Trang chủ Xã hội Du lịch Giáo dục - Đào tạo Y tế Địa chỉ nhân đạo

Quyết tâm- "liệu pháp" tốt nhất để cai thuốc lá

07:10, 23/10/2015

Yếu tố này được cho là giải pháp hữu hiệu, giản đơn, khoa học, ít tốn kém, có tính quyết định đến việc cai thuốc lá đối với người hút thuốc lá.

Hút thuốc lá thường đi kèm với uống cà phê.

Theo tài liệu Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá (Vinacosh) thuộc Bộ Y tế, hút thuốc lá là nguyên nhân của khoảng 25 căn bệnh, trong đó có nhiều bệnh nguy hiểm: ung thư (phổi, thanh quản, thực quản, miệng, da); các bệnh tim mạch (xơ vữa động mạch, mạch vành, đột quỵ, nhồi máu cơ tim); bệnh đường hô hấp (viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính), tăng nguy cơ vô sinh, sảy thai, sinh non; giảm khả năng sinh dục nam giới;...

“Trong 8 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới thì hút thuốc lá đóng góp vào yếu tố nguy cơ của 6 nguyên nhân”- thông tin của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Tại Việt Nam, có khoảng 40.000 người tử vong mỗi năm vì các bệnh liên quan đến thuốc lá. WHO dự báo đến 2030, số này có thể tăng lên 70.000 người/năm nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời.

Theo Vinacosh, gánh nặng bệnh tật các bệnh không truyền nhiễm mà nguyên nhân chính là thuốc lá đang gia tăng nhanh chóng.

Cụ thể tỷ lệ mắc bệnh truyền nhiễm giảm từ 55,5% năm 1976 xuống còn 18,9% ở năm 2010; thì tỷ lệ mắc bệnh không truyền nhiễm gia tăng từ 42,6% vào năm 1976 lên 71,6% ở năm 2010 (số liệu Niên giám thống kê y tế các năm 2007, 2008, 2009, 2010).

Đã có nhiều câu hỏi quanh việc làm sao cai được thuốc lá, cai xong lại tái hút, sau cai thuốc lá có tăng cân, cách hữu hiệu nhất để cai thuốc lá là gì,... được đặt ra nhiều năm qua đối với người hút thuốc lá.

Theo “Hướng dẫn tự cai thuốc lá” của Ths. BS Lê Khắc Bảo (Trường ĐH Y dược TP Hồ Chí Minh, năm 2010), được dẫn trong tài liệu của Vinacosh, thì không có phương pháp nào “tuyệt vời” để cai thuốc lá.

Không có loại thuốc lá nào có thể “biến” một người hôm qua còn hút cả gói thuốc/ngày thành người không hút thuốc lá trong thời gian ngắn. Thành công việc cai thuốc lá không phải nhờ vào “phép lạ” mà cốt yếu nhất từ nỗ lực bản thân, bằng “quyết tâm cai thuốc lá” của bản thân người hút thuốc lá.

Nhiều người hay làm việc về đêm, công việc căng thẳng nên hút thuốc lá. Đây được cho là suy nghĩ mặc định của nhiều người, chủ yếu phái nam, những người lao động.

Theo đó, tác dụng kích thích của nicotine chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn sau khi vào cơ thể. Sau giai đoạn nicotine làm hưng phấn tế bào não là giai đoạn kìm hãm hoạt động của chính tế bào não.

Người hút thuốc lá sau khi cảm thấy tỉnh táo đôi chút nhờ có nicotine trong khói thuốc sẽ lại rơi vào trạng thái mệt mỏi, trì trệ.

Cũng có câu hỏi liệu sau quá trình cai thuốc lá có tăng cân? Thực ra, không phải là người cai thuốc lá tăng cân mà là người cai thuốc lá phục hồi lại cân nặng bình thường. Khi cai thuốc, nicotine trong thuốc lá vốn là yếu tố gây tăng đường huyết, làm giảm cảm giác đói bây giờ không còn nữa, làm cảm giác đói xuất hiện trở lại.

Hơn nữa khi cai thuốc lá, các tế bào thần kinh vị giác, khứu giác hoạt động tốt hơn làm người cai thuốc lá thấy thức ăn ngon miệng hơn. Vì vậy người cai thuốc lá có thể tăng 3- 4kg so với trước khi cai thuốc lá.

Có thể ngăn ngừa tăng cân theo khuyến cáo, là sau khi cai thuốc lá: lưu ý đúng mức chế độ ăn, tránh ăn nhiều đường, mỡ, vận động thể lực nhiều,...

Thuốc lá “nhẹ” có thật sự là ít gây tác hại cho sức khỏe không?

Trên thị trường có các loại thuốc lá: ít hắc ín (low tar), nhẹ (light), siêu nhẹ (ultra light), dịu êm (mild). Nhiều người hút thuốc lá lựa chọn loại thuốc lá này vì tin rằng những loại thuốc lá này ít các chất độc hại hơn các loại thuốc lá khác.

Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sử dụng sản phẩm thuốc lá này không hạn chế được tác hại của thuốc lá với sức khỏe, bởi mỗi người nghiện thuốc lá đều cần có một “ngưỡng” nicotine nhất định.

Vì vậy, khi hút những loại thuốc lá nói trên, họ buộc phải hít sâu hơn, hút nhiều hơn để bù lại hàm lượng nicotine mà cơ thể đã quen “đòi hỏi”. Chính việc hút bù này buộc cơ thể tiếp xúc nhiều hơn với các chất độc hại có trong khói thuốc.

Luật Phòng chống tác hại thuốc lá có hiệu lực thi hành từ ngày 1/5/2013, cũng đã cấm sử dụng các từ, cụm từ: ít hắc ín, nhẹ, siêu nhẹ, dịu êm, hoặc các từ, cụm từ khác làm cho người tiêu dùng hiểu nhầm sản phẩm thuốc lá này ít có ảnh hưởng sức khỏe hơn sản phẩm thuốc lá khác.

Bài, ảnh: TƯỜNG VÂN