Dân số và phát triển

Tập trung nâng cao toàn diện chất lượng dân số

Xác định mục tiêu nâng cao chất lượng dân số (DS) về thể chất, trí tuệ và tinh thần là yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nói chung và tỉnh nhà nói riêng.

Thời gian qua, Sở Y tế tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh ban hành và triển khai thực hiện các chương trình, đề án về nâng cao chất lượng DS và đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

BS.CK2 Nguyễn Văn Đời- Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp giao ban dân số tháng 9/2025.

Chương trình Tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân được triển khai thí điểm từ năm 2004 tại 4 xã, đến nay đã nhân rộng tại 117 xã, phường, nhằm giúp nam, nữ thanh niên chuẩn bị tâm lý sẵn sàng cho cuộc sống hôn nhân và chuẩn bị sức khỏe để sinh ra những đứa trẻ khỏe mạnh, góp phần nâng cao chất lượng DS.

Các hoạt động chủ yếu bao gồm: tổ chức truyền thông nhóm, sinh hoạt đồng đẳng, nói chuyện chuyên đề, tổ chức hội thi cho học sinh, sinh viên. Đặc biệt, tổ chức tư vấn cho nam, nữ thanh niên tự nguyện tham gia khám sức khỏe trước khi kết hôn.

Chương trình góp phần kéo giảm tình trạng mang thai và phá thai ngoài ý muốn ở lứa tuổi vị thành niên, thanh niên. Tỷ lệ nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn không ngừng tăng lên, năm 2024 đạt 36,26% trên tổng số nam, nữ thanh niên kết hôn.

Bên cạnh đó, Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh được tỉnh triển khai từ năm 2011, đến nay đã phủ khắp 124 xã, phường, giúp phát hiện và chẩn đoán sớm các bất thường bẩm sinh, nhờ đó trẻ được điều trị kịp thời, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và giảm nguy cơ gây ra biến chứng cũng như giảm tỷ lệ tử vong.

Các hoạt động chính gồm đào tạo, tập huấn kiến thức, kỹ năng truyền thông về tầm soát trước sinh và sơ sinh cho cán bộ DS cơ sở; đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế tham gia cung cấp dịch vụ tầm soát trước sinh và sơ sinh; cung cấp dịch vụ lấy máu xét nghiệm phát hiện sớm bệnh tật nguy hiểm ở trẻ sơ sinh, hướng dẫn các bà mẹ mang thai thực hiện các biện pháp tầm soát trước sinh.

Năm 2024, tỷ lệ phụ nữ mang thai tham gia tầm soát trước sinh đạt 69,07 %/tổng số phụ nữ mang thai; tỷ lệ trẻ sơ sinh tham gia sàng lọc sơ sinh đạt 65,01 %/tổng số trẻ sinh ra sống.

Năm 2012, tỉnh đã triển khai thí điểm Đề án Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi (NCT) tại 8 xã và đến nay đã nhân rộng tại 124 xã, phường với các hoạt động chủ yếu như truyền thông nâng cao trách nhiệm của gia đình và cộng đồng về chăm sóc và phát huy vai trò của NCT; nâng cao kiến thức về tự chăm sóc sức khỏe cho NCT; nâng cao năng lực chuyên môn cho các bệnh viện thực hiện tốt việc khám chữa bệnh, phục hồi chức năng cho NCT; khám và lập sổ theo dõi sức khỏe định kỳ cho NCT; xây dựng mạng lưới tình nguyện viên chăm sóc NCT tại nhà; hỗ trợ thành lập và duy trì sinh hoạt CLB liên thế hệ tự giúp nhau. Đề án ngày càng nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân, đặc biệt là NCT. Năm 2024, tuổi thọ bình quân đạt 75,6 tuổi, tỷ lệ NCT được khám sức khỏe định kỳ đạt 73,67%.

Chương trình củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình với mục tiêu là bảo đảm đầy đủ, đa dạng, kịp thời, an toàn, thuận tiện, có chất lượng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân.

Theo đó, mạng lưới cung cấp dịch vụ DS, kế hoạch hóa gia đình được củng cố và phát triển theo 3 kênh cung ứng: kênh dịch vụ kỹ thuật kế hoạch hóa gia đình qua các cơ sở y tế; kênh phân phối dựa vào cộng đồng thông qua mạng lưới cộng tác viên DS và kênh thị trường. Năm 2024, thực hiện cung cấp 183.462 phương tiện tránh thai các loại cho đối tượng có nhu cầu sử dụng.

Trên cơ sở những kết quả đạt được, để triển khai hiệu quả các chương trình về nâng cao chất lượng DS trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, Sở Y tế đã chủ trương thực hiện một số giải pháp trọng tâm. Qua đó, tạo tiền đề quan trọng để sở tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống làm công tác DS- y tế các cấp triển khai thực hiện đạt các chỉ tiêu chương trình.

Bài, ảnh: ANH KIỆT-SÔNG HẬU