Mã số vùng trồng- "Vé thông hành" để xuất khẩu nông sản

Việc thiết lập và cấp mã số vùng trồng (MSVT), cơ sở đóng gói nông sản là yêu cầu bắt buộc của thị trường, nhằm tuân thủ quy định của các nước nhập khẩu về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Ngành nông nghiệp đang tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân, doanh nghiệp trong thiết lập mã số vùng trồng, sản xuất và kinh doanh nông sản.

(VLO) Việc thiết lập và cấp mã số vùng trồng (MSVT), cơ sở đóng gói nông sản là yêu cầu bắt buộc của thị trường, nhằm tuân thủ quy định của các nước nhập khẩu về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Thời gian qua, diện tích vùng trồng cây ăn trái trong tỉnh được cấp MSVT ngày càng nhiều, không chỉ đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng cho xuất khẩu, mà còn hướng đến nền nông nghiệp bền vững.

Nhiều lợi ích cho nông dân

MSVT là mã định danh cho một vùng trồng trọt, nhằm giúp cơ quan chức năng và người tiêu dùng dễ dàng truy xuất nguồn gốc, xác định quy trình sản xuất của nông sản.

Việc mã hóa vùng trồng mang lại nhiều ích lợi thiết thực cho nông dân như: Chuẩn hóa quá trình chăm sóc, quản lý cây trồng, vật nuôi, quản lý được diện tích trồng, đưa ra quy trình chuẩn trong chăm sóc; cảnh báo tình hình dịch bệnh, lên kế hoạch chăm sóc, danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng và ước lượng năng suất…

Từ đó, cây trồng cho năng suất, chất lượng ngon, đồng đều, đáp ứng tiêu chuẩn của những thị trường khó tính nhất. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để sản phẩm nông sản được xuất khẩu theo đường chính ngạch.

Ông Nguyễn Văn Liêm- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp-PTNT, cho biết: MSVT được xem là “tấm vé thông hành” cho nông sản xuất khẩu, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng. Đến tháng 5/2023, toàn tỉnh có 107 vùng trồng được cấp MSVT, nhiều nhất là mặt hàng khoai lang.

Là một trong những HTX cây ăn trái đầu tiên được cấp MSVT từ năm 2015, đến nay, HTX Chôm chôm Bình Hòa Phước (Long Hồ), đã có 36/42ha được cấp MSVT xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, New Zealand. Để được cấp MSVT, 77 nông dân tham gia đều canh tác chôm chôm theo chuẩn GlobalGAP.

Ông Nguyễn Ngọc Nhân- Giám đốc HTX Chôm chôm Bình Hòa Phước, cho biết: Từ khi HTX có MSVT, nông dân tuân thủ ghi chép nhật ký sản xuất, sử dụng phân bón, thuốc BVTV có trong danh mục cho phép.

Trong đó, chủ yếu sử dụng phân bón hữu cơ, sinh học, góp phần đảm bảo chất lượng, tăng năng suất, đảm bảo sức khỏe cho nông dân lẫn môi trường.

“Việc cấp MSVT không chỉ giúp tiêu thụ hàng hóa ổn định hơn, mà còn từng bước chuẩn hóa hoạt động trồng trọt, đáp ứng nhu cầu thị trường. Từ đó, thúc đẩy các chuỗi liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp xuất khẩu, hạn chế rủi ro từ việc cung vượt cầu, được mùa, mất giá.

Thời gian tới, HTX sẽ nhân rộng diện tích có MSVT để tăng sản lượng, đáp ứng nhu cầu thị trường tiêu thụ”- ông Nhân cho biết thêm.

Theo ngành chức năng, việc tuân thủ đúng quy trình sản xuất đã giúp việc quản lý và bảo vệ cây trồng tốt hơn, môi trường được cải thiện, năng suất, chất lượng sản phẩm cũng nâng lên rõ rệt.

MSVT góp phần quan trọng trong tạo dựng niềm tin và khẳng định uy tín của sản phẩm hàng hóa nông nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế.

Việc xây dựng MSVT giúp thay đổi nhận thức, hành động của người dân, doanh nghiệp và cán bộ quản lý tại địa phương về sản xuất nông nghiệp, hướng đến mở rộng quy mô, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm, góp phần xây dựng nền kinh tế nông nghiệp phát triển.

Từng bước khắc phục khó khăn

Theo Sở Nông nghiệp-PTNT, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện MSVT còn gặp nhiều khó khăn.

Cụ thể, yêu cầu về diện tích cho vùng trồng để tham gia thị trường xuất khẩu tối thiểu là 10ha trong khi diện tích canh tác của người dân trong tỉnh rất thấp (trung bình khoảng 0,5ha), vì vậy để thiết lập vùng trồng cần khoảng 50-100 nông dân đồng thuận tham gia.

Do đó, rất khó để chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp kỹ thuật tại vùng trồng đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu.

Song song đó, đối với những loại cây ngắn ngày, nông dân thường xuyên thay đổi cây trồng sau mỗi vụ, không cố định một diện tích cho mỗi loại cây trồng.

Một số vùng trồng là do nông dân vùng khác đến thuê đất để sản xuất trong vài vụ, nên không thể duy trì MSVT đã được cấp. Tiến độ thiết lập MSVT còn chậm so với tiềm năng, quy mô diện tích của từng loại cây trồng tại địa phương.

Cùng với đó, nhận thức của chính quyền địa phương và người dân tại một vài địa phương còn chưa cao, còn trông chờ và giao phó cho cơ quan chuyên môn.

Theo ông Nguyễn Văn Liêm, MSVT và mã số cơ sở đóng gói là 2 tiêu chuẩn rất quan trọng để tham gia xuất khẩu nông sản sang thị trường thế giới. Thời gian qua, ngành nông nghiệp rất quan tâm, xây dựng MSVT, phối hợp với doanh nghiệp xây dựng mã số cơ sở đóng gói để thực hiện tốt khâu xuất khẩu nông sản.

Tuy nhiên, số lượng MSVT được chứng nhận trên thị trường còn hạn chế, nguyên nhân là do sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún; nông dân còn sản xuất theo tập quán cũ.

Đa số nông dân chưa thấy được lợi ích của việc xây dựng và đăng ký MSVT cho nông sản của mình, chưa có thói quen ghi chép nhật ký canh tác và vẫn còn tư tưởng “sản xuất như trước đây vẫn tiêu thụ nông sản được”… đã ảnh hưởng đến việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm và gặp khó khăn trong xây dựng MSVT.

Ông Nguyễn Văn Liêm cho hay: Thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn thiết lập và quản lý MSVT cho nông dân, tổ chức, cá nhân liên quan; giúp nông dân nâng cao nhận thức trong việc “chỉ có xuất khẩu nông sản mới mang lại giá trị kinh tế cao hơn” và đặc biệt là thay đổi tập quán sản xuất, phải liên kết sản xuất theo quy trình kỹ thuật canh tác, ghi chép sổ tay nhật ký sản xuất; tuân thủ các quy định sản xuất, không trồng xen nhiều loại cây trong diện tích thực hiện MSVT...

Song song đó, “cần có sự tham gia liên kết, hình thành các tổ hợp tác, HTX”- ông Nguyễn Văn Liêm nhấn mạnh.

Bài, ảnh: XUÂN TƯƠI- THẢO LY