Tạo nền tảng cho lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc

Trong phiên thảo luận tại hội trường về Dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, bà Nguyễn Thị Quyên Thanh- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, đại biểu Quốc hội đơn vị tỉnh Vĩnh Long bày tỏ sự ngưỡng mộ, tự hào và tình cảm trân trọng đối với đóng góp của những chiến sĩ mũ nồi xanh Việt Nam.

“Phải hoạt động trong môi trường đa quốc gia, có nhiều áp lực và thách thức như điều kiện khí hậu, dịch bệnh, bất ổn, khác biệt về văn hóa, nhưng với bản lĩnh vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, giỏi về ngoại ngữ, pháp luật quốc tế, có năng lực, trình độ chuyên môn cao, khả năng làm việc, tác chiến độc lập trong môi trường quốc tế, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ khi có yêu cầu. Lực lượng Việt Nam khi tham gia gìn giữ hòa bình luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được lãnh đạo Liên Hiệp Quốc, đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao, đã tạo ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn bè quốc tế về hình ảnh những người chiến sĩ Việt Nam chuyên nghiệp, tinh thần kỷ luật, dũng cảm, nhân ái, luôn sẵn sàng hy sinh vì hòa bình, lan tỏa thông điệp mạnh mẽ về sự kiên cường, khát vọng hòa bình và những giá trị nhân văn sâu sắc của dân tộc Việt Nam, nâng cao vị thế, vai trò và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Chính vì thế, tôi hoàn toàn thống nhất với dự thảo Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc. Việc ban hành luật sẽ góp phần thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Hiến pháp của Nhà nước và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; là cơ sở pháp lý quan trọng để các lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc triển khai thống nhất, đồng bộ và hiệu quả, tạo bước đột phá và phát triển mới về hội nhập quốc tế của Quân đội nhân dân Việt Nam và khu vực.

Thứ hai, về chế độ, chính sách cho lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình được đề cập tại Điều 25 đã quy định về nguyên tắc, chế độ chính sách đối với lực lượng Việt Nam trong thời gian trực tiếp làm nhiệm vụ ở nước ngoài, trước khi triển khai và sau khi hoàn thành nhiệm vụ về nước. Đây là điều khoản quan trọng nhất liên quan đến quyền lợi của người tham gia nên đề nghị cần cụ thể hóa hơn về các loại chế độ, chính sách ưu đãi này để đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho lực lượng tham gia. Điều này giúp người tham gia an tâm công tác và thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao.

Từ năm 2014 đến nay Việt Nam đã triển khai trên 1.000 lượt quân nhân tham gia hoạt động tại 3 phái bộ, trong đó tỷ lệ nữ quân nhân tham gia trên 16%. Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 07 năm 2025 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 162 quy định một số chế độ, chính sách đối với cá nhân và công tác đảm bảo đối với các tổ chức Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc, trong đó có quy định đối với nữ, ngoài được hưởng chế độ, chính sách chung còn được hưởng thêm các ưu tiên khác. Mặc dù đã được quan tâm nhưng chế độ, chính sách cho lực lượng nữ hướng đến việc đảm bảo các điều kiện cần thiết để có thể tham gia chưa mang tính ưu tiên và khuyến khích.

Một số quốc gia có những chính sách riêng cho lực lượng nữ như chính sách hướng đến bảo đảm quyền lợi bình đẳng BHYT, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tư vấn tâm lý, sức khỏe, bạo lực, chính sách tái hòa nhập cộng đồng, khuyến khích nữ tiếp tục phát triển sự nghiệp hoặc chuyển sang công việc tư vấn, lãnh đạo, đào tạo trong lĩnh vực an ninh, hòa bình, đảm bảo quyền lợi cho nữ có con khi trở về ưu tiên bố trí công tác… và tại khoản 2, Điều 7 đã khuyến khích nữ giới tham gia.

