“Ăn uống lành mạnh- Vận động đều- Kiểm soát huyết áp tốt”

Tăng huyết áp (THA) được coi là “kẻ giết người thầm lặng”, bởi đa số người bệnh thường không có các dấu hiệu cảnh báo trước. 

Tại Việt Nam, tỷ lệ THA liên tục tăng trong những năm qua. 40% số người trên 25 tuổi đã bị THA, gây ra những hệ lụy nặng nề về sức khỏe và cả kinh tế.

Đo huyết áp giúp phát hiện, kiểm soát sớm và phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm.

Tăng huyết áp- “kẻ giết người” thầm lặng

Theo thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam hiện có khoảng 17 triệu người bị THA, tức là cứ 4 người trưởng thành thì có 1 người mắc bệnh THA. Đặc biệt, trong 17 triệu người mắc THA ở cộng đồng thì có tới trên 50% chưa được phát hiện và trên 70% chưa được điều trị. Ngoài ra, còn nhiều trường hợp chưa phát hiện hoặc chưa thể kiểm soát dù đã điều trị. Đáng chú ý, hiện nay, tỷ lệ người mắc THA có xu hướng tăng cao và độ tuổi trẻ dần.

Anh P.T.T. (40 tuổi, xã Tân Hạnh) cho biết: “Cơ quan cho khám sức khỏe định kỳ anh mới biết mình bị THA, đo huyết áp lên tới 190mmHg. Lúc đó, bác sĩ cho anh ngậm thuốc huyết áp liền và anh phải nhập viện để điều trị THA. Anh cũng bất ngờ khi mình bị bệnh dù trước đó anh có thấy chóng mặt, đi cầu thang mệt nhưng nghĩ do mình làm nhiều nên chủ quan không khám. Ngoài THA, anh còn bị mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ và bị bệnh thận độ 1. Giờ anh khám, điều trị và uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không dám bỏ liều”.

Theo TS.BS Nguyễn Trung Tín- Giám đốc chuyên môn BVĐK Triều An- Loan Trâm, bệnh THA thường không có triệu chứng rõ ràng khiến nhiều người chủ quan, chỉ được phát hiện mắc bệnh khi vô tình đi khám sức khỏe, đi chích ngừa. Tùy thuộc vào thể trạng của từng người mà có thể gặp một số dấu hiệu như: choáng váng, ù tai, nhức đầu, hoa mắt, khó thở, đau tức ngực, hồi hộp, đỏ mặt, nhịp tim nhanh,… 

Đáng lo ngại, nhiều người khi bệnh THA thường không tuân thủ điều trị, chủ quan không theo dõi THA định kỳ, quên uống thuốc hoặc uống thuốc không đúng chỉ định của bác sĩ. Nhiều người xuất hiện các triệu chứng như nhức đầu, chóng mặt, tim đập nhanh, hồi hộp… lại tưởng mình bị THA và tự mua thuốc về uống hoặc uống thuốc theo toa người khác. Đây là một hiểu lầm thường gặp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe khi tự ý dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là những người có nhiều bệnh lý nền.

“Nếu không được phát hiện và điều trị hiệu quả, THA có thể gây nhồi máu cơ tim, suy tim, xuất huyết não, nhồi máu não và nhiều biến chứng khác lên tim, mắt, thận, mạch máu… Ngoài ra, người trẻ khi bị THA có thể kết hợp với bệnh lý chuyển hóa khác như rối loạn mỡ máu, tiểu đường, làm biến cố tim mạch rõ ràng hơn. Riêng với thận, bệnh THA gây suy thận mạn khiến người bệnh phải điều trị thường xuyên, suốt đời”- BS Trung Tín khuyến cáo.

Chưa đầy 30 tuổi nhưng anh N.V.L. (huyện Mang Thít) đã có 4 năm chạy thận nhân tạo tại Khoa Lọc máu- BVĐK Vĩnh Long. Căn bệnh suy thận mạn được phát hiện tình cờ khi anh đi bệnh viện khám bệnh do huyết áp cao liên tục và được bác sĩ chẩn đoán bị suy thận giai đoạn cuối phải lọc máu định kỳ để điều trị và duy trì sức khỏe. “Tôi vô cùng bất ngờ vì chủ quan nghĩ lâu lâu huyết áp có lên do công việc căng thẳng nên không điều trị sớm. Mới 28 tuổi mà tôi đã chạy thận 4 năm, cứ tuần 3 buổi. Sức khỏe cũng giảm nhiều, buồn lắm”- anh L. tâm sự.

Duy trì lối sống lành mạnh  để phòng bệnh

Tại BVĐK Quốc tế S.I.S Cần Thơ, hơn 90% bệnh nhân đột quỵ do xuất huyết não có liên quan đến bệnh THA. BS.CK1 Tô Văn Tân- Phó Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức BVĐK Quốc tế S.I.S Cần Thơ, cho hay nhiều trường hợp bệnh nhân bị xuất huyết não trên nền THA do người bệnh không kiểm soát tốt huyết áp của mình.

Để ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp, mọi người nên tạo thành thói quen thăm khám sức khỏe định kỳ (6 tháng/lần).

Không ít trường hợp vào viện vì đột quỵ, đo mới phát hiện bản thân mắc bệnh THA từ lâu mà không biết. Nếu không được phát hiện và điều trị hiệu quả, THA có thể gây nhồi máu cơ tim, xuất huyết não, nhồi máu não và nhiều biến chứng khác lên tim, mắt, thận, mạch máu. Do đó, cần thấy rõ tầm quan trọng của việc kiểm soát huyết áp để phòng ngừa bệnh. Các yếu tố nguy cơ khác như tiền sử đái tháo đường, suy thận mạn, hút thuốc lá và béo phì cũng có liên quan đến nguy cơ xuất huyết não.

Theo BS.CK2 Lê Thanh Đức- Trưởng Khoa Cấp cứu BVĐK Vĩnh Long, điều trị bệnh THA cần phối hợp giữa điều chỉnh lối sống với thuốc hạ huyết áp, giúp người bệnh dễ dàng kiểm soát huyết áp. Ngoài ra, việc thay đổi lối sống như tập thể dục, chế độ ăn lành mạnh, ăn giảm mặn, ngủ đủ giấc, hạn chế bia rượu, cai thuốc lá... thì chúng ta sẽ giảm thiểu được nguy cơ bị THA.

“Nếu huyết áp >140/90mmHg đừng quên hỏi ngay bác sĩ. Cần đo huyết áp thường xuyên là biện pháp quan trọng nhất để phát hiện sớm bệnh THA, đặc biệt nếu bạn có tiền sử gia đình hoặc dấu hiệu bất thường như đau đầu, chóng mặt. Cùng với đó, tập thể dục đều đặn, tránh căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái. Nếu có chỉ định điều trị THA, người bệnh cần tự theo dõi huyết áp tại nhà; cần tuân thủ chỉ định điều trị thuốc của bác sĩ. Khi huyết áp cao đột ngột, cần nằm nghỉ ngơi, đo lại sau 15 phút, nếu không giảm thì đến bệnh viện khám, không tự ý uống thuốc hạ áp”- BS Thanh Đức khuyến cáo.

 Bài, ảnh: SÔNG TRĂNG