ĐỔI MỚI SÁNG TẠO:

Động lực chiến lược giúp Việt Nam bứt phá trong chu kỳ phát triển mới

Đảng và Nhà nước ta xác định cùng với khoa học công nghệ (KHCN) và chuyển đổi số (CĐS), đổi mới sáng tạo (ĐMST) là động lực chiến lược giúp Việt Nam bứt phá trong chu kỳ phát triển mới. 

Sinh viên Trường ĐH Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội) thực hành tại phòng thí nghiệm.

Hiểu rõ về đổi mới sáng tạo

Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng nhận định: ĐMST là thúc đẩy đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp để tăng năng suất lao động, chủ yếu là thông qua cơ chế vay ưu đãi, giảm thuế; thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo các mô hình kinh doanh mới, công nghệ mới thì chủ yếu thông qua quỹ đầu tư mạo hiểm và cơ chế sandbox.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ rõ, phân bổ nguồn lực KHCN cho các cơ sở nghiên cứu phải dựa trên hiệu quả. Một số quốc gia lượng hóa cụ thể, CĐS đóng góp 1% tăng trưởng GDP, ĐMST đóng góp 1% và KHCN đóng góp 1%, đầu tư 3% ngân sách nhà nước cho KHCN, ĐMST và CĐS thì phải tạo ra 3% tăng trưởng GDP.

Mặc dù nhận thức rõ tầm quan trọng của ĐMST, nhưng nhiều chuyên gia cũng nêu rõ, những năm qua, lĩnh vực này vẫn tồn tại mặt hạn chế như thiếu cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy ĐMST trong một số lĩnh vực quan trọng, mới nổi trong kinh doanh, công nghệ,… Các cơ chế, chính sách chưa phù hợp để phát triển hệ sinh thái ĐMST.

Theo TS Võ Trí Thành- Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, chuyên gia kinh tế, những năm gần đây, ĐMST tại Việt Nam còn chậm do nhiều yếu tố khách quan. Muốn thay đổi cách thức phát triển, thay đổi mô hình tăng trưởng, Việt Nam cần dựa nhiều hơn vào ĐMST, tăng năng suất lao động.

Ông cũng cho rằng, trước kia trong hệ sinh thái ĐMST gồm Nhà nước, viện, trường và doanh nghiệp, trong đó Nhà nước là trung tâm của ĐMST. Giờ đây, doanh nghiệp phải là trung tâm của ĐMST quốc gia.

Hoàn thiện chính sách về đổi mới sáng tạo

Cục trưởng ĐMST (Bộ KH-CN) Nguyễn Mai Dương chia sẻ, trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, ĐMST không còn là một lựa chọn mà trở thành yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia, Bộ KH-CN đang gấp rút hoàn thiện Dự thảo sửa đổi Luật KHCN và ĐMST với nhiều cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy mạnh mẽ ĐMST. Trong đó đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước về KHCN, ĐMST; CĐS trong hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, lấy doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống ĐMST quốc gia.

Cùng với đó là đơn giản hóa quy trình, thủ tục, đẩy mạnh CĐS trong hoạt động nghiên cứu, phát triển KHCN và ĐMST, nhất là trong quản lý nhà nước, nâng cao tính minh bạch, đạo đức và liêm chính trong hoạt động KHCN. 
Với sự hội tụ của công nghệ AI và bán dẫn, Việt Nam đang đứng trước một chu kỳ cơ hội mới, nơi KHCN, ĐMST không chỉ là động lực phát triển, là chìa khóa giúp đất nước bứt phá, phát triển mạnh mẽ trên bản đồ công nghệ toàn cầu.

Giám đốc Trung tâm ĐMST quốc gia Vũ Quốc Huy, khẳng định: “Việt Nam khuyến khích các đối tác, tập đoàn toàn cầu tiếp tục khám phá cơ hội đầu tư vào ĐMST tại Việt Nam, Chính phủ Việt Nam cam kết tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư, doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực ĐMST”.

VY ANH (theo TTXVN)