Do đó, để tạo thuận lợi cho nữ giới tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc, thể hiện sự nỗ lực, chủ động, trách nhiệm của Việt Nam trong quan tâm thúc đẩy quyền của phụ nữ và nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ trong tham gia vào các hoạt động vì hòa bình, an ninh trên bình diện toàn cầu, kiến nghị ban soạn thảo nên cụ thể hóa các chính sách hỗ trợ để khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho nữ giới tham gia.

Ví dụ như chế độ làm việc, sinh hoạt phù hợp, chính sách hỗ trợ gia đình, chính sách khuyến khích tham gia vào các lĩnh vực ưu tiên, đặc thù như các lĩnh vực mà Liên Hiệp Quốc đặc biệt khuyến khích sự tham gia của nữ giới như: Bảo vệ trẻ em, phòng, chống bạo lực giới, y tế, tâm lý học, truyền thông hoặc chế độ nghỉ phép và luân chuyển sinh hoạt; xem xét các chế độ đặc thù hoặc chính sách luân phiên phù hợp hơn để nữ giới có thể cân bằng giữa công việc và gia đình hoặc nếu luật chỉ quy định khung đảm bảo tính nguyên tắc và linh hoạt trong đó có phân cấp cho Chính phủ quy định. Đề nghị bổ sung khoản 6, Điều 25 giao Chính phủ quy định chi tiết chính sách đặc thù ưu tiên cho nữ giới khi tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc. Những chính sách này không chỉ thể hiện sự quan tâm của Nhà nước mà còn góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng tham gia của nữ giới vào lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc.

Vấn đề thứ ba, thống nhất bổ sung đối tượng cán bộ, công chức, viên chức nhà nước được cử tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc theo tờ trình của Chính phủ. Quy định này giúp huy động thêm nguồn nhân lực để tham gia sâu rộng hơn vào các hoạt động gìn giữ hòa bình, nhất là các vị trí lãnh đạo tại các cơ quan hoạch định chính sách của Liên Hiệp Quốc, qua đó sẽ mở rộng tầm ảnh hưởng, nâng cao vị trí, vai trò Việt Nam trên trường quốc tế.

Báo cáo tiếp thu, giải trình của ban soạn thảo cũng đã nêu kinh nghiệm quốc tế tại Trung Quốc, Nhật Bản, Anh, Mỹ, Bangladesh, Đức đã cử nhân viên dân sự của Chính phủ tham gia các vị trí chuyên gia y tế, chuyên gia pháp lý, chánh văn phòng, giám đốc hỗ trợ thực địa. Mặc dù đã phân định rõ lực lượng vũ trang và lực lượng dân sự, tuy nhiên cần làm rõ hơn về tiêu chí tuyển chọn tại Điều 13 cho từng nhóm đối tượng này, đặc biệt đối với lực lượng dân sự để đảm bảo họ đủ năng lực chuyên môn và kỹ năng phù hợp với yêu cầu của Liên Hiệp Quốc.

Đề nghị Chính phủ nghiên cứu xây dựng đề án phát triển lực lượng dân sự chuyên biệt tham gia giữ gìn hòa bình của Liên Hiệp Quốc. Tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo, trao đổi thực tiễn, chia sẻ bài học kinh nghiệm. Song song đó, cần sửa đổi các quy định về xây dựng, triển khai lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc cho phù hợp với đối tượng trên.

Tôi hoàn toàn thống nhất và ủng hộ rất cao việc ban hành luật này, bởi luật đã đặt nền tảng quan trọng cho việc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc. Tuy nhiên, việc cụ thể hóa hơn các chế độ, chính sách ưu đãi và xem xét mở rộng đối tượng tham gia một cách có chọn lọc sẽ giúp nâng cao hiệu quả và tính bền vững của việc đóng góp này, đồng thời đảm bảo quyền lợi tối đa và tốt nhất cho những người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ”.

Đ.THI (ghi)