Miễn viện phí toàn dân: Người dân sẽ được hưởng theo lộ trình nào?

Chiều 1/12, Bộ Y tế tổ chức hội thảo xin ý kiến định hướng xây dựng đề án từng bước thực hiện chính sách miễn viện phí theo Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị. Đây là lần đầu tiên Bộ Y tế lấy ý kiến chuyên gia, hướng tới hiện thực hóa chính sách khám bệnh định kỳ và miễn viện phí toàn dân.

Giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh hệ thống y tế đang đứng trước áp lực thay đổi chưa từng có, khi chi tiêu tiền túi của người dân vẫn vượt ngưỡng an toàn mà WHO khuyến cáo.

Trong bối cảnh ấy, Nghị quyết 72-NQ/TW được Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu lớn: đến năm 2030, mọi người dân được miễn viện phí cơ bản. Chính phủ tiếp tục cụ thể hóa bằng Nghị quyết 282/NQ-CP, giao Bộ Y tế xây dựng Đề án miễn viện phí theo hướng có lộ trình rõ.

Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà phát biểu tại sự kiện. (Ảnh: Nam Nguyễn)

Ông Hà cũng chỉ ra, những năm qua công tác bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ nhân dân ở nước ta đã đạt được một số thành tựu quan trọng, Việt Nam được quốc tế đánh giá cao trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc về sức khoẻ.

Đến năm 2024, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế (BHYT) của Việt Nam đạt gần 95%, mạng lưới khám, chữa bệnh rộng khắp đến cấp xã, năng lực chuyên môn của cấp chuyên sâu, cấp cơ bản, cấp ban đầu đều được nâng lên đáng kể, danh mục thuốc, thiết bị y tế thuộc phạm vi, quyền lợi của người bệnh có thẻ BHYT ngày càng mở rộng.

Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu, Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà cũng chỉ ra những thách thức lớn mà ngành y tế Việt Nam đang phải đối mặt. Chi tiêu tiền túi của người dân ước tính khoảng trên 40% chi phí khám chữa bệnh, vẫn ở mức cao theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới.

Đặc biệt, nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật vẫn hiện hữu, nhất là đối với người nghèo, nhóm yếu thế, người mắc bệnh mạn tính hoặc điều trị dài ngày. Áp lực tài chính lên hộ gia đình càng lớn nếu không có giải pháp mạnh mẽ từ chính sách công.

Chính vì vậy, trong bối cảnh đó từng bước tiến tới miễn viện phí là yêu cầu khách quan, cấp thiết, vừa thể hiện bản chất tốt đẹp của hệ thống chính sách xã hội Việt Nam. Làm giảm gánh nặng chi phí cho người dân, đặc biệt là người nghèo và các nhóm dễ tổn thương, tăng công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế, bảo đảm “không ai bị bỏ lại phía sau”.

Hiện nay, trên thế giới, nhiều quốc gia áp dụng chính sách y tế miễn phí hoặc BHYT toàn dân đã đạt kết quả tích cực như giảm tỷ lệ nghèo hóa do y tế, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ, kiểm soát bệnh tật hiệu quả và giảm chi phí điều trị muộn. Đây là những kinh nghiệm đáng tham khảo để Việt Nam xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện phát triển, nguồn lực và cấu trúc hệ thống y tế trong nước.

"Bộ Y tế hy vọng qua Hội thảo hôm nay, với các ý kiến đóng góp, trao đổi của quý vị, chúng ta cùng thống nhất định hướng về nhận thức, quan điểm, mục tiêu, phạm vi, đối tượng, lộ trình và các giải pháp trọng tâm của Đề án “Miễn viện phí”, Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh.

Xây dựng gói dịch vụ y tế cơ bản và lộ trình triển khai chính sách

Tại hội thảo, Vụ trưởng Vụ BHYT Trần Thị Trang cho biết phạm vi của chính sách được xây dựng từ nền tảng BHYT toàn dân. Tỷ lệ cùng chi trả sẽ được giảm dần, tiến tới xóa bỏ trong nhiều nhóm dịch vụ cơ bản.

Một gói dịch vụ y tế cơ bản sẽ được xác định rõ ràng, bao gồm danh mục bệnh, thuốc, thiết bị và kỹ thuật phù hợp khả năng ngân sách và quỹ BHYT. Đây sẽ là gói dịch vụ mà người dân được hưởng miễn phí trong phạm vi bảo hiểm, còn những dịch vụ theo yêu cầu sẽ do người bệnh đóng góp để tránh tâm lý sử dụng lãng phí.

Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế Trần Thị Trang. (Ảnh: Nam Nguyễn)

Về nguồn kinh phí chi trả, bà Trang cho hay sẽ dựa trên trụ cột BHYT ngân sách, quỹ phòng bệnh, huy động xã hội. Trong đó, dự kiến sẽ tăng chi ngân sách, tăng mức đóng BHYT theo lộ trình 2027 - 2030, Ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng BHYT cho các đối tượng ưu tiên. 

Sử dụng Quỹ Phòng bệnh. Đồng thời, đa dạng hóa nguồn tài chính như BHYT bổ sung, bảo hiểm sức khỏe thương mại, chương trình hỗ trợ bệnh nhân; các nguồn tài chính mới từ thuế đối với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Song song với tài chính, Bộ Y tế cũng xác định ba nhóm giải pháp then chốt để triển khai: tăng năng lực hệ thống y tế và cải thiện chất lượng dịch vụ từ tuyến cơ sở trở lên; thúc đẩy chuyển đổi số, đặc biệt là liên thông dữ liệu và xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử cho người dân; và hoàn thiện thể chế để bảo đảm chính sách vận hành trơn tru, minh bạch, tránh thất thoát và bảo đảm cân đối quỹ.

Tại hội thảo, bà Trần Thị Trang cũng đưa ra lộ trình triển khai chính sách, cụ thể, từ năm 2026–2027, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 01 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên, đồng thời hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân. Đặc biệt từ năm 2026, người tham gia bảo hiểm y tế là đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo, đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được áp dụng mức hưởng 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi BHYT.

Giai đoạn 2028–2030 hướng tới mục tiêu giảm chi tiền túi xuống dưới 30%, mở rộng sàng lọc bệnh phổ biến và tăng tỷ lệ bao phủ BHYT lên hơn 95%, triển khai đa dạng các gói BHYT như chăm sóc dài hạn, bảo hiểm cho người già,...

Sau năm 2030, hệ thống hướng đến miễn viện phí toàn dân trong gói dịch vụ cơ bản, mở rộng thêm khi nguồn lực cho phép, đồng thời vận hành một hệ thống thanh toán BHYT thông minh, đa tầng, hiện đại và bao phủ BHYT toàn dân. 

Theo Linh Thương/VOV.VN