Đồng hành, hỗ trợ để học sinh thay đổi

Thông tư số 19 quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh của Bộ GD-ĐT được ban hành vào ngày 15/9 đã chính thức có hiệu lực từ 31/10. Thông tư này thay thế Thông tư số 08 được ban hành từ năm 1988.

Thông tư đưa ra các hình thức khen thưởng gồm: tuyên dương trước lớp, tuyên dương trước toàn trường, giấy khen của hiệu trưởng, thư khen và các hình thức tuyên dương, khen thưởng khác.

Đặc biệt, về hình thức kỷ luật của Thông tư số 08 gồm: khiển trách trước lớp, khiển trách trước hội đồng kỷ luật nhà trường, cảnh cáo trước toàn trường, đuổi học 1 tuần lễ và hình thức cao nhất là đuổi học 1 năm đều bị hủy bỏ.

Chúng ta nên hiểu rằng, kỷ luật hiệu quả không phải là đẩy các em ra khỏi môi trường học mà là giúp các em biết sai, biết sửa sai và tiến bộ.

Bởi lẽ, học sinh ở lại trong trường mới có cơ hội được điều chỉnh hành vi; nếu bị đuổi học, thì các rủi ro sẽ tăng, hành vi càng dễ đi xa chuẩn mực. Vì vậy, chính sách mới về kỷ luật chuyển từ “phạt nặng để sợ” sang “hỗ trợ để thay đổi”.

Thông tư xóa bỏ toàn bộ 5 mức phạt nặng tồn tại nhiều năm qua. Đây là thay đổi tư duy: giữ học sinh ở lại trong môi trường giáo dục, không loại ra ngoài.

Mục tiêu kỷ luật chuyển trọng tâm sang giáo dục. Học sinh vi phạm phải được hỗ trợ để tự nhận thức, tự điều chỉnh, tự khắc phục. Mọi biện pháp gây tổn thương thể chất, tinh thần đều bị cấm.

Các hình thức kỷ luật mới chỉ còn: nhắc nhở, phê bình, yêu cầu bản kiểm điểm; với tiểu học chỉ áp dụng nhắc nhở và yêu cầu xin lỗi.

Cách xử lý phải hướng đến sửa- bù đắp- thay đổi. Khen thưởng được mở rộng và linh hoạt: từ tuyên dương trước lớp đến thư khen của hiệu trưởng. Đây là cấu phần tạo động lực tích cực và củng cố hành vi tốt.

Áp dụng kỷ luật phải dựa trên nguyên tắc tôn trọng, bao dung, không định kiến; đồng thời phù hợp tâm sinh lý, giới tính, thể chất, hoàn cảnh gia đình, vùng miền.

Kỷ luật phải đi kèm hỗ trợ: khuyên bảo- tư vấn- theo dõi- yêu cầu tham gia hoạt động tư vấn học đường, công tác xã hội, giáo dục kỹ năng; song song phối hợp với gia đình để điều chỉnh hành vi và khắc phục hậu quả.

Cách tiếp cận mới yêu cầu nhà trường chuyển từ “xử lý và kết thúc” sang “xử lý và đồng hành”. Cơ sở giáo dục phải có năng lực tư vấn hành vi, thiết kế hoạt động thay thế trừng phạt, và coi phối hợp gia đình là cấu phần bắt buộc.

Thông tư số 19 là sự dịch chuyển phù hợp với chuẩn mực quốc tế và nét đẹp nhân văn mang đậm nét đẹp văn hóa Việt Nam.

VĨNH PHÚC