Mua lúa tạm trữ chậm, nông dân chịu thiệt

Tại hội nghị bàn về sản xuất, tiêu thụ lúa và thủy sản vùng ĐBSCL vào sáng 27/2/2013 tại Đồng Tháp, nhiều địa phương cho rằng quyết định mua tạm trữ của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) quá chậm khiến nhiều nông dân phải chịu thiệt vì bán lúa với giá rẻ.

Mua lúa tạm trữ chậm, nông dân chịu thiệt. Trong ảnh: Nông dân ở An Giang bán lúa ngày 20/2/2013 giá 4.300 đ/kg.

Hết lúa mới mua tạm trữ

Ông Trương Thanh Phong- Chủ tịch VFA giải thích: Trước tết, ĐBSCL thu hoạch chưa tới 13% diện tích, sản lượng chưa nhiều nên VFA không kiến nghị Chính phủ mua tạm trữ mà chờ đến thời điểm sau tết.

Phản bác với lý do này, ông Lê Minh Hoan- Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp thông tin, chỉ riêng Đồng Tháp trước tết đã thu hoạch được hơn 60% diện tích lúa Đông Xuân và đến thời điểm có quyết định mua tạm trữ là 80%. “Nhiều nông dân phải chấp nhận bán lúa tươi với giá rẻ để có tiền ăn tết, nên bình quân mỗi ký lúa nông dân phải mất đến vài trăm đồng”- ông Lê Minh Hoan bức xúc.

Đồng ý kiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Huỳnh Thế Năng nói: “Hầu hết các doanh nghiệp đều chờ công bố quyết định mua tạm trữ mới triển khai thu mua, nên nhiều nông dân thu hoạch xong muốn bán lúa thời điểm đó cũng không phải dễ”.

Một đại biểu tỉnh Kiên Giang cho biết: Thời điểm VFA mua lúa tạm trữ thì nông dân ở địa phương gần như hết lúa để bán. Bởi trước tết, họ neo lúa ngoài đồng chờ quyết định mua tạm trữ của Chính phủ, dự đoán giá lúa sẽ tăng. Tuy nhiên, quyết định này lại kéo dài đến sau tết nên nhiều nơi nông dân buộc phải vừa thu hoạch lúa vừa ăn tết vì không thể đợi, bởi ngoài đồng lúa đã chín rục!

Cần rút kinh nghiệm

Nông dân kiến nghị những vụ tới cần triển khai mua lúa tạm trữ sớm hơn.

Theo VFA, sau khi triển khai tạm trữ, hiện giá lúa trên thị trường đã tăng nhẹ so với đầu vụ, bình quân lúa tươi ngoài đồng tăng từ 150- 200 đ/kg, khoảng 4.400 đ/kg đối với lúa thường và 4.600- 5.300 đ/kg đối với lúa chất lượng cao.

Đến ngày 27/2 các doanh nghiệp đã mua 211.844 tấn lúa, đạt 21% chỉ tiêu giao. Dự kiến đến cuối tháng 3/2013, các doanh nghiệp sẽ hoàn thành mua 1 triệu tấn quy gạo theo chỉ đạo của Chính phủ.

Nhiều đại biểu cho rằng, triển khai mua tạm trữ thời điểm trước Tết Nguyên đán là phù hợp nhất.

Ông Trương Thanh Phong cho biết: Giá thu mua lúa tạm trữ hiện phù hợp với giá thị trường thế giới. Đến nay đã ký hợp đồng xuất khẩu được 2,3 triệu tấn gạo, cộng với hợp đồng 600.000 tấn chưa giao của năm 2012, nhưng khả năng những tháng cuối năm thị trường mới sôi động.

Thị trường Trung Quốc khá tiềm năng, có đến 60% sản lượng xuất khẩu gạo đã được ký kết nhưng cũng đầy rủi ro bởi khả năng hủy cũng rất cao. Trong khi đó, một số thị trường truyền thống như Philippines, Pakistan vẫn chưa có chủ trương nhập gạo. “Hiện Thái Lan còn tồn lượng gạo khá lớn và chưa biết họ bán lúc nào.

Tuy nhiên, giá thu mua dự báo sẽ không thấp hơn giá hiện tại cho đến vụ Hè Thu”- ông Trương Thanh Phong khẳng định.

Ông Huỳnh Thế Năng cho rằng, đã đến lúc phải thay đổi phương thức tạm trữ theo hướng linh hoạt. “Nên chăng cũng cần nghiên cứu cách tạm trữ theo dạng gửi lúa cho doanh nghiệp như Công ty CP Bảo vệ thực vật An Giang đang áp dụng khá hiệu quả tại các cánh đồng mẫu lớn những năm qua để nhân rộng thời gian tới”.

Ông Huỳnh Văn Thòn- Tổng Giám đốc Công ty CP Bảo vệ thực vật An Giang kiến nghị: Cần xóa bỏ cách mua tạm trữ như hiện nay mà nên đầu tư mạnh hơn vào công sấy lúa, bởi hiện khâu này ở ĐBSCL còn khá yếu.

“Thực tế nhiều năm qua, doanh nghiệp đầu tư vùng nguyên liệu, lò sấy và cho nông dân mượn kho chứa lúa chờ giá nên phần lớn nông dân đều hưởng lợi và chất lượng hạt gạo cũng nâng lên đáng kể”- ông Huỳnh Văn Thòn cho biết.

Đánh giá cao việc mua tạm trữ, nhưng Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đề nghị các cơ quan tham mưu cần rút kinh nghiệm, việc tạm trữ phải triển khai sớm đúng tiến độ, đúng mục tiêu, số lượng, giá sàn thu mua phù hợp,…

Ngân hàng Nhà nước cần tạo điều kiện thông thoáng, giải ngân thuận lợi cho thương nhân thực hiện thu mua lúa, gạo tạm trữ đúng chủ trương. Về xuất khẩu, bên cạnh việc củng cố, duy trì thị trường cũ phải tìm thị trường mới; đồng thời, tăng cường kiểm tra đôn đốc các thương nhân đẩy nhanh tiến độ thu mua tạm trữ theo kế hoạch.

Bài, ảnh: TRUNG THÀNH