Cải tạo chung cư cũ: ĐBQH đề xuất không nên quy định "cứng" mức bồi thường gấp 2 lần

Nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị hoàn thiện cơ chế đặc thù cho Thủ đô Hà Nội, trong đó nhấn mạnh không nên quy định mức bồi thường gấp 2 lần khi cải tạo chung cư cũ. Theo các đại biểu, cơ chế phải minh bạch, phù hợp thực tiễn, bảo đảm hài hòa lợi ích và tránh phát sinh tiêu cực trong quá trình thực hiện.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn Hà Nội) bày tỏ sự nhất trí cao với việc ban hành Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô. Bà cho rằng, đây là yêu cầu khách quan và kịp thời nhằm tháo gỡ những khó khăn đã kéo dài trong quá trình triển khai các dự án lớn của Thủ đô.

Bà nhấn mạnh, Hà Nội đang cùng lúc xử lý nhiều nhiệm vụ nặng nề như phát triển hạ tầng, giảm ùn tắc, chống ngập, xử lý ô nhiễm, chỉnh trang và tái thiết đô thị trong điều kiện không gian hạn chế, dân số đông và nhu cầu phát triển ngày càng tăng. Tuy nhiên, nhiều dự án quan trọng vẫn chậm do vướng mắc về thủ tục đầu tư, quy hoạch chồng chéo, giải phóng mặt bằng phức tạp và cơ chế huy động nguồn lực còn hạn chế.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn Hà Nội)

Theo đại biểu Lan, nếu tiếp tục áp dụng hoàn toàn các cơ chế thông thường thì khó tạo được chuyển biến rõ rệt. Việc ban hành Nghị quyết thí điểm là hướng đi phù hợp, vừa tháo gỡ điểm nghẽn trước mắt, vừa giúp kiểm nghiệm, hoàn thiện thể chế cho giai đoạn tiếp theo. Bà đánh giá cao tính đột phá nhưng chặt chẽ của dự thảo, mạnh dạn phân cấp, phân quyền cho chính quyền đô thị để rút ngắn quy trình, nâng cao trách nhiệm và tính chủ động. “Dự thảo thể hiện rõ tinh thần lấy người dân làm trung tâm thông qua các cơ chế bồi thường, hỗ trợ tái định cư cao hơn quy định chung. Đồng thời nhấn mạnh yêu cầu công khai minh bạch phòng chống tham nhũng, lợi ích nhóm trong quá trình tổ chức thực hiện”, đại biểu Lan nói.  

Cũng góp ý vào Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng, để Hà Nội trở thành Thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại và ngang tầm với các thủ đô tiên tiến trên thế giới, nhiều đại dự án then chốt phải được ưu tiên triển khai đồng bộ trong thời gian tới. Đó là mạng lưới đường sắt đô thị; cải tạo, chỉnh trang khu vực đô thị trung tâm; phát triển hai bên sông Hồng thành trục cảnh quan, không gian văn hóa - du lịch, cùng các công trình xử lý ô nhiễm và chống ngập.

Đại biểu Cường cũng nhất trí với quy định tại Điều 10 về các biện pháp cải tạo, chỉnh trang và tái thiết khu vực đô thị khi có trên 75% chủ sở hữu nhà và người sử dụng 75% diện tích đất trong khu vực đồng thuận.

Đại biểu Cường khẳng định: “Nếu như không có cơ chế này thì chúng ta không thể nào cải tạo được các khu chung cư cũ xuống thấp. Những khu dân cư mà đang xây dựng lộn xộn mất an toàn rất nguy nguy hiểm trong cháy nổ hiện nay. Cơ chế này sẽ cho phép thực hiện cải tạo tổng thể các khu vực chung cư cũ nhà thấp tầng đan xen thành những khu đô thị văn minh hiện đại phát triển không gian trên cao là nơi ở, toàn bộ không gian ngầm dưới mặt đất sẽ là không gian dịch vụ và giao thông ngầm và không gian trên mặt đất mặt đất dành cho cây xanh và không gian công trình công cộng theo mô hình TOD”.

Song đại biểu Cường nêu quan điểm: “Không nên quy định mức bồi thường gấp 2 lần so với mức quy định. Bởi lẽ mức quy định bao nhiêu là do Thành phố tự quyết định theo hệ số K ở từng vị trí nhân với bảng giá đất. Nếu muốn bồi thường bao nhiêu lần thì Thành phố tự quyết định hệ số K bằng bấy nhiêu lần. Hơn nữa, Luật thủ đô cũng đã quy định Thành phố tự quyết định chính sách bồi thường, hỗ trợ cho người dân khi cải tạo chỉnh trang đô thị. Ví dụ không thu hồi nhà của người dân trong khu vực phố cổ nhưng vẫn hỗ trợ chỗ ở mới để họ chuyển chức năng nhà ở phố cổ sang kinh doanh dịch vụ”.

Theo đại biểu Lê Hữu Chí (đoàn Khánh Hòa) đánh giá, các cơ chế này mang tính đột phá, tác động rộng và ảnh hưởng lớn đến nhiều lĩnh vực quan trọng. Tuy nhiên, để tránh chồng chéo, xung đột pháp luật, nghị quyết cần được rà soát kỹ, chỉ quy định các cơ chế thật sự cần thiết, thuộc thẩm quyền của Quốc hội và chưa được pháp luật hiện hành điều chỉnh. Các chính sách phải có trọng tâm, phù hợp nguồn lực và yêu cầu phát triển của Hà Nội, đồng thời bảo đảm tuân thủ Hiến pháp năm 2013 và các cam kết quốc tế Việt Nam tham gia.

Đại biểu nêu quan điểm, đề nghị Quốc hội thông qua Nghị quyết nếu các cơ chế được triển khai đúng đối tượng, đúng mục tiêu, công khai, minh bạch, bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân, Nhà nước và doanh nghiệp không để xảy ra thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm. Bởi lẽ, Nghị quyết sẽ tạo hành lang pháp lý thuận lợi, tăng tính chủ động và linh hoạt cho Hà Nội trong 5 năm tới, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu thiếu kiểm soát và giám sát hiệu quả.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ và Hà Nội cần đánh giá kỹ tác động của từng cơ chế, xác định rõ các kẽ hở có thể dẫn đến tiêu cực, ban hành quy định về trách nhiệm từng cấp, từng ngành, nhất là người đứng đầu, trong lãnh đạo, chỉ đạo và kiểm tra. Đồng thời xây dựng quy trình chặt chẽ để kiểm soát quyền lực, phòng ngừa rủi ro, bảo đảm an ninh trật tự, và xử lý nghiêm mọi hành vi trục lợi, tham nhũng hoặc thiếu trách nhiệm gây thiệt hại cho Nhà nước và người dân.

Đại biểu Hà Sĩ Đồng (Đoàn Quảng Trị)

Đồng quan điểm này, đại biểu Hà Sĩ Đồng (đoàn Quảng Trị) cho rằng, đề nghị bổ sung các điều kiện chặt chẽ hơn, bắt buộc có đánh giá năng lực tài chính, kinh nghiệm bởi tư vấn độc lập, công khai toàn bộ lý do áp dụng cơ chế đặc biệt và quy định trách nhiệm cá nhân người đứng đầu nếu chỉ định gây thiệt hại ngân sách. Trường hợp đặc biệt cấp bách cần có tiêu chí rõ ràng để dễ kiểm soát.

Về thu hồi đất, đại biểu Đồng cho rằng, bồi thường tái định cư theo quy định hệ số bồi thường gấp hai lần là hướng tích cực tạo đồng thuận người dân. "Nhưng việc mở rộng thu hồi đất và tạm giao đất cần được đánh giá tác động xã hội, ngân sách pháp lý đầy đủ vì rất nhạy cảm liên quan đến quyền lợi của người sử dụng đất", đại biểu cho hay.

Theo vov.vn