“Giờ vàng” là yếu tố sống còn đối với bệnh nhân đột quỵ

Những năm gần đây, đột quỵ (ĐQ) là nguyên nhân gây tử vong và tàn phế vượt cả tim mạch, ung thư. Tại Hội nghị Mạng lưới cấp cứu và điều trị đột quỵ (ĐQ) vừa được Sở Y tế tổ chức, các chuyên gia y tế nhấn mạnh, cấp cứu ĐQ đòi hỏi hành động nhanh vì thời gian chính là sự sống của tế bào não, càng đưa bệnh nhân (BN) đến bệnh viện (BV) sớm thì cơ hội cứu sống và phục hồi càng cao.

Giám đốc Sở Y tế- Hồ Thị Thu Hằng và Giám đốc BVĐK Vĩnh Long Nguyễn Thanh Truyền tặng hoa cho các báo cáo viên tại hội nghị.

80% trường hợp bỏ lỡ “giờ vàng”

Năm 2025, ĐQ tiếp tục là gánh nặng y tế lớn do số ca mới mỗi năm tại Việt Nam vượt ngưỡng 200.000 và tỷ lệ tàn phế, tử vong cao. Tại hội nghị, các đại biểu đã tham luận, thảo luận nhiều vấn đề nhằm nhận diện rõ những tác động của ĐQ đối với sức khỏe con người.

Theo đó, ĐQ không chỉ là vấn đề y học mà còn là vấn đề xã hội nghiêm trọng, bởi ảnh hưởng trực tiếp đến sức lao động, chất lượng cuộc sống và là gánh nặng lớn của ngành y tế. Trong điều trị ĐQ, thời gian là yếu tố quyết định sự sống còn và khả năng hồi phục của người bệnh.

Vì vậy, vai trò của hệ thống cấp cứu ngoại viện- đặc biệt sự phối hợp nhịp nhàng giữa tuyến tiền viện và BV có ý nghĩa quan trọng trong việc rút ngắn “thời gian vàng”, nâng cao hiệu quả điều trị.

PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng- Chủ tịch Hội ĐQ TP Hồ Chí Minh, cảnh báo đến 80% BN ĐQ không được điều trị do đến BV quá 4, 5 giờ. Trung bình, thời gian từ khi khởi phát triệu chứng đến khi đưa đến BV là 303 phút nên khi vào viện đã bỏ lỡ thời gian quý giá để can thiệp, khiến khả năng phục hồi khó khăn hơn.

“Thời gian là tế bào não”, mỗi phút trôi qua khi mạch máu não bị tắc sẽ có gần 1,9 triệu tế bào thần kinh tổn thương vĩnh viễn. Do vậy, can thiệp trong 4, 5 giờ đầu có thể giúp người bệnh giảm thiểu di chứng và tăng cơ hội phục hồi.

Dẫn chứng 1 ca lâm sàng, BS Huy Thắng cho biết, BV Nhân dân 115 (TP Hồ Chí Minh) từng tiếp nhận một ca lâm sàng là bé gái 14 tuổi. BN không có tiền sử bệnh lý, được chuyển viện lòng vòng qua trung tâm y tế rồi lên BV tỉnh, sau đó mới đưa lên BV Nhân dân 115 thì đã quá 24 giờ và BN đã chết não. Nếu được đưa đến nơi điều trị chuyên sâu ngay từ đầu, kết cục có thể đã khác với bệnh nhi này.

Việt Nam đang làm khá tốt giai đoạn điều trị ĐQ trong BV, đã có đội ngũ y bác sĩ chuyên ngành ĐQ cũng như có nhiều đơn vị ĐQ trên toàn quốc. Vai trò điều trị cấp cứu trước viện ngày càng quan trọng, do vậy việc xây dựng quy trình trước viện làm mục tiêu hiện tại, để có thể mang lại lợi ích cho người bị ĐQ.

Đưa cấp cứu đột quỵ đến gần hơn với người dân

Việc mở rộng, củng cố hoạt động của mạng lưới cấp cứu ngoại viện nói chung và trong cấp cứu ĐQ nói riêng cần có sự chung tay, hỗ trợ của cả hệ thống y tế, đặc biệt các cơ sở y tế nhằm mang lại lợi ích lớn nhất cho người dân.

“Việc cải thiện cấp cứu trước viện phụ thuộc lớn vào ý thức cộng đồng, người dân cần nhận biết dấu hiệu ĐQ, là yếu liệt 1 bên, méo miệng, nói đớ. 95% BN đều có các triệu chứng này; gọi cấp cứu ngay thay vì chờ tự khỏi. Đến BV có khả năng điều trị ĐQ kịp thời cũng là vấn đề then chốt góp phần nâng cao cơ hội được cứu sống và phục hồi của người bị ĐQ”- BS Huy Thắng nhấn mạnh.

Giám đốc Sở Y tế- Hồ Thị Thu Hằng nhấn mạnh, sau sáp nhập địa giới hành chính, việc hình thành và tổ chức mạng lưới cấp cứu, điều trị ĐQ là cần thiết, đảm bảo BN được nhận diện, chuyển đến đúng BV, góp phần tăng tỷ lệ BN được điều trị trong “giờ vàng”, giảm gánh nặng mang lại.

Hội nghị là bước khởi đầu quan trọng để Vĩnh Long định hình mạng lưới cấp cứu- điều trị ĐQ liên tỉnh, kết nối từ tuyến cơ sở- tuyến tỉnh- tuyến trung ương, hướng tới chuẩn quốc tế của Hội ĐQ thế giới.

Qua hội nghị, ngành y tế Vĩnh Long mong muốn, kết nối và chuẩn hóa quy trình cấp cứu- điều trị ĐQ trong toàn tỉnh, đồng thời mở rộng liên kết vùng hướng đến xây dựng mô hình cấp cứu trước viện hiệu quả, phù hợp điều kiện sáp nhập đơn vị hành chính và đặc thù địa phương.

“Ngành y tế sẽ kết nối thúc đẩy hợp tác chuyên môn, đào tạo liên tục, gắn kết Vĩnh Long với các trung tâm ĐQ lớn trong cả nước, tăng cường ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số nhằm hướng đến mô hình “mỗi phút- một cơ hội sống”, giúp quản lý, điều phối và giám sát cấp cứu nhanh, chính xác, hiệu quả cho người bệnh ĐQ”- bà Thu Hằng nhấn mạnh.

Bài, ảnh: THÚY QUYÊN