Khắc phục lúa bị ngộ độc hữu cơ

Nông dân cần xử lý rơm rạ kỹ trước vụ lúa tiếp theo.

(VLO) Theo ngành chức năng, nguy cơ ruộng lúa bị ngộ độc hữu cơ từ việc tranh thủ mùa vụ do gieo sạ cập rập có thể dẫn đến tỷ lệ nhiễm bệnh gia tăng. Để cây lúa phát triển tốt, tăng năng suất, tránh bị ngộ độc phèn, ngộ độc hữu cơ, bà con nông dân cần tuân thủ các biện pháp phòng trị kịp thời.

Một số nông dân cho hay, ngộ độc hữu cơ là bệnh gây hại rất lớn đối với sự phát triển của lúa. Nếu không có hướng khắc phục kịp thời thì sẽ làm lụi toàn bộ phần diện tích lúa bị bệnh. Theo đó, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do kỹ thuật canh tác của nông dân.

Trước hết, do đặc điểm của thời vụ, sau khi thu hoạch lúa, bà con gấp rút làm đất, gieo cấy lúa vụ tiếp theo. Rơm rạ, tàn dư hợp chất hữu cơ chưa kịp phân hủy, dẫn đến rơm rạ cày vùi trong điều kiện ngập nước, làm đất, trồng lúa ngay.

Sự phân hủy rơm rạ từ vụ trước sẽ sản sinh độc chất hữu cơ, ảnh hưởng xấu đến quá trình hô hấp và hút dinh dưỡng cho cây. Đặc biệt tổn thương đến bộ rễ.

Theo ngành nông nghiệp, thường là do nông dân sản xuất liên tục trên một thửa ruộng, rơm rạ của vụ trước bị vùi trong đất phân hủy trong điều kiện yếm khí tiết ra các chất độc gây hại cho lúa vụ sau (các chất độc hữu cơ đó là phenolic, hydro sulfic, khí metan, các axit hữu cơ làm tăng độ chua của đất). Ruộng chua, trũng nông dân ít bón vôi để cải tạo đất.

Hoặc do bón phân NPK không cân đối đặc biệt bón thừa đạm nhiều. Ở những ruộng đất nhiễm phèn, tình trạng ngộ độc hữu cơ diễn ra mạnh hơn.

Anh Nguyễn Văn Vũ (TT Cái Nhum, huyện Mang Thít) cho biết: “Do vụ trước tôi sạ gấp nên không xử lý rơm rạ kỹ dẫn đến lúa bị ngộ độc hữu cơ. Cây lúa đẻ nhánh ít, rễ bị thối đen. Mặc dù có bón phân đầy đủ thì lúa vẫn không xanh tốt. Do đó mà năng suất cuối vụ giảm đáng kể”.

Theo ngành nông nghiệp, hiện tượng lúa ngộ độc hữu cơ thường xuất hiện khi lúa từ 15-30 ngày sau sạ, cấy. Ban đầu khi mới phát sinh, ngọn lá có hiện tượng biến vàng đỏ, khô từ chóp lá lan dần xuống dưới, thân yếu ớt. Bệnh nặng số lượng lá vàng đỏ tăng.

Bị vàng đỏ đến 1/3 lá, lúa sinh trưởng kém, cây còi cọc, đẻ nhánh ít. Khi nhổ cây lên có thấy rễ chuyển từ màu trắng- vàng- đen.

Rễ có mùi hôi tanh, không có rễ trắng, rễ mới không phát sinh. Thời gian này dù có bón phân, lúa hấp thụ kém lá lúa vẫn không xanh được. Nếu không có biện pháp khắc phục, lúa sẽ lụi dần và chết.

Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV, nguy cơ ruộng lúa bị ngộ độc hữu cơ từ việc tranh thủ mùa vụ do gieo sạ cập rập có thể dẫn đến tỷ lệ nhiễm bệnh gia tăng.

Để hạn chế và khắc phục hiện tượng ngộ độc hữu cơ trong vụ lúa Thu Đông, theo ông Nguyễn Vĩnh Phúc- Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV, sau khi thu hoạch lúa, cần phải tiến hành các biện pháp phòng chống ngộ độc hữu cơ.

Đối với những diện tích chuẩn bị xuống giống, sau khi đã thu hoạch lúa Hè Thu cần vệ sinh đồng ruộng thật kỹ lúa rài, lúa chét và cỏ dại xung quanh bờ ruộng, xới trục kỹ và phải đảm bảo thời gian cách ly ít nhất 14 ngày.

Đặc biệt những vùng xuống giống lúa Thu Đông không đảm bảo thời gian cách ly cần phải phun nấm trichoderma, bón lót phân lân ngay khi làm đất lần cuối nhằm hạn chế ngộ độc hữu cơ. Xử lý vôi, bơm và tháo nước rửa đất cho những diện tích có nguy cơ ngộ độc hữu cơ cao.

Ở ruộng nước có khả năng rút nước xuống sâu, thì hiện tượng ngộ độc hữu cơ xảy ra ít hơn. Còn ở ruộng cao, sau nhiều năm xới đi xới lại, hình thành tầng đế cày phía dưới không cho nước rút xuống.

Đối với những ruộng này thì cách khắc phục là bơm nước vào ruộng cho rút nước là không hiệu quả. Khi đó nên tiến hành rút nước trên mặt bằng cách đánh rãnh, rút nước càng nhanh cành tốt.

Rút nước có tác dụng loại bỏ chất độc, đất khô ráo, có khe nứt, cho không khí chui xuống dưới, chất độc bay hơi. Một mặt xả bỏ độc tố một mặt bay hơi.

Đối với ruộng lúa bị ngộ độc hữu cơ, nông dân ngừng việc bón phân đạm hoặc NPK, cần đưa nước vào ruộng với mực nước 5-7cm, kết hợp với làm cỏ sục bùn giúp rễ thoáng khí.

Sau 5-7 giờ tháo nước trong ruộng, để khô 2-3 ngày, đưa nước trở lại nhằm rửa bớt độc tố trong quá trình phân hủy rơm rạ tạo ra. Sau đó bón lân và phân chuồng hoai mục.

Cần sử dụng các chất có chức năng giúp lúa hồi phục nhanh, tăng khả năng hút dinh dưỡng. Bón lót đầy đủ và bón thúc sớm.

Nên sử dụng sản phẩm phân bón chuyên dùng cho cây lúa giúp cung cấp đầy đủ và cân đối dinh dưỡng giúp cây lúa phục hồi nhanh, đẻ nhánh khỏe tập trung, tăng khả năng đề kháng, tăng năng suất và chất lượng lúa.

Sau khi kiểm tra thấy cây lúa ra rễ mới (rễ trắng) và lá mới, ruộng lúa xanh nên sử dụng chất kích thích ra rễ, giúp thúc đẩy sự hồi phục và ra nhiều rễ mới. Khi cây lúa phát triển bình thường mới tiến hành bón thúc và chăm sóc bình thường.

Bài, ảnh: NGUYÊN KHANG