Tìm lối vào đời

Chọn hướng đi đúng để thành công trong tương lai là vấn đề mấu chốt của nhiều bạn trẻ. Đi đường nào: đại học (ĐH),cao đẳng (CĐ) trường nghề (TN),… hay trường đời? Con đường nào cũng có thể đi đến thành công nếu bạn thật sự phù hợp và yêu thích nó. Tiếc rằng, nhiều bạn trẻ lựa chọn sai đường vì không hiểu rõ mình.

Chọn hướng đi đúng để thành công trong tương lai là vấn đề mấu chốt của nhiều bạn trẻ. Đi đường nào: đại học (ĐH),cao đẳng (CĐ) trường nghề (TN),… hay trường đời? Con đường nào cũng có thể đi đến thành công nếu bạn thật sự phù hợp và yêu thích nó. Tiếc rằng, nhiều bạn trẻ lựa chọn sai đường vì không hiểu rõ mình.

Kỳ 1: Nhất định phải thi đại học?

Qua tết, học sinh (HS) lớp 12 lại sốt sắng nộp hồ sơ dự thi ĐH. Đi đến đâu cũng nghe người ta hỏi nhau: con, cháu anh chị thi ngành gì, trường nào? Hầu hết HS đăng ký thi ĐH, không ít bạn thi cả hai khối cho “chắc ăn”. Nhiều người vô tình tạo áp lực cho bạn trẻ trong kỳ thi được xem là bước ngoặt trong cuộc đời họ.

Băn khoăn chọn lối vào đời.

Động lực hay áp lực

Sắp đến mùa thi ĐH, từ đầu làng đến cuối xóm đi đến đâu cũng nghe rôm rả chuyện thi cử. Thi ĐH không còn là chuyện riêng của HS mà là vấn đề đáng quan tâm của cả làng, cả xóm.

Bạn Trần Minh Trí (Vũng Liêm)- cựu sinh viên (SV) Trường ĐH Cần Thơ nói: “Sự quan tâm của mọi người sẽ là động lực nhưng nếu quá quan tâm có thể tạo thành áp lực. Đáng lo là, áp lực quá lớn có thể ảnh hưởng đến kết quả thi.”

Trí nói thêm: “Đối với những bạn học giỏi, áp lực này càng lớn hơn vì nếu thi rớt sẽ xấu hổ với bạn bè, thầy cô, hàng xóm.”

Một thầy giáo ở TP Vĩnh Long có con trai đã từng ôn thi ĐH ngành y 5 năm không đậu. Nỗi buồn ấy càng nặng nề hơn bởi lời ra tiếng vào của mọi người xung quanh. Bây giờ, con thầy đã đậu ĐH, thầy vui phơi phới.

Thầy nói như reo: “Thằng N. của thầy nó đã chứng minh được quyết tâm của mình. Nó đã giải phóng áp lực cho nó và cho cả thầy nữa. Thầy biết chuyện rất nhiều người cười thầy khi nó thi ĐH 5 năm không đậu!”

Song song đó, tâm lý cho con đi học “miễn là ĐH” có ở nhiều người cả nông thôn và thành thị. Hậu quả là HS chọn sai trường, chất lượng giáo dục thấp, ra trường khó xin việc,...

Thực tế, các nhà tuyển dụng ngày càng yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng lao động. Không ít nơi quy định sẵn trong hồ sơ SV phải học trường A, trường B,…

Rớt ĐH Cần Thơ, T.C. Thượng Tâm (Tam Bình) xét tuyển NV2 vào một trường ĐH khác trong khu vực ĐBSCL với lý do “phải học bằng được ĐH”.

Thượng Tâm trở thành SV như nhiều bạn bè. Nhưng sau 2 năm học, bạn nợ 6 môn. Chán nản, Tâm nghỉ học.

Cô Cao Thị Thảo- mẹ Thượng Tâm nói: “Nó nghỉ học lâu rồi tôi mới biết. Hỏi sao, nó nói học không nỗi nên chán… Nếu cha nó trước không bắt nó vào cho được ĐH cho bằng chị bằng em thì đâu có đến nỗi này”.

