Xuất khẩu gạo gặp khó: Sức ép từ “đàn chị” Thái Lan

Giữ vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo, song VN đang có nguy cợ bị chính “đàn chị” Thái Lan o ép thị trường khi quyết định xả hàng ồ ạt do lo ngại nguồn cung tăng đột biến thời gian tới.

Giữ vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo, song VN đang có nguy cợ bị chính “đàn chị” Thái Lan o ép thị trường khi quyết định xả hàng ồ ạt do lo ngại nguồn cung tăng đột biến thời gian tới.

Giá gạo 5% tấm xuất khẩu chỉ còn 420USD/tấn. Ảnh: Duy Khương

Giá giảm dù kim ngạch cao... kỷ lục

Liên tục trong nhiều tháng qua, giá gạo XK nước ta giảm mạnh dù kim ngạch ở mức kỷ lục so với các năm trước. Theo Hiệp hội Lương thực VN (VFA), trong tháng 5, kim ngạch XK gạo đạt gần 790.000 tấn - cao kỷ lục kể từ tháng 1.2010 và cao hơn 12% so với cùng kỳ năm trước. Tổng lượng gạo XK 5 tháng đầu năm đạt 2,5 triệu tấn, giá trị trên 1,1 tỉ USD. Tuy nhiên, giá XK gạo trung bình các tháng đầu năm nay lại thấp hơn so với năm 2011 và liên tục giảm mạnh thời gian qua. Tại Cần Thơ - địa phương sản xuất và XK lúa gạo lớn nhất cả nước - giá gạo XK giảm hơn 30% so cùng kỳ với khoảng 136 triệu USD. Sản lượng gạo XK chỉ tăng 0,5% so với tháng trước với 80.000 tấn. Hiện tiêu thụ lúa gạo tại ĐBSCL rơi vào tình cảnh ảm đạm, giá lúa rớt thêm 100 - 200đ/kg so với tuần trước. Cụ thể, lúa IR 50404 tươi 3.900 - 4.100đ/kg, lúa khô 4.900 - 5.000đ/kg. Giá gạo XK 5% tấm theo đó giảm xuống còn 420USD/tấn so với mức 425USD/tấn một tuần trước đó. Gạo 25% tấm cũng giảm xuống 380 - 390USD/tấn, từ 385 -390USD/tấn.

Ông Phạm Văn Bảy - Phó Chủ tịch VFA - cho biết, giá gạo XK giảm do nguồn cung thị trường Châu Á đột ngột tăng mạnh, trong đó Thái Lan sẽ tung gạo dự trữ trong ba tuần tới. Lượng gạo dự kiến sẽ được xả từ 300.000 - 500.000 tấn. Điều đáng nói là nước này đang thương lượng với chính phủ một số nước, trong đó có Indonesia và Bangladesh - hai thị trường nhập gạo chủ lực của VN. “Nếu Thái Lan ồ ạt bán gạo, trong khi nhu cầu tiêu thụ toàn thế giới dự báo giảm 1,5 triệu tấn thì nguồn cũng sẽ càng lớn, nhà nhập khẩu theo đó nắm quyền quyết định giá bán, ép giá thấp có lợi nhất cho họ, trong đó có VN bởi gạo Thái Lan luôn hơn hẳn VN về chất lượng” - ông Bảy nói.

Không nên lo lắng!

Ông Phạm Văn Bảy đã khẳng định như vậy trước lo ngại Thái Lan sẽ gây sức ép cho VN, khiến giá gạo sẽ tiếp tục giảm trong tháng tới. Theo ông Bảy, Thái Lan sẽ đàm phán với Chính phủ Indonesia, Bangladesh theo dạng hợp đồng tập trung nên không ảnh hưởng nhiều đến XK gạo nước ta. Hơn nữa, giá bán gạo 5% của Thái Lan luôn ở mức cao hơn giá VN (khoảng 590USD/tấn) do chất lượng cao hơn, nên thị trường VN đang khai thác bấy lâu nay vẫn giữ nguyên. Thừa nhận có sức ép từ Thái Lan, song ông Bảy khẳng định các hợp đồng mua bán vẫn được tiến hành theo ký kết trước đó. Mới đây, TCty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2) xác nhận trúng thầu 100.000 tấn gạo 25% tấm XK sang Philippines với giá 400USD/tấn - cao hơn mức sàn đang rớt giá hiện nay là 390USD/tấn. Nhiều khả năng Vinafood 2 sẽ trúng thêm gói 20.000 tấn gạo do Philippines kết nối với các đối tác khác.

Tuy nhiên, nhiều DN lo ngại, cứ đà giảm giá này và nếu giá XK xuống 400USD/tấn loại gạo 5% tấm, giá lúa trong nước chắc chắn sẽ dưới 5.000đ/kg, gạo xuất đi cũng chỉ có lỗ. Một DN tại Tiền Giang cho hay, khách hàng Trung Quốc liên tục hủy hợp đồng kể từ đầu năm đến nay khiến DN buộc phải giảm giá lúa hàng hóa. Chưa kể “đối thủ” cạnh trạnh gạo cấp thấp của nước ta là Ấn Độ cũng đang trong giai đoạn chính vụ, nguồn cung dồi dào nên việc cạnh tranh thị trường hứa hẹn sẽ diễn ra quyết liệt trong những tháng tới. Trước tình hình này, trước mắt VFA đã gửi công văn đến Bộ NNPTNT, Bộ Tài chính về tình hình thu hoạch, giá cả cũng như tiêu thụ lúa hè thu tháng 6 -7 tới. VFA kiến nghị ba vấn đề là sớm công bố giá thành sản xuất lúa hè thu 2012, tiếp tục gia hạn vốn vay mua 1 triệu tấn gạo tạm trữ vụ đông xuân của 98 DN theo lãi suất thỏa thuận (hiện còn khoảng 900.000 tấn) và cần sớm có chính sách về việc tiêu thụ lúa hè thu.

Theo LĐO