Để tháo gỡ khó khăn này, Thủ tướng Chính phủ đã có một số chính sách cấp bách hỗ trợ cho ngành cá tra. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra xác minh việc vay vốn của các hộ và doanh nghiệp nuôi, chế biến cá tra từ các ngân hàng thương mại nhà nước năm 2012 cho thấy vốn vay ngân hàng vẫn khó tiếp cận.
Dù có nhiều chính sách ưu đãi nhưng ngành cá tra vẫn khó tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng.
Thời gian qua, ngành hàng cá tra gặp nhiều khó khăn, nhất là thiếu vốn sản xuất khiến người nuôi cá và doanh nghiệp chế biến thủy sản rơi vào cảnh hoạt động cầm chừng, thậm chí phá sản.
Để tháo gỡ khó khăn này, Thủ tướng Chính phủ đã có một số chính sách cấp bách hỗ trợ cho ngành cá tra. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra xác minh việc vay vốn của các hộ và doanh nghiệp nuôi, chế biến cá tra từ các ngân hàng thương mại nhà nước năm 2012 cho thấy vốn vay ngân hàng vẫn khó tiếp cận.
Vay vốn còn rất khó
Bộ Nông nghiệp- PTNT cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, Bộ Nông nghiệp- PTNT đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thành lập đoàn kiểm tra xác minh việc vay vốn của các hộ và doanh nghiệp nuôi, chế biến cá tra từ các ngân hàng thương mại nhà nước năm 2012 tại các tỉnh trọng điểm của ngành cá tra (An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ), đặc biệt là sau khi có Công văn số 1149/TTg-KTN ngày 8/8/2012 của Thủ tướng Chính phủ về các chính sách cấp bách hỗ trợ chăn nuôi và thủy sản.
Kết quả khảo sát của đoàn kiểm tra tại HTX Thủy sản Châu Phú (xã Vĩnh Thạnh Trung, Châu Phú, An Giang) cho thấy, hiện tại tất cả các xã viên HTX đều phải vay vốn nuôi cá từ nhiều ngân hàng khác nhau như: Ngân hàng Nông nghiệp- PTNT, Ngân hàng Công thương, Ngân hàng Thương mại CP Sài Gòn...
Tuy nhiên, sau khi có Công văn 1149, người nuôi cá vẫn rất khó tiếp cận được nguồn vốn vay, chỉ có một số hộ được vay vốn Ngân hàng Nông nghiệp- PTNT với lãi suất thấp do không còn tài sản để vay mới.
Với những hộ này, hạn mức vay cũng rất thấp vì đất thế chấp là đất nông nghiệp với khung giá đất đã cũ (2009), chưa được áp dụng khung giá riêng với đàn cá và hệ thống ao nuôi (do vướng Thông tư số 17/2009/TT-BTNMT quy định về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền trên đất chưa phân định rạch ròi 2 loại đất nông nghiệp và thủy sản).
Dù lãi suất đối với người nuôi cá tra tại Ngân hàng Nông nghiệp- PTNT đã giảm nhưng cũng ở mức 12%/năm (không được hưởng mức 11%/năm do các hộ nuôi cá bị xếp loại nợ nhóm 3, 4). Tuy nhiên, lãi vay từ các ngân hàng khác vẫn ở mức cao vì chưa được điều chỉnh nhưng người dân khó chuyển sang vay vốn từ Ngân hàng Nông nghiệp- PTNT.
Kết quả xác minh cũng cho thấy ,13 xã viên HTX được vay vốn thời điểm sau tháng 8/2012 với mức từ 300 triệu đến 3 tỷ đồng, nhưng hầu hết không phải là vay mới để đầu tư vào nuôi cá mà là Ngân hàng Nông nghiệp- PTNT thực hiện đáo hạn và gia hạn nợ cũ. Người dân cũng không vay tiền từ các ngân hàng khác trong nhóm 5 ngân hàng theo Công văn 1149.
Tại các công ty đang gặp khó khăn nhất hiện nay là Công ty Thuận An, Công ty Việt An, Cty Việt Ngư, kết quả kiểm tra cho thấy các công ty luôn trong tình trạng thiếu vốn sản xuất. Hiện nay, các công ty vẫn đang được vay vốn từ các ngân hàng nhưng lượng vốn vay này chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu sản xuất do hết tài sản thế chấp, hạn mức vay còn thấp.