Thi đại học cho cả nhà

Suốt mấy tuần nay, anh Nguyễn Văn Trà (xã Mỹ Thạnh Trung- Tam Bình) buồn thiu vì thằng con quyết không chịu thi ĐH. Hễ có ai hỏi đến việc con anh thi ngành gì anh lại buồn so trả lời và càng cau có hơn khi thấy mặt con trai.

Em Nguyễn Quốc Vinh- con anh Trà- hiện đang học lớp 12 Trường THPT Tam Bình cho biết: “Em biết sức học của mình khó đậu ĐH” nhưng sau nhiều ngày “đấu tranh” với cha, Quốc Vinh cũng đã xiêu xiêu “chắc sẽ nộp một hồ sơ thi ĐH…”

Bạn N. Q. Trung (xã Tường Lộc- Tam Bình) cũng từng chọn ngành y theo ý cha mẹ. Trung cho biết: “Cha mẹ tôi luôn cho rằng chỉ có học ngành y mới có thể đổi đời được. Ai lại “trả giá” với bác sĩ bao giờ”.

Nhưng với học lực khá, Trung không hoàn thành được ước mơ của bố mẹ. Bạn tiếp tục ôn thi và rớt. “Đến năm thứ 2, tôi mới dám thuyết phục gia đình, bởi khả năng và sở thích của mình không thuộc về ngành y mà ở các khối ngành kinh tế bậc CĐ”.

Cũng vậy, nhiều bạn trẻ biết “không với nổi cổng trường ĐH” nhưng vẫn thi bởi lẽ: Không thi ĐH là học kém! Gia đình vì vậy cũng mất mặt với xóm giềng.

Lạc lối

Theo các chuyên gia tư vấn, HS nên xác định sở thích, khả năng của mình ngay từ những năm đầu phổ thông, để tránh khỏi những sai lầm khi chọn ngành. Tiếc rằng, nhiều HS chưa làm được điều đó.

Nguyễn Khôi Thái hiện là SV năm thứ 3 khóa 37 ngành khoa học cây trồng, Trường Đại học Cần Thơ, đã có tới… 6 năm ngồi trên ghế giảng đường của 3 trường ĐH: ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh, ĐH Nông Lâm và ĐH Cần Thơ.

Lúc mới đăng ký nộp hồ sơ thi ĐH, Thái chọn ngành quản trị ngân hàng theo lời rủ rê của các bạn trong lớp. NV1 rớt, Thái lại theo chúng bạn xét NV2 ngành cơ khí. Sau 2 năm học “tùm lum”, bạn mới nhận ra mình “không thuộc về chốn này”.

Giờ đây Thái hiểu được rằng: “Những cái mình không thích thì rất khó thấm vào đầu”. Thái nói: “Nếu đậu NV1, chắc tôi cũng không thể học ngành quản trị ngân hàng đến cùng”.

Một ngành học phù hợp với năng lực, sở thích nhưng không phù hợp với hoàn cảnh kinh tế gia đình thì SV sẽ gặp nhiều khó khăn, mà phải có đủ bản lĩnh mới vượt qua được.

Em Nguyễn Minh Trâm- HS Trường THPT Bình Minh định thi ngành quản lý nhà hàng khách sạn nhưng vẫn lo: “Học trên thành phố chi phí lớn, gia đình lại khó khăn sợ không kham nổi”. Trâm lại muốn: “Thi vào ngành tài chính ngân hàng của ĐH Cần Thơ nhưng nghe nói ngành này đang thừa nhân lực, liệu có việc làm không?”

Mang lo lắng như Minh Trâm, bạn Nguyễn Đăng Phương (Long An)- cựu SV Trường ĐH Cần Thơ mê công nghệ thông tin nhưng lại chọn ngành sư phạm cho “vừa túi tiền” gia đình. Tiếc rằng, khi nhập học Đăng Phương mới nhận ra mình không yêu nghề giáo. Những tiết học kỹ năng thực hành sư phạm, tâm lý học sư phạm,… đối với Phương như những tảng đá lớn chắn ngang con đường ra trường.

Sau 4 năm học, Phương không thể tốt nghiệp vì nợ quá nhiều môn, trong đó, hầu hết là các môn sư phạm. Đăng Phương nói: “Tôi đã sai lầm khi chọn thi ngành này nhưng bây giờ tiến không được mà lùi cũng không xong.”