Kỳ 2: Cứ đuổi, cứ chạy và... vẫn bán

Cô Hai bày nồi xôi tím, cô Sáu sề chuối nướng nếp, chú Tư xe bánh mì, cô Năm với mớ khoai vừa nấu… người qua đường ghé lại mua một ít. Thoáng chốc, các tuyến đường trở nên nhộn nhịp. Chợt đoàn kiểm tra tới, tất cả nháo nhào bưng đồ chạy. Trong khoảnh khắc, đường thông hè thoáng hơn. Nhưng chừng 5- 7 phút sau, đoàn kiểm tra đi qua, việc buôn bán lại đâu vào đấy.

Cô Hai bày nồi xôi tím, cô Sáu sề chuối nướng nếp, chú Tư xe bánh mì, cô Năm với mớ khoai vừa nấu… người qua đường ghé lại mua một ít. Thoáng chốc, các tuyến đường trở nên nhộn nhịp. Chợt đoàn kiểm tra tới, tất cả nháo nhào bưng đồ chạy. Trong khoảnh khắc, đường thông hè thoáng hơn. Nhưng chừng 5- 7 phút sau, đoàn kiểm tra đi qua, việc buôn bán lại đâu vào đấy.

Vỉa hè đường Tô Thị Huỳnh thông thoáng hơn khi có đoàn kiểm tra đi qua.

Những vòng xoay lẩn quẩn

Hầu hết những người bán vỉa hè không nhớ rõ mình đã từng bị đoàn kiểm tra đuổi, tạm giữ đồ đạc, đóng phạt bao nhiêu lần. Họ cho biết, rất sợ đoàn kiểm tra nên phải vừa… bán vừa quan sát, thấy thấp thoáng từ xa là chạy liền. Có người quăng bớt dụng cụ vô hàng rào công viên hoặc thấy nhà ai trống thì “quăng vô đại”.

Chị L. (Phường 1- TP Vĩnh Long) nói:
 
“Tui bán gần chục năm, bị công an đuổi và đóng phạt biết bao nhiêu lần. Tính riêng tháng này, đóng phạt hết 500.000đ”. Cũng ở Phường 1, cô N. buồn bã: “Tui ngồi đây chớ mắt để ở… bến phà. Hễ thấy đội kiểm tra từ xa là túm đồ chạy. Hiện còn bị giữ 2 xe đẩy, đều là xe thuê, tới ngày nhận nhưng chưa có tiền nộp phạt”. Cô cũng cho biết thêm, hiện cô đã thu gọn hơn, không đẩy xe nữa mà chỉ có cái thau và vỉ nướng để “nếu họ tới thì bưng chạy dễ hơn”.

Dì C. than thở: “ Tay già, chân lọng cọng. Bữa nào mấy ổng đi qua một lần còn bán được, chớ đi tới đi lui hoài là khỏi bán. Bán như vầy, trong bụng phập phồng dữ lắm”. Chị L. nói thêm: “Biết mấy anh đó làm theo nhiệm vụ thôi chớ đâu muốn làm khó gì mình. Nhưng đuổi thì đuổi, chạy thì chạy chớ cũng phải… bán”.

Ông Trần Kiến Thức- Phó Đội trưởng Đội Kiểm tra trật tự đô thị TP Vĩnh Long cho biết: Qua thời gian kiểm tra, đã kéo giảm được việc bán buôn lấn chiếm vỉa hè, lòng đường (khoảng 60%). Ý thức người dân đã nâng cao hơn.

Có thể kể đến các tuyến đường thực hiện tốt như Phạm Thái Bường, các tuyến mới như đường Võ Văn Kiệt, Trần Đại Nghĩa. Tuy nhiên, vẫn còn một điểm “nóng”- tái phạm thường xuyên như: 1 Tháng 5, Tô Thị Huỳnh… Đáng nói, một số hộ bị đuổi ở đường này thì chuyển qua đường khác tiếp tục bán.

Nói về việc xử lý vi phạm mua bán lấn chiếm, hầu hết các địa phương đều than “khổ lắm”. Theo ông Trần Kiến Thức, xử lý bán buôn lấn chiếm vỉa hè rất “khó” bởi cốt lõi là người dân có nhu cầu mua bán để mưu sinh.

Một phó chủ tịch UBND phường chia sẻ:

“Chủ trương phải thực hiện nhưng thực tế nếu mình thẳng tay xử lý thì cuộc sống người dân bị ảnh hưởng. Họ khó khăn, không vốn liếng, nhất thời biết chuyển đổi qua ngành nghề gì, lại ra bán lung tung trên đường khác, càng khổ! Nhìn ở một góc khác, nghĩa là mình không hết lòng chăm lo cho dân. Vì vậy, kiểm tra xử lý chủ yếu mang tính tuyên truyền, giáo dục, thậm chí có khi còn nhắc: Đừng bán ở đây, kiếm đường khác có vỉa hè rộng hơn mà bán”.

Và sau đó đã trở về như cũ.

Đường 1 Tháng 5 đi qua khu vực chợ Vĩnh Long hiện còn khoảng 30 hộ thường xuyên mua bán lấn chiếm (trước đây đến 70 hộ). Theo Phó Trưởng Ban Quản lý chợ Vĩnh Long Nguyễn Văn Hải: Tình trạng tái lấn chiếm đã diễn ra hàng chục năm nay. Do mua bán đối với các hộ này là nguồn thu nhập chính, vả lại, chợ hiện chưa có chỗ bố trí các hộ này ổn định.

“Trước đây có sắp xếp các hộ vào đường Nguyễn Công Trứ nhưng trong đó mặt bằng hẹp, không tiện đường. Bán ế, họ lại quay ra ngồi trên lòng đường. Ban Quản lý chợ rất khổ tâm, đặc biệt đối với các hộ tự sản tự tiêu bởi bỏ công nuôi trồng, thu hoạch được mớ rau, con cá mà mang ra chợ không có chỗ bán thì rất tội nghiệp! Do đó, việc sắp xếp chỗ mua bán sao cho ổn định là cấp thiết”.

Ông Nguyễn Văn Dũng- Phó Chủ tịch UBND TP Vĩnh Long nói: Cốt lõi của vấn đề tái phạm có thể phân ra 2 vế: đa số là dân nghèo, cần mua bán để mưu sinh.

Bên cạnh, cũng có trường hợp người mua bán có nhà cặp vỉa hè tận dụng không gian vỉa hè để mở rộng diện tích. Sau thời gian kiểm tra xử lý, đã có những chuyển biến tích cực. Trường hợp người dân có nhà mặt tiền mua bán lấn chiếm đã khắc phục tốt. Còn những hộ không có nhà mặt tiền ra vỉa hè bán thức ăn, nước uống… thì rất khó vì mua bán là nhu cầu chính đáng, là nguồn sống của người dân.

(Mời xem tiếp trên chuyên trang Đời sống đô thị số tới)

Bài, ảnh: TUYẾT HIỀN