Các doanh nghiệp kiến nghị về tài sản đảm bảo là hàng tồn kho cần được đánh giá lại cao hơn. Có doanh nghiệp đề nghị giảm phần chiết khấu. Chẳng hạn, trước đây Công ty Thuận An được vay 300 tỷ đồng, chiết khấu 0,4 triệu USD thì hiện nay phải chiết khấu lên tới 2 triệu USD, như vậy thực tế vốn vay doanh nghiệp được sử dụng đã giảm đi 1,6 triệu USD.
Lãi suất vay tại Ngân hàng Nông nghiệp- PTNT đã chuyển về mức 11%/năm, tuy nhiên vay vốn tại ngân hàng này đòi hỏi thủ tục phức tạp hơn và hạn mức được vay thấp hơn các ngân hàng khác.
Kết quả làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh An Giang cho thấy, năm 2012, các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều khó khăn, trong đó có vấn đề khó tiếp cận vốn từ chính sách của Chính phủ, hạn mức tín dụng giảm do ngân hàng cũng đang khó khăn. Các hộ nuôi cá thể thiếu vốn tự có và tài sản thế chấp để làm đối ứng và thế chấp vay vốn tại ngân hàng.
Một số hộ nuôi phản ánh thủ tục vay vốn tại các ngân hàng hết sức phức tạp. Đối với các doanh nghiệp chế biến phần lớn dựa vào vốn vay từ các ngân hàng tín dụng. Nhưng do tăng trưởng thấp nên hạn mức cho vay của ngân hàng không tăng, đặc biệt có doanh nghiệp bị hạ hạn mức cho vay. Số hộ được vay vốn mới với lãi suất dưới 11%/năm là rất ít dù nhu cầu vay vốn của người dân để duy trì sản xuất là rất lớn.
Cần tăng thời hạn, hạn mức vay
Từ kết quả khảo sát như trên, Bộ Nông nghiệp- PTNT nhận định, mặc dù trong năm 2012, tổng dư nợ cho vay nuôi trồng, chế biến xuất khẩu cá tra của các tổ chức tín dụng trong khu vực ĐBSCL đạt 22.777,5 tỷ đồng, so với cuối năm 2011 doanh số tăng 16,5%, số dư tăng 25% nhưng người nuôi và doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận với nguồn vốn vay từ ngân hàng.
Nguyên nhân là do người nuôi và doanh nghiệp không còn tài sản thế chấp để vay mới. Trong khi đó các ngân hàng không hạ điều kiện cho vay (ở Đồng Tháp, số hộ nuôi có hiệu quả được ngân hàng đầu tư vốn năm 2012 chỉ là 885 hộ trong tổng số 1.647 hộ).
Thời gian cho vay chưa phù hợp với chu kỳ sản xuất do thực tế các ngân hàng chỉ cho vay trong thời gian 4 tháng trong khi chu kỳ sản xuất 8- 12 tháng.
Điều này đã làm tăng doanh số cho vay của các ngân hàng so với nhu cầu vốn để đầu tư thực tế cho nuôi, thu mua và chế biến cá tra. Đây là một trong những nguyên nhân làm phát sinh các thủ tục, tăng chi phí đối với các ngân hàng vì người vay đến kỳ đáo hạn phải trả nợ cũ rồi mới làm khế ước vay mới.
Để hoàn thành mục tiêu, kế hoạch trong năm 2013, hướng tới sản xuất tiêu thụ cá tra phát triển bền vững, Bộ Nông nghiệp- PTNT đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét điều chỉnh lại thời hạn vay nuôi cá tra (cho vay theo chu kỳ nuôi cá 8- 12 tháng), cơ cấu lại nợ, tăng hạn mức cho vay trên cơ sở xem xét sửa đổi bổ sung giá trị cá trong ao và hạ tầng ao nuôi vào căn cứ tính hạn mức cho vay, tiếp tục chỉ đạo hệ thống ngân hàng triển khai cho vay theo tinh thần Văn bản 1149/TTg-KTN.
Nghiên cứu sửa đổi Nghị định 41/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010 về chính sách tín dụng phục vụ nông nghiệp và phát triển nông thôn.
Đồng thời, đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường sửa đổi, bổ sung Thông tư số 17/2009/TT-BTNMT quy định về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền trên đất. Đề nghị xem xét xác định giá trị giữa đất trồng lúa và đất, mặt nước nuôi trồng thủy sản thành 2 đối tượng riêng biệt, trên cơ sở giá trị đầu tư để phục vụ nuôi trồng thủy sản.
Bài, ảnh: THÀNH CÔNG
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin