Dự thảo văn kiện ĐH XIV của Đảng: Kiểm soát quyền lực, chống tham nhũng từ gốc

Các chuyên gia nhận định, Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV có bước đột phá mạnh trong phòng, chống tham nhũng, thể hiện quyết tâm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh từ gốc.

Góp ý vào Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, TS. Nguyễn Hữu Luận, Giảng viên cao cấp Học viện Hành chính và Quản trị công (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh), đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng được thể hiện toàn diện, mạnh mẽ, mang nhiều điểm mới đột phá, cho thấy quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.

TS. Nguyễn Hữu Luận: Văn kiện thay đổi tư duy phòng chống tham nhũng.

TS. Nguyễn Hữu Luận nhận định, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đánh giá rất cao công tác phòng, chống tham nhũng và tiêu cực, thể hiện sự kiên quyết, kiên trì, không ngừng nghỉ với tinh thần “cách mạng tấn công”.

Dự thảo khẳng định, tham nhũng, tiêu cực là nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ, từ đó xác định phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ thường xuyên, đặc biệt quan trọng của toàn Đảng và cả hệ thống chính trị.

Văn kiện thể hiện bước phát triển mới khi nhấn mạnh phương châm “4 không”: không thể, không dám, không muốn, không cần tham nhũng, coi đây là nội dung cốt lõi để chuyển từ răn đe sang phòng ngừa và xây dựng văn hóa liêm chính.

Bên cạnh đó, văn kiện cũng nhìn nhận rõ những kết quả và hạn chế trong phòng, chống tham nhũng thời gian qua, bước đầu lấy lại niềm tin của nhân dân. Tuy nhiên, TS. Luận cho rằng, dự thảo cần đánh giá thẳng thắn, sát thực hơn, nhất là đối với tình trạng tham nhũng xảy ra ở các cơ quan Trung ương và cấp tỉnh thời gian gần đây.

Tư duy mới: Lấy phòng ngừa làm trọng tâm

Theo TS. Nguyễn Hữu Luận, so với các nhiệm kỳ trước, dự thảo văn kiện lần này có nhiều đổi mới trong tư duy PCTN chuyển trọng tâm sang phòng ngừa mang tính căn cơ, lâu dài thay vì tập trung vào xử lý.

Khẳng định tham nhũng, tiêu cực là “giặc nội xâm” với mức độ nguy hiểm đe dọa sự tồn vong của chế độ. Đã đề cao xây dựng văn hóa liêm chính, tiết kiệm, coi đây là giải pháp gốc rễ để ngăn ngừa tham nhũng. Gắn kết phòng, chống tham nhũng - chống tiêu cực - chống lãng phí trong một chỉnh thể thống nhất, bởi tiêu cực là mầm mống phát sinh tham nhũng. Mở rộng phạm vi phòng, chống tham nhũng sang khu vực tư, phù hợp thông lệ quốc tế, ngăn chặn “liên minh lợi ích” giữa khu vực công - tư.

“Những đổi mới này cho thấy sự chuyển dịch rõ rệt từ tập trung xử lý sang xây dựng cơ chế phòng ngừa bền vững, lâu dài”, ông Luận nêu.

Ông Luận cho biết, dự thảo Văn kiện đưa ra hàng loạt giải pháp trọng tâm gồm: Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN; Đổi mới công tác cán bộ, tránh lợi ích nhóm và lạm quyền; Đẩy mạnh chuyển đổi số trong phòng, chống tham nhũng, tăng hiệu quả giám sát; Tăng cường vai trò giám sát của nhân dân, phát huy sức mạnh toàn dân trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Theo TS. Luận, đây là những giải pháp thể hiện rõ tư duy phòng ngừa, xây dựng môi trường liêm chính, minh bạch từ gốc.

Ông Luận nhấn mạnh: mở rộng phòng, chống tham nhũng ra khu vực ngoài Nhà nước là bước tiến lớn, mang nhiều ý nghĩa, từ đó ngăn chặn móc nối giữa khu vực công - tư, xử lý tận gốc đường dây tham nhũng. Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch cho doanh nghiệp. Bảo vệ quyền lợi người dân và doanh nghiệp, nâng cao niềm tin vào môi trường kinh doanh. Tăng uy tín quốc gia, phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững.

TS. Nguyễn Hữu Luận nêu thực tế: khi Đảng, Nhà nước đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, một bộ phận cán bộ công chức có tâm lý “sợ sai”, sợ trách nhiệm.

Để phòng, chống tham nhũng nghiêm minh nhưng không tạo tâm lý e ngại, cần thực hiện đồng bộ để phân biệt sai phạm cố ý và sai sót khách quan; xử lý nghiêm những hành vi cố ý, vụ lợi, lợi dụng chức vụ để tham nhũng; có chính sách khoan hồng, giảm nhẹ với sai sót do nghiệp vụ, cơ chế hoặc áp lực công việc.

Bên cạnh đó cần có cơ chế bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, hoàn thiện hành lang pháp lý bảo vệ cán bộ dám hành động vì lợi ích chung. Công khai, minh bạch quy trình thanh tra, kiểm tra, điều tra để tránh oan sai, không tạo sợ hãi trong đội ngũ cán bộ.

Cùng với đó là hoàn thiện chính sách và kiểm soát quyền lực, thu hẹp “khoảng trống pháp lý”, hạn chế kẽ hở tham nhũng. Cải cách chính sách tiền lương, đãi ngộ để cán bộ “không cần - không muốn - không thể - không dám tham nhũng”.

Đồng thời tăng cường đối thoại và phát huy vai trò nhân dân, lắng nghe ý kiến cán bộ, đảng viên. Huy động toàn dân tham gia giám sát, đấu tranh chống tham nhũng và lãng phí.

Chống tham nhũng phải bắt đầu từ kiểm soát quyền lực

Cũng góp ý vào Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV, ông Phạm Ngọc Thảo, Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ - Pháp luật (Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội), đánh giá cao tính thẳng thắn của văn kiện, đồng thời đề nghị nhấn mạnh mạnh mẽ hơn công tác phòng, chống tham nhũng, kiểm soát quyền lực và hoàn thiện thể chế để xử lý triệt để các kẽ hở gây thất thoát, tiêu cực nhiều năm qua.

Ông Phạm Ngọc Thảo cho rằng lĩnh vực tài nguyên là dễ tham nhũng, tiêu cực.

Ông Phạm Ngọc Thảo đánh giá, Báo cáo Chính trị lần này được chuẩn bị ngắn gọn, dễ hiểu, các nội dung có sự liền mạch giữa thành tựu - hạn chế - nguyên nhân.

“Đọc một mạch là hiểu ngay, logic và nhất quán”, ông nói.

Điểm nổi bật được ông nhấn mạnh là tinh thần nhìn thẳng vào thực tế, không né tránh, không tô hồng. Những yếu kém về lãnh đạo, chỉ đạo, hạn chế của thể chế và điều hành được nêu rõ ràng, cụ thể hơn so với các báo cáo trước đây.

Theo ông Thảo, nhân dân và cán bộ cơ sở đang đặc biệt lo lắng về tình trạng tham nhũng, nhất là khi số lượng cán bộ cấp cao bị xử lý kỷ luật và hình sự hóa trong nhiệm kỳ vừa qua “chưa từng có”. Ông cho rằng Báo cáo cần tiếp tục nhấn mạnh mạnh mẽ hơn các giải pháp phòng ngừa, kiểm soát quyền lực, tránh tình trạng “lách luật”, “kẽ hở pháp lý” tồn tại nhiều năm.

Ông chỉ rõ, lĩnh vực đất đai, tài nguyên, môi trường là nơi dễ phát sinh tiêu cực. Nhiều vụ án lớn thời gian qua cho thấy sự lợi dụng chức vụ, cài cắm lợi ích nhóm. Một số vụ việc gây bức xúc như trường hợp “biệt phủ” được báo chí phản ánh cho thấy việc quản lý còn lỏng lẻo.

“Hoàn thiện thể chế, pháp luật để bịt kín các kẽ hở là yêu cầu cấp thiết, nếu không sẽ tiếp tục xảy ra bất bình đẳng giữa người có quyền và người dân”, ông Thảo nhấn mạnh.

Ông Thảo cho rằng, việc đưa ra các đánh giá trung thực, không né tránh hạn chế sẽ giúp củng cố niềm tin của Đảng viên và nhân dân.

“Đảng không sợ khuyết điểm, biết tự sửa mình như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy. Nếu thể hiện được tinh thần đó, nhân dân sẽ càng tin yêu Đảng hơn”, ông khẳng định.

Từ các góp ý của chuyên gia cho thấy Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đã có bước đột phá mạnh mẽ trong tư duy và phương thức phòng, chống tham nhũng. Văn kiện thể hiện quyết tâm đổi mới, siết chặt kiểm soát quyền lực, hoàn thiện thể chế, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh từ gốc - đáp ứng kỳ vọng của nhân dân và thực tiễn phát triển đất nước.

Theo Cao Thắng/VOV.VN