào tâm lý sinh viên, bởi đối tượng này cần tiền, dễ lôi kéo; hay những người lớn tuổi, người ít hiểu biết ở nông thôn, không việc làm ổn định.

Bà Nguyễn Thị Đào (Trà Ôn) tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp tại cơ sở Phụng Quần (Phường 9- TP Vĩnh Long) cho biết, qua lời mời gọi của nhân viên bán hàng đa cấp, bà đã đầu tư hơn 270 triệu đồng mua 28 gói sản phẩm chăm sóc sức khỏe của cơ sở này và được cấp thẻ thành viên mạng lưới bán hàng đa cấp.

Khi được hỏi vì sao đầu tư mua nhiều gói sản phẩm chăm sóc sức khỏe như vậy, bà cho biết: “Hồi đó có người bạn giới thiệu gói sản phẩm chăm sóc sức khỏe, mỗi tháng mỗi có lời. Nó nói hợp đồng 2 năm, nhưng cao lắm là 18 tháng thoái vốn hết, cả vốn lời là ba trăm mấy chục triệu đồng, nhưng bây giờ hoàn toàn không phải vậy”.

Chương trình khóa huấn luyện của Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy có đến 500 người tham dự nhưng không có giấy phép.

 “Chiêu” thu nhập và đi nước ngoài

Để hiểu rõ hơn “chiêu” của các công ty đa cấp đến trực tiếp công ty tên M.W. tại TP Cần Thơ chuyên mua bán các loại thực phẩm chức năng, tôi được một nhân viên tên Huân đưa đi một vòng quanh công ty chỉ những bức ảnh trên tường với những lời giới thiệu: “Đây là công ty của Mỹ đấy!

Vào đây em sẽ được làm việc kiểu Mỹ, kiếm tiền kiểu Mỹ”. Huân mở đầu bằng lời giới thiệu các sản phẩm “tuyệt hảo” có công dụng trị bá bệnh mà chỉ M.W. mới có, như: trà thảo mộc hỗ trợ tuyệt vời cho người bị tim mạch, huyết áp, tiểu đường, làm chậm quá trình lão hóa, giúp trẻ lại nhanh chóng, ngăn ngừa mất trí nhớ,...

Sau đó, Huân xướng hàng loạt tên người tham gia đã làm giàu và chữa hết bệnh nhờ sử dụng sản phẩm công ty. Cứ thế, Huân lần lượt khoe những bức ảnh những chuyến du lịch đến Đức, Nhật Bản cùng gia đình do công ty thưởng sau khi đạt doanh số mua hàng và tuyển được người mới cùng tham gia.

Có thể nhận thấy, các công ty đa cấp thường có chiêu lôi kéo khách hàng rất giống nhau. Họ thường liệt kê hàng loạt những người có thu nhập khủng từ việc kinh doanh đa cấp hay những chuyến du lịch nước ngoài.

Một anh ở TP Vĩnh Long còn cho biết, các công ty đa cấp sẵn sàng bỏ tiền mua vé xe mời tham gia hội thảo ở TP Hồ Chí Minh, cho ngủ khách sạn cao cấp, đầy đủ tiện nghi, “chỉ cần mình chi 7- 8 triệu đồng- họ nói tiền khách sạn nhưng trấn an đừng lo bởi công ty sẽ thoái vốn dần dần”.

Tuy nhiên, theo ngành chức năng, đây chỉ là hình thức lợi dụng kinh doanh đa cấp để đầu tư tài chính, mà chủ yếu là lấy vốn của người góp sau trả thù lao, tiền thưởng, hoa hồng cho người trước. Đây không phải là loại hình mua bán hàng hóa thực thụ. Hàng hóa chỉ là tượng trưng để đối phó cơ quan chức năng.

Còn theo ghi nhận, giá cả các mặt hàng kinh doanh theo phương thức đa cấp đến tay người tiêu dùng rất đắt so với giá sản phẩm cùng loại trên thị trường và cao hơn hàng chục lần so với giá thành dù chất lượng, chức năng tương tự.

Điều đáng nói, dù giá cả cao ngất ngưởng nhưng vẫn có nhiều người mua vượt hơn nhiều lần nhu cầu gia đình với giá trị hàng trăm, thậm chí hàng tỷ đồng.

Thực tế, trước sức hút lớn về lợi nhuận khiến không ít người đánh cược niềm tin lẫn tiền bạc vào kinh doanh đa cấp mà không hề biết rõ, chỉ nghe bạn bè, hàng xóm, người thân xúi giục. Viễn cảnh nuôi hy vọng giàu nhanh chóng chưa thấy, nhưng thực tế đã không ít người tiền mất bệnh mang cũng vì tham gia mạng lưới đa cấp.

>> Kỳ 2: Sập bẫy đa cấp

Bài, ảnh: MINH THẢO