Phòng biến chứng bệnh đái tháo đường

Người bệnh nên đến các cơ sở y tế khám bệnh theo định kỳ để xác định chỉ số đường huyết, từ đó bác sĩ sẽ tư vấn, chỉ định dùng thuốc hợp lý.

Đái tháo đường (ĐTĐ) hiện là căn bệnh phổ biến với số lượng bệnh nhân (BN) ngày một gia tăng. Việt Nam thuộc nhóm nước có số BN tăng nhanh nhất, đặc biệt ở người trẻ.

Nhiều biến chứng nguy hiểm

Kết quả điều tra của Bộ Y tế cho thấy, tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ ở nước ta là 7,3% dân số, xấp xỉ con số 7 triệu người mắc trên cả nước, đồng nghĩa là khoảng 13 người thì có 1 người mắc ĐTĐ. Trong đó, có 55% BN ĐTĐ type 2 đã xuất hiện biến chứng về tim mạch, về mắt, thần kinh và về thận. Biến chứng ĐTĐ không chỉ làm gia tăng chi phí y tế mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống.

Tại Vĩnh Long, theo số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, năm 2024, có 32.422/41.140 BN mắc ĐTĐ đang được quản lý, điều trị tại các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh; can thiệp dự phòng, điều trị cho 4.528 người tiền ĐTĐ. Thực tế, dù là bệnh mạn tính có số người mắc rất lớn nhưng hầu hết BN không biết mình mắc bệnh do bệnh tiến triển hết sức âm thầm. Do không được điều trị kịp thời, đa số người bệnh ĐTĐ type 2 đến bệnh viện khi đã có nhiều biến chứng hết sức nặng nề.

Chị Lê Hồng Cúc (phường Tân Hội, TP Vĩnh Long) cho biết: “Ba tôi bị tiểu đường hơn 20 năm rồi, giờ biến chứng qua tim, thận phải nhập viện tại BVĐK tỉnh điều trị”.

Việc chăm sóc y tế kịp thời và đúng cách sẽ giúp giảm thiểu rủi ro đoạn chi, đỡ nhiễm trùng, giảm thời gian điều trị, hạn chế đau đớn và đỡ tốn kém. Ông L.V.H. (Phường 2, TP Vĩnh Long) có tiền sử ĐTĐ type 2 khoảng 27 năm, tăng huyết áp. Ông nhập viện tại BVĐK Xuyên Á Vĩnh Long trong tình trạng đau nhức 2 chân khi đi lại, BN được bác sĩ chẩn đoán bị tắc động mạch đùi 2 bên, hẹp và tắc rải rác các mạch máu ở vùng cẳng chân 2 bên và bệnh lý mạch vành.

Đây là bệnh lý nguy hiểm có thể khiến BN đối mặt với nguy cơ phải đoạn chi hoặc biến chứng đe dọa tính mạng. BN được phẫu thuật “bắc cầu động mạch đùi- khoeo 2 bên” bằng cách ghép tĩnh mạch hiển lớn tự thân, ca mổ kéo dài trong khoảng thời gian 7 giờ. Sau mổ 2 chân BN hồng ấm, mạch chân 2 bên bắt được, BN đi lại không thấy đau như lúc trước mổ và được xuất viện.

Phòng ngừa các biến chứng của bệnh đái tháo đường

Theo ngành y tế, điều đáng lo ngại hiện nay là tình trạng BN mắc ĐTĐ ngày càng trẻ hóa, có tới 4% số người mắc dưới 45 tuổi. Trong đó, tỷ lệ người mắc ĐTĐ chưa được chẩn đoán tại Việt Nam hiện tại là hơn 60% và có hơn một nửa người trưởng thành chưa bao giờ được làm xét nghiệm đường huyết để phát hiện bệnh ĐTĐ.

BS.CKII Đặng Huỳnh Thu- Phó trưởng Khoa Nội tổng hợp BVĐK tỉnh Vĩnh Long, cho biết: “Ở khoa có 125 giường bệnh thì BN mắc ĐTĐ nằm điều trị chiếm tới 40-60 giường. Nguyên nhân nằm viện là do BN kiểm soát đường huyết chưa tốt, gây ra nhiều biến chứng ở mắt, não, tim, thận… ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống”.

Thời gian qua, các cơ sở y tế liên tục tiếp nhận các trường hợp BN tự ý dùng thuốc trị ĐTĐ không rõ nguồn gốc phải nhập viện trong tình trạng nguy hiểm. ĐTĐ là bệnh lý mạn tính phổ biến. Theo các bác sĩ nếu phát hiện sớm, kiểm soát đường huyết và huyết áp tốt có thể giảm được từ trên 30-80% các biến chứng của bệnh ĐTĐ. Việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ là rất quan trọng để kiếm soát chặt chẽ tình trạng sống chung với bệnh. 

Theo TS.BS Nguyễn Trung Tín- Giám đốc chuyên môn BVĐK Triều An- Loan Trâm, để kiểm soát tốt đường huyết, BN cần duy trì thói quen ăn uống và hoạt động thể chất lành mạnh mỗi ngày. Đặc biệt, không hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc nhiều biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra, hạn chế ăn chất béo bão hòa từ động vật, chất béo chuyển hóa (mỡ heo, da gà, da heo, bơ, sữa…), đồ ăn mặn, uống rượu bia làm tăng cholesterol trong máu, gây biến chứng về tim mạch, đột quỵ…

“Ăn uống lành mạnh, tập luyện điều độ, khám sức khỏe định kỳ là 3 việc không bao giờ được quên đối với mỗi BN ĐTĐ. Trong quá trình điều trị, BN không được tự ý dùng thuốc hoặc sử dụng thuốc theo đơn của BN khác hoặc dùng thuốc không theo chỉ dẫn của bác sĩ, mua thuốc không rõ nguồn gốc, bỏ điều trị. Phòng, chống bệnh ĐTĐ từ sớm sẽ góp phần không xảy ra các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng khi mắc bệnh”- BS Trung Tín khuyến cáo.

Bài, ảnh: THÚY QUYÊN