Lục bình phủ kín kênh nội đồng ở xã Châu Thành

Hiện tượng lục bình phát triển dày đặc tại các tuyến kênh, mương nội đồng đang gây khó cho những vùng sản xuất lúa. Lục bình phủ kín dòng kênh, cản trở việc dẫn nước vào đồng ruộng, tắc nghẽn giao thông đường thủy...

Lục bình dày đặc cản trở việc dẫn nước của gia đình ông Thạch Phương.

Xuồng ghe không thể vào đồng mua lúa

Dọc các tuyến kênh nội đồng tại xã Châu Thành, nhiều khu vực lục bình ken dày đặc, ngoài khả năng kiểm soát của người dân. Ông Thạch Ngân (ấp Bàu Sơn, xã Châu Thành) cho biết: 2 năm gần đây, lục bình phủ kín tuyến kênh làm tắc nghẽn dòng chảy, cản trở việc dẫn nước phục vụ 6ha lúa của gia đình. Trong khi thương lái không thể đưa ghe vào trong ruộng để thu mua lúa, khiến nông dân tăng chi phí thuê nhân công khuân vác, vận chuyển lúa, giảm lợi nhuận đáng kể.

Tương tự, gia đình ông Thạch Phương, ngụ cùng ấp Bàu Sơn cũng cho biết: Tình trạng lục bình dày đặc ở các tuyến kênh ảnh hưởng việc canh tác 4 công lúa của gia đình. Vào thời điểm thu hoạch, ghe tàu không vào được nên giá lúa bán thường thấp hơn thị trường khoảng 400-500 đ/kg, còn tăng chi phí vận chuyển lúa đến điểm tập kết, giảm lợi nhuận.

Với vai trò Trưởng Ban Công tác mặt trận ấp Bàu Sơn, ông Phương cho biết đã tăng cường tuyên truyền, vận động người dân dọn dẹp lục bình. Tuy nhiên, do diện tích rộng và tốc độ sinh trưởng nhanh, lục bình vẫn sinh sôi nhanh chỉ sau thời gian ngắn. Hiện ấp có 408ha đất sản xuất nông nghiệp; trong đó, có trên 300ha trồng lúa. Ấp có 6 tuyến kênh cấp 3; 5 tuyến kênh cấp 2 và 1 tuyến kênh cấp 1. Lục bình dày đặc quanh năm không chỉ ảnh hưởng đến thủy lợi và canh tác của người dân mà còn cản trở nghiêm trọng việc vận chuyển vật tư, nông sản; còn tạo điều kiện cho muỗi, côn trùng sinh sôi, vấn nạn này tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.

Theo ông Lê Phước Dũng- Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Trà Vinh: Hiện đơn vị đang quản lý 1.220 tuyến kênh thủy lợi nội đồng, trong đó có 1.059 kênh cấp 2 dài hơn 1.750km. Lục bình phát triển nhanh, phủ kín nhiều dòng kênh nội đồng diễn ra nhiều năm, nhưng chưa có biện pháp xử lý hiệu quả và triệt để.

Khai thác lục bình làm nguyên liệu

Tuy gây nghẽn kênh và có thể ô nhiễm môi trường, nhưng lục bình cũng là nguyên liệu xanh phong phú có thể sản xuất các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp với quy mô lớn. Để xử lý khó khăn trước mắt và có thêm thu nhập, nhiều hộ dân tận dụng lục bình để làm thức ăn cho cá, gia súc, gia cầm và ủ làm phân hữu cơ bón cho cây trồng. Bà Sơn Thị Sao (ấp Bàu Sơn) còn tận dụng lục bình làm thức ăn nuôi vịt, để “vừa giảm chi phí, vừa tăng lợi nhuận”.

Tại xã Tân An, bà Phạm Thị Tám- chủ cơ sở thu mua sản phẩm lục bình ấp Giồng Bèn, cho biết: “Một lần thăm người quen tại xã Trà Ôn, tui liên kết với doanh nghiệp và nhận làm đầu mối thu gom lục bình. Nhờ vậy gia đình có thêm thu nhập. Hiện có 12 lao động nữ tham gia cắt lục bình bán tươi 1.000 đ/kg, 17.000 đ/kg lục bình khô. Giá lục bình do doanh nghiệp đưa ra, cơ sở áp dụng theo và chia huê hồng cho lao động. Hàng tháng thu gom 3 tấn lục bình khô, giải quyết việc làm 15 lao động tham gia phơi, khuân vác, vận chuyển lục bình giao cho doanh nghiệp”.

Bà Dương Thanh Hương (ấp Giồng Bèn) chia sẻ: “Gia đình không đất sản xuất, vợ chồng trước đây đi làm ăn xa. Giờ tui về quê cắt lục bình khoảng 100 kg/ngày, phơi khô bán 17.000 đ/kg. Có thêm tiền cho con đi học và thời gian chăm sóc gia đình”.

Cơ sở thu mua lục bình khô của bà Phạm Thị Tám (xã Tân An) giải quyết việc làm cho lao động nhàn rỗi.

Ông Nguyễn Quỳnh Thiện- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Hiện tỉnh đang tích cực nghiên cứu các giải pháp bền vững để kiểm soát lục bình sinh trưởng. Trường ĐH Trà Vinh và một số doanh nghiệp nước ngoài vừa khảo sát, nghiên cứu triển khai dự án khai thác lục bình làm nguyên liệu sản xuất điện sinh khối, khí nén tự nhiên (CNG), biogas và phân bón sinh học. Tỉnh cũng đồng ý chủ trương cho các đơn vị khảo sát lập báo cáo nghiên cứu tính khả thi dự án và giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp, hỗ trợ doanh nghiệp. Đây là giải pháp dài hạn và cần thực hiện nghiên cứu thận trọng, tính toán kỹ các phương án, lộ trình thương mại hóa đầu ra sản phẩm để đảm bảo tính hiệu quả và bền vững.

Bài, ảnh: MỸ NHÂN